Το πρόσφατο «κύμα» κορωνοϊού εξασθενεί στη χώρα μας, ωστόσο η εμπειρία από τις προηγούμενες επιδημικές εξάρσεις δεν επιτρέπει εφησυχασμό στους αρμόδιους και στους πολίτες. Η προετοιμασία για την αναχαίτιση του κορωνοϊού γίνεται με εντατικό ρυθμό, εστιάζοντας στον εμβολιασμό. Ωστόσο στον επιδημιολογικό και εμβολιαστικό σχεδιασμό ισχυρή θέση καταλαμβάνει πλέον και η εποχική γρίπη, μετά την πρώιμη εμφάνισή της στο νότιο ημισφαίριο αλλά και το πρόσφατο θερινό ξέσπασμά της στην Ελλάδα.
Στο πλαίσιο αυτό, ξεκίνησαν την περασμένη εβδομάδα οι παραλαβές των επικαιροποιημένων εμβολίων κορωνοϊού μέσω του ευρωπαϊκού μηχανισμού στήριξης, αλλά και αντιγριπικών βάσει των εθνικών παραγγελιών που είχαν γίνει.
Σήμερα από το υπουργείο Υγείας η πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, ομότιμη καθηγήτρια Παιδιατρικής-Λοιμωξιολογίας Μαρία Θεοδωρίδου και ο γενικός γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, αρμόδιος για την εμβολιαστική επιχείρηση έναντι του κορωνοϊού Μάριος Θεμιστοκλέους θα ξεδιπλώσουν το εμβολιαστικό πρόγραμμα εν όψει ενός ακόμη χειμώνα με κυρίαρχη τη λοίμωξη COVID-19.
Σε ό,τι αφορά τα εμβόλια κατά του κορωνοϊού, ολοκληρώθηκε η πρώτη παραλαβή 400.000 δόσεων, ενισχυμένων με την παραλλαγή Omicron, από τις Pfizer/BioNTech (Comirnaty Original/Omicron BA.1) και αναμένεται να παραληφθούν και αντίστοιχα σκευάσματα της Moderna (Spikevax Bivalent Original/Omicron BA.1). Σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας, η τροφοδοσία με επικαιροποιημένα εμβόλια θα συνεχιστεί και οι ποσότητες θα είναι επαρκείς για τον εμβολιασμό του πληθυσμού.
Μέχρι το τέλος του έτους αναμένονται τα εμβόλια που θα στοχεύουν τις υποπαραλλαγές BA.4 και BA.5 της παραλλαγής Omicron, εφόσον ανάψει το πράσινο φως ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ). Παράλληλα, στις φαρμακαποθήκες βρίσκονται ήδη 1 εκατομμύριο αντιγριπικά εμβόλια που θα διπλασιαστούν έως το τέλος του μήνα. Συνολικά, με βάση το χρονοδιάγραμμα του υπουργείου, ως το τέλος Οκτωβρίου θα έχουν παραληφθεί 4,2 εκατομμύρια αντιγριπικά εμβόλια.
Ενισχυτική και όχι βασική η δόση
Το ερώτημα πότε ο εμβολιασμός κατά της λοίμωξης CΟVID θα έχει ετήσια διάρκεια παραμένει χωρίς σαφή απάντηση. Το εμβολιαστικό πρόγραμμα, που θα ξεκινήσει το αμέσως επόμενο διάστημα, περιλαμβάνει όμως για πρώτη φορά ένα ενισχυμένο εμβόλιο… ενισχύοντας σημαντικά και την ελπίδα ότι η επιστήμη βρίσκεται ολοένα πιο κοντά στον έλεγχο του κορωνοϊού.
Προς την κατεύθυνση αυτή αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον και η αξιολόγηση από τον ΕΜΑ του δεύτερου επικαιροποιημένου εμβολίου με τις υποπαραλλαγές ΒΑ.4 και ΒΑ.5 της Omicron που ανέπτυξαν οι Pfizer/BioNTech και Moderna.
«Τα επικαιροποιημένα εμβόλια έχουν ένα μικρό πλεονέκτημα έναντι των προγενέστερων σε ό,τι αφορά τη μείωση της μολυσματικότητας και της μεταδοτικότητας. Σε ό,τι αφορά την αποτελεσματικότητα έναντι σοβαρής νόσησης δεν υπάρχει καμία ουσιαστική αλλαγή. Τα εμβόλια που ήδη διατίθενται μας προστατεύουν αποτρέποντας τη σοβαρή λοίμωξη COVID-19.
Γι’ αυτό καλούμε όλους όσοι ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα άνω των 60 χρόνων και όσους ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες ανεξάρτητα από την ηλικία λόγω διαφόρων νοσημάτων, να εμβολιαστούν αμέσως. Αυτή είναι η θωράκιση που πρέπει να κάνουν εν όψει των επόμενων μηνών, που αναμένεται έξαρση της επιδημίας και πάλι», λέει μιλώντας στο «ΘΕΜΑ» η καθηγήτρια Παιδιατρικής και Λοιμωξιολογίας του ΕΚΠΑ και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών Ιωάννα Παυλοπούλου. «Το σημαντικό είναι ο εμβολιασμός και όχι το εμβόλιο, το να προστατευθούν οι ηλικιωμένοι και οι ευπαθείς ανεξάρτητα από την ηλικία τους έναντι της βαριάς λοίμωξης COVID, για τους οποίους μάλιστα γνωρίζουμε ότι με την πάροδο των μηνών φθίνει η ανοσία», προσθέτει η καθηγήτρια.
Σύμφωνα με τις εισηγήσεις του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) και του ΕΜΑ, που θα ακολουθήσει και η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών, τα δύο εμβόλια που εγκρίθηκαν αφορούν άτομα ηλικίας 12 ετών και άνω, τα οποία έχουν λάβει τουλάχιστον τον βασικό εμβολιασμό κατά του κορωνοϊού. Συνεπώς, ανοίγει η πρόσβαση στα επικαιροποιημένα εμβόλια μόνο σε όσους έχουν λάβει τις δύο δόσεις mRNA ή το μονοδοσικό σκεύασμα.
Οσοι τυχόν ανέμεναν τα νέα εμβόλια για τη θωράκισή τους, για πρώτη φορά, έναντι του κορωνοϊού δεν μπορούν να τα λάβουν. «Αυτό το εμβόλιο που ήδη έχει παραλάβει η χώρα μας έχει εγκριθεί αποκλειστικά ως ενισχυτική (booster) δόση. Ωστόσο, αναμένεται η αξιολόγηση του νέου σκευάσματος και ως βασικού εμβολίου», διευκρινίζει η κυρία Παυλοπούλου.
Ποιοι έχουν προτεραιότητα
Αμεση πρόσβαση στα επικαιροποιημένα εμβόλια, σύμφωνα με τις οδηγίες των ευρωπαϊκών οργανισμών, πρέπει να έχουν τα άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω, οι ανοσοκατεσταλμένοι, άτομα με υποκείμενα νοσήματα που αυξάνουν τον κίνδυνο σοβαρής COVID-19 αλλά και έγκυες γυναίκες. Προτεραιότητα έχουν επίσης οι φιλοξενούμενοι και οι εργαζόμενοι σε Μονάδες Φροντίδας Ηλικιωμένων (ΜΦΗ) όπως και οι υγειονομικοί.
Το νέο εμβόλιο είναι μόνο για τις δύο ενισχυτικές δόσεις, την 1η και την 2η, μετά τον βασικό εμβολιασμό, ανάλογα με το εμβολιαστικό σχήμα που έχει ακολουθήσει κάποιος. Το χρονικό διάστημα που θα πρέπει να έχει παρέλθει από την προηγούμενη δόση θα είναι τουλάχιστον 4 μήνες για τους ηλικιωμένους και τους ευπαθείς και τουλάχιστον 6 μήνες για τα άτομα ηλικίας κάτω των 60 χρόνων που θέλουν να θωρακιστούν.
Σε ό,τι αφορά τον επιχειρησιακό σχεδιασμό, ανοιχτό είναι το ενδεχόμενο να ενεργοποιηθεί το «plan b» του υπουργείου Υγείας για εμβολιασμούς, εκτός από τα γνωστά εμβολιαστικά κέντρα, και στα φαρμακεία της γειτονιάς. Στα τελευταία θα γίνουν και εφέτος όπως κάθε χρόνο οι περισσότεροι αντιγριπικοί εμβολιασμοί, καθώς η εποχική γρίπη έδειξε τάση… επιστροφής έπειτα από απουσία δύο χρόνων.
«Ουδείς μπορεί να αποκλείσει την αυξημένη δραστηριότητα της γρίπης, δεδομένης της εικόνας από το νότιο ημισφαίριο αλλά και της μειωμένης φυσικής ανοσίας του πληθυσμού έναντι της γρίπης κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Συστήνεται λοιπόν ο αντιγριπικός εμβολιασμός σε συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού», λέει η κυρία Παυλοπούλου. Η έναρξη του εμβολιασμού νωρίτερα από ό,τι τα προηγούμενα έτη συζητήθηκε και στο πρόσφατο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας στη Βαρκελώνη, με τους ειδικούς στη χώρα μας να είναι έτοιμοι να ακολουθήσουν τα νεότερα δεδομένα. Το σενάριο που προβληματίζει βεβαίως είναι η ταυτόχρονη νόσηση από κορωνοϊό και γρίπη, που μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβαρυντική ή και μοιραία για τα ευάλωτα άτομα.
Οι ειδικοί συστήνουν, πάντως, τον ταυτόχρονο εμβολιασμό κορωνοϊού και γρίπης και σε κάθε περίπτωση καλούν τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού να συμβουλευτούν τον γιατρό τους εν όψει του νέου εμβολιαστικού προγράμματος.
