Γράφει ο Κωνσταντίνος Παντελής
Στις γραμμές που ακολουθούν παρατίθενται συνοπτικά τα κέρδη του Ιράν και των ΗΠΑ ως αντισυμβαλλόμενα μέρη στην πρόσφατη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης
Εμπάργκο όπλων
Τί ήθελε το Ιράν
Άμεση άρση της απαγόρευσης.
Τί ήθελαν οι Η.Π.Α.
Να παραμείνει το εμπάργκο ως έχει
Αποτέλεσμα: Το Ιράν, με την υποστήριξη της Ρωσίας και της Κίνας, τους κύριους προμηθευτές όπλων του, κατάφερε να κερδίσει στο πλαίσιο της συμφωνία ότι το εμπάργκο δεν θα είναι μόνιμο. Η συμφωνία προβλέπει άρση του εμπάργκο μετά από, κατ ‘ανώτατο όριο, οκτώ χρόνια για τους βαλλιστικούς πυραύλους και πέντε χρόνια για τα συμβατικά όπλα. Εντούτοις, το χρονικό πλαίσιο ενδέχεται να μειωθεί, αν ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας βεβαιώσει ότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν εκτελείται αποκλειστικά για ειρηνικούς σκοπούς.
Οικονομικές κυρώσεις
Τί ήθελε το Ιράν
Να αρθούν όλες οι κυρώσεις με την υπογραφή της συμφωνίας.
Τί ήθελαν οι Η.Π.Α.
Να αρθούν οι κυρώσεις διαδοχικά, καθώς το Ιράν θα συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις του συμφώνου.
Αποτέλεσμα: Το Ιράν μεγαλύτερη ανακούφιση από ό, τι επιδίωκαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, με τις πιο σημαντικές κυρώσεις – εκείνες που αφορούν την ενέργεια και την οικονομική βιομηχανία – ενδεχομένως να αίρονται μέσα στο 2015, εάν το Ιράν συμμορφωθεί με τις κύριες απαιτήσεις του συμφώνου. Ωστόσο, η συμφωνία περιέχει διατάξεις για αναδρομικές κυρώσεις εάν οι συνυπογράφοντες εντοπίσουν παρεκκλίσεις εκ μέρους της Τεχεράνης.
Επιθεωρήσεις στο πυρηνικό πρόγραμμα
Τί ήθελε το Ιράν
Η Τεχεράνη έχει υπογράψει το «Πρόσθετο Πρωτόκολλο», το οποίο επιτρέπει στους επιθεωρητές της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας να επισκέπτεται ύποπτες τοποθεσίες σε σύντομο χρονικό διάστημα. Αλλά τον περασμένο μήνα, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, δήλωσε δεν μπορούν να υπάρξουν έλεγχοι σε στρατιωτικές εγκαταστάσεις.
Τί ήθελαν οι Η.Π.Α.
Αρχικά, το μότο ήταν «οποτεδήποτε, οπουδήποτε»,
Αποτέλεσμα: Λαμβάνοντας υπόψη τα λεγόμενα του Αγιατολάχ Χαμενεΐ, το Ιράν υποχώρησε σε ένα βαθμό. Η συμφωνία επιτρέπει τη συνεχή επιτήρηση στις περιοχές εμπλουτισμού και σε χώρους φυγοκέντρησης, παραγωγής και αποθήκευσης. Ο ΔΟΑΕ. έχει το δικαίωμα να επισκέπτονται ύποπτες τοποθεσίες σε ολόκληρη τη χώρα, και το Ιράν έχει 24 ημέρες στη διάθεσή του προκειμένου να συμμορφωθεί με αυτή την πρόβλεψη. Πολλές από αυτές τις διατάξεις θα διαρκέσουν για 20 ή 25 χρόνια, και άλλες μόνιμα, όπως δήλωσε ο υπουργός Τζον Κέρι.
Ανάπτυξη προηγμένων Φυγόκεντρων
Τί ήθελε το Ιράν
Αναζήτησε το δικαίωμα για την περαιτέρω ανάπτυξη προηγμένων φυγοκεντρικών συσκευών, δηλαδή μηχανημάτων που εμπλουτίζουν ουράνιο. Οι προηγμένες συσκευές φυγοκέντρησης παράγουν εμπλουτισμένο καύσιμο πέντε ή έξι φορές πιο γρήγορα από ό, τι παλαιότερα μοντέλα, Πακιστανικής προέλευσης πάνω στα οποία βασίζεται σήμερα το Ιράν.
Τί ήθελαν οι Η.Π.Α.
Ήθελαν να σταματήσουν την ανάπτυξη των προηγμένων φυγοκεντρητών γιατί όταν αυτοί αναπτυχθούν, μπορούν να μειώσουν δραστικά τον χρόνο που απαιτείται για κατασκευαστεί μια πυρηνική βόμβα.
Αποτέλεσμα: Σε αυτό το σκέλος υπήρξε μια ιδιότυπη ισοπαλία. Η συμφωνία απαγορεύει το μεγαλύτερο μέρος της έρευνας και ανάπτυξης μέχρι το 10ο έτος. Στη συνέχεια, όμως, οι περιορισμοί αίρονται γρήγορα και το ξεμπλοκάρισμα του χρόνου μειώνεται σε μόλις λίγους μήνες, το οποίο και θα είναι περίπου εκεί που είναι σήμερα.
Οι παρελθοντικές και μελλοντικές πυρηνικές εργασίες του Ιράν
Τί ήθελε το Ιράν
Απόλυτη άρνηση να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με το παρελθόν των εργασιών του και τη δημιουργία ενός όπλου.
Τί ήθελαν οι Η.Π.Α.
Ο κ. Κέρι εμφανίστηκε σκεπτικός σχετικά με το αν θα πρέπει να πιέσει το Ιράν για το παρελθόν ή να πάρει διαβεβαιώσεις για το μέλλον.
Αποτέλεσμα: Δύσκολη εξαγωγή ασφαλούς συμπεράσματος. Ένα σχέδιο εργασίας, το οποίο υπεγράφη την Τρίτη το πρωί με τον ΔΟΑΕ, εγγυάται ότι ο οργανισμός θα λάβει αρκετές απαντήσεις προκειμένου να γράψει μια έκθεση για τις «πιθανές στρατιωτικές διαστάσεις» μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους. Η νέα συμφωνία έχει κάποιες επιπλέον προβλέψεις, οι οποίες εισχώρησαν σχεδόν την τελευταία στιγμή, που απαγορεύουν στο Ιράν να προβεί σε εργασίες στη μεταλλουργία, ή στα προηγμένα συστήματα εκπυρσοκρότησης – όλα τα στοιχεία, αν εμφανίζονταν, κάποιου είδους πυρηνικής δραστηριότητας.
Πηγή
The New York Times
