Να σου πω την αλήθεια τελευταία φορά που πήγα σε πανηγύρι, παραδοσιακό πανηγύρι, ήταν στο χωριό μου κοντά στον Πεντάλοφο Κοζάνης. Από τότε, όλα όσα έτυχε να βρεθώ κυρίως δεκαπενταύγουστο ήταν μία εκφυλισμένη παράσταση επίδειξης και φιγούρας μέσα σε ένα περιβάλλον που το στοιχείο του κιτς κέρδιζε κάθε κακόγουστο. Το μόνο που ήθελα ήταν να φύγω τρέχοντας και φωνάζοντας γιατί το κάνεις αυτό Έλληνα στον εαυτό σου…
Φέτος βρέθηκα στη Μάνη. Πριν πάμε στο χωριό που καταλήξαμε ρωτήσαμε πολύ φοβούμενοι παλαιότερες εμπειρίες. Τελικά καταλήξαμε στη Μηλιά, ένα χωριό στην ορεινή Μάνη σχεδόν πάνω από τον Αγιο Νικόλα (δυτικό τμήμα). Μετά από πολλές στροφές φτάσαμε. Μες την μαύρη νύχτα μόνο τα αστέρια και τις κορυφογραμμές ξεχώριζες. Σε μία στροφή κοιτάζω κάτω και αυτό που είδα άρχισε να με ανταμείβει, Μία παραδοσιακή εκκλησία, ένας γέρικος απλωτός πλάτανος και τραγούδια φωνές καθώς και έντονη μυρωδιά ψητού, στο πουθενά.
Μόλις περάσαμε μέσα στο χώρο, πάνω από την πίστα μία σημαία κρεμασμένη, ήταν η σημαία της Μάνης, Νίκη η Θάνατος. Η παλιά εκκλησία εκεί δίπλα ανοιχτή, ο παπάς σε ένα τραπέζι γλεντούσε με τους συχωριανούς του. Λίγο πιο πίσω ο χώρος που είχε στηθεί το πρόχειρο μαγειρειό, μπήκα και οι κυρίες πρόθυμες με προέτρεψαν να τραβήξω. Εντύπωση μου έκανε που στον τοίχο σε μία τηλεόραση έπαιζε ένα βίντεο από νέους του πολιτιστικού συλλόγου που κάθε χρόνο ανεβαίνουν στο βουνό για να υψώσουν τη σημαία της Μάνης. Ένας τόπος γεμάτος έθιμα γεμάτος βουνά γεμάτος ανθρώπους να τα κρατούν. Ο κόσμος όλος στα τραπέζια όλοι μαζί πίνανε και χορεύανε. Δεν έβλεπες κάτι παράταιρο, ήταν από εκείνα τα πανηγύρια που τα μικρά παιδιά που σιγά σιγά θα μεγαλώσουν με αυτή την ιεροτελεστία θα έχουν να το διηγούνται στα παιδιά τους. Ήταν ένα γεγονός όμορφο και σεμνό, χωρίς ακρότητες. Ήταν αυτό το πανηγύρι που θα έχω να διηγούμαι κι εγώ.
