Μορφή ντόμινο για την εφοδιαστική αλυσίδα λαμβάνουν οι επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία, όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και στην Ελλάδα, γεγονός που οδηγεί τις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ στην επιβολή πλαφόν στον αριθμό τεμαχίων ελαιολάδου και αλεύρων που μπορούν να προμηθευτούν οι καταναλωτές.
Aλλωστε τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία είναι από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς γεωργικών προϊόντων και διαδραματίζουν ηγετικό ρόλο στον εφοδιασμό στις παγκόσμιες αγορές τροφίμων και λιπασμάτων. Είναι ενδεικτικό ότι το 2021 η Ρωσία και η Ουκρανία κατατάσσονταν μεταξύ των τριών κορυφαίων εξαγωγέων σε σιτάρι, καλαμπόκι, ελαιοκράμβη, ηλιόσπορους και ηλιέλαιο παγκοσμίως.
Oπως προειδοποίησε σε πρόσφατη έκθεσή του ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO), «η πολύ υψηλή πιθανότητα διαταραχών στη συγκομιδή σιτηρών και ελαιούχων σπόρων στην Ουκρανία, σε συνδυασμό με την απειλή των εμπορικών περιορισμών στις εξαγωγές δημητριακών και άλλων βασικών τροφίμων από τη Ρωσία, θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την επισιτιστική ασφάλεια πολλών χωρών, κυρίως οικονομικά ευάλωτων».
Τα πρώτα σημάδια διαταραχών της εφοδιαστικής αλυσίδας φάνηκαν λίγες μέρες μόνο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, με πολλές ευρωπαϊκές αγορές, όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Γερμανία να καταγράφουν ελλείψεις σε ηλιέλαιο στα ράφια των σούπερ μάρκετ, καθώς οι καταναλωτές «στόκαραν» για να έχουν απόθεμα. Για την αντιμετώπιση του φαινομένου, οι ευρωπαϊκές αλυσίδες επέβαλαν πλαφόν στον αριθμό των τεμαχίων.
Την ίδια τακτική ακολουθεί πλέον και η Ελλάδα, ξεκινώντας σε πρώτη φάση από τα ηλεκτρονικά καταστήματα. Eτσι, μεγάλες αλυσίδες e-supermarket, όπως η Σκλαβενίτης και η My Market, έβαλαν προληπτικά «όριο» μέχρι 4 τεμάχια σε συγκεκριμένους κωδικούς αλεύρων και ηλιέλαιου, γεγονός που αποδεικνύει την ανησυχία του κλάδου για την ομαλή τροφοδοσία της αγοράς.
Αναλυτικά, για αγορές από το ηλεκτρονικό κατάστημα της «Σκλαβενίτη», έχει μπει πλαφόν μέχρι τέσσερις συσκευασίες για αγορά αλεύρων και ηλιέλαιο σε δημοφιλείς κωδικούς τόσο σε επώνυμα προϊόντα όσο και σε ιδιωτικής ετικέτας, με την ένδειξη «μέγιστη διαθέσιμη ποσότητα» ανά παραγγελία.
Αντίστοιχα, στο ηλεκτρονικό κατάστημα της αλυσίδας My Market το πλαφόν διαμορφώνεται στα 4 τεμάχια για τις συσκευασίες ηλιέλαιο του 1 και 2 λίτρων, ενώ για τις συσκευασίες των 5 λίτρων υπάρχει πλαφόν από μία έως τέσσερις συσκευασίες, ανάλογα με τη μάρκα.
Η ΑΒ Βασιλόπουλος, αν και δεν έχει βάλει προς το παρόν όρια στις αγορές των εν λόγω προϊόντων, πέντε κωδικοί ηλιέλαιου και έξι αλεύρων (για όλες τις χρήσεις και μαλακό) εμφανίζονται ως μη διαθέσιμοι.
Ανάλογα μέτρα δεν αποκλείεται να εφαρμοστούν το προσεχές διάστημα και στα φυσικά καταστήματα, με τους επιχειρηματίες να τηρούν στάση αναμονής. Πάντως, παράγοντες της αγορές επισημαίνουν ότι τα αποθέματα της χώρας μας σε άλευρα αρκούν μόλις για 2 μήνες. Μάλιστα, σύμφωνα με τον FAO, η εξάρτηση της Ελλάδας σε σιτάρι από τη Ρωσία και την Ουκρανία είναι μεγαλύτερη από 20%.
Παράλληλα, έκδηλη είναι και η ανησυχία για ανατιμήσεις, ειδικά σε άλευρα και ηλιέλαιο, υπό το φόβο των ελλείψεων. Ενδεικτικά, η τιμή του ηλιέλαιου έχει ξεπεράσει τα 3,60 ευρώ το λίτρο, ενώ το αλεύρι από το 1,25-1,28 ευρώ το κιλό στις αρχές Μαρτίου έχει φτάσει μέχρι και στο 1,5 ευρώ.
Στο πλαίσιο αυτό, στο τραπέζι της κυβέρνησης βρίσκεται η μείωση του ΦΠΑ από το 13% μέχρι να αποκατασταθεί η τροφοδοσία της αγοράς. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα σούπερ μάρκετ έχουν προτείνει τη δημιουργία μιας ειδικής κατηγορίας με συντελεστή 10% ή 11%. Μιλώντας στον ΑΝΤ1, ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Αδωνις Γεωργιάδης, δήλωσε ότι «τα άλευρα και το ηλιέλαιο, πλην της ενέργειας, είναι τα βασικά προϊόντα που έχουν επηρεαστεί περισσότερο από τον πόλεμο στην Ουκρανία», τονίζοντας ότι «δεν μπορώ να αποκλείσω μείωση του ΦΠΑ σε προϊόντα όπως αυτά. Η κυβέρνηση είναι πάνω από το πρόβλημα, ενώ πιέζει την Ε.Ε. για να δοθεί μια πανευρωπαϊκή λύση».
