Γράφει η Ευτυχία Αλικάκου
Στις Πανελλαδικές εξετάσεις στο μάθημα των αρχαίων ελληνικών οι υποψήφιοι κλήθηκαν να βρουν μια ετυμολογικά συγγενή λέξη για το επίθετο «εσθλός». Η λέξη εσθλός έχοντας τη ρίζα της στο ρήμα ειμί σημαίνει εκείνον που ε ί ν α ι, εσθλός είναι ο αληθινός, ο πραγματικός ή, κατά Αριστοτέλη, ο αγαθός. Παρόλα αυτά στους κύκλους των γλωσσολόγων- φιλολόγων επικρατεί μια διαφωνία αναφορικά με την ρίζα της λέξης, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει μια επίσημη επιστημονική τεκμηρίωση και ως εκ τούτου όσοι υποψήφιοι απλώς έτυχε να βρουν την απάντηση ή «κάτι να έχει πάρει το αυτί τους» θα επωφεληθούν από μία έωλη κατάσταση. Όσο για τους υπόλοιπους που έγραψαν κάτι διαφορετικό από αυτό που «προστάζει» η κουλτούρα του διαδεδομένου και του συνήθους θα χάσουν δύο μονάδες έτσι απλά. Όμως, αυτά είναι χωράφια των εξεταστών και των φιλολόγων.
Τι όμορφη λέξη αλήθεια! Αν και ηχητικά για να πω την αμαρτία μου με παρέπεμπε τόσα χρόνια που την άκουγα σε μία αρνητικά φορτισμένη έννοια. Να, λοιπόν, που εμπλουτίσαμε το λεξιλόγιο μας χάρη στις Πανελλαδικές! Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι οραματίστηκαν και εγκιβώτισαν λέξεις σαν αυτές με όλες τις αρετές για τις οποίες πρέπει να μάχεται ο άνθρωπος στη διάρκεια του βίου του, πάντοτε πιστός στο αρχαίο ελληνικό φρόνημα και ήθος και με γνώμονα την αριστοτελική μεσότητα. Η περιχαράκωση σε ακραίες συμπεριφορές παρακωλύει αυτό τον ομολογουμένως ανηφορικό και κακοτράχαλο δρόμο προς την αρετή και τελικώς το αγαθό. Στην εποχή μας είναι πασίδηλο ότι έχουμε παρεκκλίνει κατά πολύ από αυτό το μονοπάτι και έχουμε χάσει αυτό το στόχο που τόσο προσπάθησαν να οριοθετήσουν μέσα στους αιώνες όλα τα μεγάλα «τέρατα» του φιλοσοφικού στοχασμού. Αν πράγματι το επίθετο εσθλός προέρχεται από το ρήμα «ειμί», αυτός στο οποίο μπορεί να αποδοθεί ο χαρακτηρισμός είναι ένα ον που έχει καταφέρει να μείνει αλώβητο από τη φθορά και τη σπατάλη του κόσμου των αισθήσεων, που άγεται και φέρεται μόνο υπό το κράτος της λογικής μακριά από τη «πολλή συνάφεια του κόσμου» που θα έλεγε και ο Αλεξανδρινός.
Η σύγχρονη κοινωνία στερείται το πρότυπο του εσθλού ανθρώπου και κουμάντο κάνουν οι φαύλοι και οι αμαθείς που έχασαν το δρόμο και δυστυχώς παρασύρουν και άλλους στο πέρασμα τους σαν δυνατή θύελλα. Κανείς δεν προσπαθεί να γίνει αυτό που είναι όπως «πρόσταξε» ο Νίτσε μέσα από τη φιλοσοφία του. Οπότε είναι μάλλον αναμενόμενο που η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών αλλά και της κοινωνίας αγνοούν την σημασία αυτής της λέξης. Ποτέ δεν είναι αργά όμως, έτσι δεν είναι;!
