Γράφει η Άννα Λιάκου
Είναι «σημεία των καιρών» η απόρριψη των ηθικών διδαγμάτων, η αμφισβήτηση της ιστορίας σε μεγάλα κομμάτια της ή η έλλειψη κινήτρου για κάτι αληθινά σπουδαίο και μεγάλο. Στη χώρα μας επίσης υπάρχει η τάση να χανόμαστε «στα κεφαλαία» και να προσπερνάμε τις μικρές, όμορφες ιστορίες που προσπαθούν να αφήσουν κάτι.
Ο αγώνας του ΄21 αυτές τις μέρες είναι κάτι που θα θυμηθούμε όλοι ή τουλάχιστον όσοι μπορούν να αισθάνονται ακόμη δέος, για το τι έκαναν κάποτε αυτοί οι πρόγονοί μας σε ιστορικούς τόπους που είναι διάσπαρτοι σε όλη την Ελλάδα.
Μια από αυτές της περιοχές είναι και η ευρύτερη περιοχή της Αλαγονίας στην Καλαμάτα, όπου συμβαίνει κάτι που εγώ τουλάχιστον το βρήκα υπέροχο. Ο πάτερ Βασίλειος Βεργινάδης κάνει μια προσπάθεια διάσωσης της τοπικής ιστορίας που αξίζει της προσοχής μας. Η ιστορία της Ελλάδος έχει «σημεία αναφοράς» σε όλη τη χώρα κι αυτά οφείλουμε να τα αναδείξουμε.
Είστε ένας νεότατος, οικογενειάρχης κληρικός. Ήταν συνειδητή απόφαση να μείνετε στο τόπο σας;
Με τη βοήθεια του Θεού έγινα κληρικός χωρίς να επιλέξω το πού. Όπου ήταν ευλογημένο να υπηρετήσει η αναξιότητα μου Θεό και άνθρωπο, εφόσον όμως ο προηγούμενος Ιερέας του χωριού, ο πάτερ Περικλής, συνταξιοδοτήθηκε και εφόσον είχα χειροτονηθεί ζήτησα από τον Σεβασμιότατο Μεσσηνίας να καλύψω την κενή θέση του χωριού μου. Δεν είναι βλέπετε στο χέρι μας η επιλογή του που θα υπηρετήσουμε, είναι στην απόφαση του Επισκόπου βάση των αναγκών της εκκλησίας μας..
Μιλάμε για τη Νέδουσα σωστά; Ένα χωριό ιστορικής σημασίας και αν δε κάνω λάθος είναι και ο τόπος καταγωγής της Μαρίας Πολυδούρη..
Ναι. Μικρό αλλα ιστορικό χωριό. Η Νέδουσα καθώς και η ευρύτερη περιοχή κατοικείται από την αρχαιότητα. Η Πολυδούρη που αναφέρατε, ο Νικηταράς, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Προκόπιος Πελεκάσης είναι μερικές από της προσωπικότητες που γέννησε αυτός ο τόπος.
Ο Νικηταράς! Ένας ήρωας της εθνικής γιορτής της 25ης Μαρτίου! Διασώζεται κάτι από αυτό στη περιοχή ή το χωριό;
Διασώζεται σε μεγάλο ποσοστό στις καρδιές μας η ιστορία του τόπου καθώς και η παράδοση. Αυτή είναι η πολιτιστική κληρονομιά μας. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν οι ιστορικές Μονές που ήταν σε ακμή τα προηγούμενα χρόνια όπως η Μονή Μαρδακίου στη Νέδουσα, η Μονή Σιδηρόπορτας στο Καρβέλι και η Μονή Μελέ στην Αρτεμισία, οι οποίες συνέβαλλαν στον Αγώνα του ΄21. Αρχαίοι ναοί δυστυχώς καταστράφηκαν ολοσχερώς αλλά παραμένουν κάποια ερείπια τους. Στο χωριό μας στη Νέδουσα, τη γενέτειρα του Νικηταρά, διασώζεται και το σπίτι που γεννήθηκε ο ήρωας. Επίσης κτίσματα και παλιά πέτρινα γεφύρια κοσμούν την περιοχή των χωριών της Αλαγονίας.
Διασώζεται το σπίτι του Νικηταρά; Σε τι κατάσταση βρίσκεται;
Κτηριακά η κατάσταση είναι καλή αν και είναι εγκαταλειμμένο πολλά χρόνια. Δυστυχώς όμως δεν έχει πάρει τη θέση που του αξίζει στην ιστορία. Όλα αυτά τα χρόνια υπήρξε μια αδιαφορία από τους τοπικούς φορείς και το κράτος (εκτός από κάποιες ελάχιστες προσπάθειες που τελικώς δε καρποφόρησαν) ώστε αυτό το σπίτι να γίνει μουσειακός χώρος και σημείο αναφοράς του ήρωα και του αγώνα του ΄21 και θα τολμήσω να συμπληρώσω ότι είμαστε τυχεροί που υπάρχει ακόμα και δεν εχει ρημάξει…
Τι χρειάζεται ως υποδομή για να γίνει μουσειακός χώρος;
Με τη βοήθεια του Θεού και πολλών ανθρώπων, επώνυμων και ανώνυμων, προσπαθούμε εδώ και δυο χρόνια να συγκεντρώσουμε τα χρήματα που χρειάζονται ώστε να αγοραστεί το κτήριο, να το αναπαλαιώσουμε και τελικώς να γίνει ένα ζωντανό κύτταρο αναβίωσης της εποχής του αγώνα. Σκοπός μας είναι φυσικά να ενταχθεί και σε ένα δίκτυο επισκεψιμότητας σχολικών και αγροτουριστικών εκδρομών χωρίς αυτό να είναι επικερδές για κάποιον. Ο έρανος των χρημάτων έφερε κοντά ανθρώπους με αισιοδοξία και ομορφιά ψυχής, χωρίς εγωισμούς και με σεβασμό στις διαφορετικότητες του χαρακτήρα μας για έναν κοινό σκοπό. Από τη Θράκη μέχρι την Κύπρο και από την Αμερική έως την Αυστραλία, Έλληνες και μη, άνθρωποι που αναγνωρίζουν αυτό το κομμάτι της Ιστορίας καθώς και τη σημαντικότητα του.
Να αγοραστεί το οίκημα; Σε ποιόν ανήκει;
Σε κληρονόμους της οικογένειας των Σταματελέων. Τα χρήματα συγκεντρώθηκαν πρόσφατα με αυτή την ερανική προσπάθεια, τα συμβόλαια έγιναν το Σεπτέμβριο του 2016 και η οριστική αποπληρωμή θα γίνει τον Μάη. Τα χρήματα της αγοράς μαζί με τα γραφειοκρατικά αγγίζουν το ποσό των 18.500 ευρώ. Αυτά τα χρήματα μαζεύτηκαν με μεγάλη προσπάθεια χωρίς τη βοήθεια κρατικού φορέα. Έχουμε μόνο μια δέσμευση από το δήμαρχο Καλαμάτας και το δημοτικό συμβούλιο ότι θα βοηθήσουν στην αναπαλαίωση του κτηρίου. Το σπίτι πλέον ανήκει στον Πολιτιστικό σύλλογο Νεδουσαίων και στη σχεδόν απίθανη περίπτωση διάλυσής του, πράγμα που τολμώ να πω ότι είναι μάλλον αδύνατον γιατί είναι από τους πιο δραστήριους συλλόγους της Πελοποννήσου, το σπίτι θα περιέλθει στην Εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης Νέδουσας.
Δηλαδή το εγχείρημα συνεχίζει να θέλει στήριξη. Ποιες είναι οι άμεσες ανάγκες για να υλοποιηθεί τελικά αυτό το Μουσείο;
Είναι εργασίες στο εσωτερικό του κτηρίου όπως η διατήρηση και η αρμολόγηση της πέτρας, η διατήρηση του παλιού πατώματος, η αναπαλαίωση της σκεπής, η διατήρηση των παραθύρων και των παντζουριών καθώς και η αφαίρεση των εξωτερικών προσθηκών μπετό και η προσθήκη των παραδοσιακών ξύλινων της εποχής. Φυσικά όλα αυτά έχουν ένα γιγάντιο κοστολόγιο οπότε οποιαδήποτε βοήθεια χρηματική ή εργασιακή θα βοηθήσει σε μέγιστο βαθμό.
Με τι θα γεμίσει αυτό το μουσείο όταν είναι έτοιμο;
Όπως είπα και πριν θα γίνει σημείο αναφοράς του αγώνα του ’21. Ένα σπίτι μουσείο με αντικείμενα της εποχής, επιστολές του Νικηταρά και πολλά άλλα.
Υπάρχει τέτοιο υλικό αλλά δεν έχει στέγη; Που βρίσκεται το χωριό; Υπάρχουν καταλύματα αν κάποιος επισκεφθεί τη τοποθεσία;
Η Νέδουσα είναι προορισμός για όλο το χρόνο, στα 700 μέτρα υψόμετρο, καταπράσινη ανάμεσα σε δυο ποτάμια. Εδώ πηγάζει και ο ποταμός Νέδοντας. Είναι ένας τόπος για όλες τις εποχές, δροσιά το καλοκαίρι, μοναδική άνοιξη, χρωματιστό φθινόπωρο και χιονισμένο χειμώνα. Είναι μόλις 30 λεπτά από τη πόλη της Καλαμάτας από το παλιό δρόμο πλέον μέσω Ταΰγετου που ενώνει την Καλαμάτα με τη Σπάρτη. Δυστυχώς τα κοντινότερα καταλύματα, αν όχι η πόλη της Καλαμάτας, είναι στα δυο πανέμορφα διπλανά χωριά. Την Αλαγονία και την Αρτεμισία.
Δηλαδή εδώ πρακτικά μιλάμε για μια προσπάθεια που θα αναβαθμίσει και ως τουριστικό προορισμό μια άγνωστη στους πολλούς περιοχή…
Πρέπει να αγωνιστούμε όλοι εδώ στα έξι χωριά της Αλαγονίας (η Αλαγονία, η Αρτεμισία, το Καρβέλι, η Λαδα, η Νέδουσα και οι Πηγές τα οποία αποτελούν τον ορεινό όγκο του Δήμου Καλαμάτας) ώστε τώρα που παρακμάζουν και μένουν ελάχιστοι (επί το πλείστον ηλικιωμένοι) κάτοικοι στο κάθε ένα να καταφέρουμε να τα ξανακάνουμε ένα κέντρο ιστορίας, πίστης, ηθών και εθίμων. Οι Πολιτιστικοί Σύλλογοι των χωριών μάχονται να τα κρατήσουν ζωντανά αλλά αυτό δε φτάνει. Το τελευταίο σχολείο έκλεισε πριν 25 χρόνια όπως και το εργοστάσιο ξυλείας, καθώς και το εργοστάσιο σπόρου πατάτας. Προσπαθούμε όλοι για ένα κίνητρο να δώσουμε ζωή και την πρέπουσα σημασία σε κάτι που θεωρούμε ότι αξίζει.
Νομίζετε ότι αν η περιοχή αποκτήσει τουριστικό ενδιαφέρον θα επιστρέψουν νέοι για να επενδύσουν και πάλι στη περιοχή; Είναι από της περιοχές της Ελλάδος όπου ο κόσμος θεωρείτε ότι θα επέστρεφε αν είχε την ευκαιρία;
Ο λόγος που οι νέοι έφυγαν από τα χωριά τους κατά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό είναι καθαρά η έλλειψη εργασίας. Για μια καλύτερη ζωή έφυγαν όλοι, αν υπάρχει εργασία στον τόπο σου δε φεύγεις πιστεύω.
Σωστά αν και αρκετές περιοχές δε λαμβάνουν το ίδιο ποσοστό επισκεψιμότητας από τους ντόπιους ούτε σε ημέρες εορτών. Η δική σας όμως περιοχή έχει αρκετά μεγάλο ποσοστό αγάπης και ενδιαφέροντος από τη νεολαία που δε διαμένει εκεί κοντά.
Είναι αρκετοί οι νέοι που θα μπορούσαν να δουλέψουν στα χωριά, δεν είναι τεμπέληδες όπως εύκολα αποκαλούν όσοι δε ζουν σε τέτοιες περιοχές. Να δουλέψουν που; Στη γη; Ποια γη; Από τη στιγμή που εισάγουμε τα πάντα στη μισή τιμή έσβησαν τον πρωτογενή τομέα, τον αγρότη και το κτηνοτρόφο, έτσι σιγά-σιγά έσβησαν και τα χωριά μας. Είναι δραστήριοι οι νέοι με τον τόπο τους, συμμετέχουν όπως και όσο μπορούν ανάλογα με τη καθημερινότητα τους και εγώ ως κληρικός του χωριού μας τους ευχαριστώ πολύ για την ζωντάνια που δίνουν κάθε φορά επιστρέφοντας σε κάθε ευκαιρία.
Να θεωρήσω ότι όλα τα χωριά είναι σύμφωνα για τη δημιουργία μουσείου στη περιοχή σας;
Ναι το μεγαλύτερο ποσοστό έχει δει πολύ θετικά αυτή τη κίνηση.
Οπότε σε αυτή την ιστορία, ενόψει της 25ης Μαρτίου δε θα βάλουμε τελεία. Θα κλείσουμε μια παρένθεση που ανοίχτηκε και σίγουρα θα τα ξαναπούμε σύντομα γι’ αυτό το θέμα καθώς και για άλλα πολλά που από όσο ξέρω θα γίνουν στη περιοχή. Μια ευχή λοιπόν για να κλείσουμε αυτή τη συζήτηση από ένα νεότατο άνθρωπο που ζει και προσπαθεί να αναβαθμίσει το τόπο του εν έτη 2017 μέσα στη κρίση της οικονομίας, των ηθών, της πίστης και της ιστορίας;
Να έχουμε ακλόνητη πίστη στο Θεό και αισιοδοξία μιας και ο Θεός κυβερνάει και όχι αυτοί που νομίζουν ότι κυβερνάνε τον κόσμο. Να έχουμε στόχους, να είμαστε ευγνώμονες στον Θεό γι’ αυτά που μπορούμε να κάνουμε και να μην ξεχνάμε να ζούμε.
