Γράφει ο Ceteris Paribus
Η σημερινή είδηση ότι συζητείται σχέδιο για πεντάμηνη παράταση του τρέχοντος προγράμματος μέχρι και τον Οκτώβριο, μεταξύ άλλων αποδεικνύει ότι κανείς δεν είναι έτοιμος αυτή τη στιγμή να λύσει τον ελληνικό πολιτικό “Γόρδιο Δεσμό”. Διότι, όπως προ πολλού έχουμε γράψει, το ζήτημα δεν είναι απλώς, ούτε κυρίως, τι θα περιέχει μια συμφωνία με τους δανειστές, αλλά οι πολιτικές «εγγυήσεις» για την υλοποίησή της. Ακόμη όμως και αν δεν επιβεβαιωθεί το σενάριο περί πεντάμηνης παράτασης, το ζήτημα των πολιτικών «εγγυήσεων» θα παραμένει κυρίαρχο.
Θα μπορούσαμε να περιγράψουμε το ζήτημα ως εξής: Οι δανειστές δεν αρκούνται σε μια «καθαρά» μνημονιακή συμφωνία, αλλά θέλουν και μια «καθαρά» μνημονιακή κυβέρνηση για να την υλοποιήσει. Ο Αλέξης Τσίπρας θα μπορούσε να υπογράψει μια μνημονιακή συμφωνία, αλλά νιώθει εξαιρετικά ανασφαλής να συρθεί σε μια νέα κυβερνητική σύνθεση, καθώς κανείς δεν του εγγυάται ότι θα παραμείνει πρωθυπουργός. Θα ήθελε λοιπόν χρόνο για το απαραίτητο πολιτικό «μασάζ» – στο κόμμα του αλλά όχι μόνο. Σύμφωνα με το σενάριο της πεντάμηνης παράτασης, οι δανειστές θα μπορούσαν να του τον δώσουν – θα είναι όμως χρόνος πληρωμένος με «αίμα και δάκρυα»…
Σε κάθε περίπτωση, η μετάπτωση από τη σημερινή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ σε μια κυβέρνηση «εθνικής ενότητας» και «μνημονιακής υπευθυνότητας» δεν πρόκειται να γίνει «μια κι έξω»: απαιτεί χρόνο και διαδικασία μετάβασης. Στο ιστορικό προηγούμενο που συχνά ανακαλείται στο δημόσιο διάλογο, το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου, η «σαλαμοποίηση» και εξουδετέρωση των εσωκομματικών αριστερών αντιπολιτεύσεων διήρκεσε πολλά χρόνια, παρόλο που οι κυβερνήσεις του Ανδρέα Παπανδρέου είχαν ακόμη να δώσουν.
Στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ, η πορεία προς την κυβέρνηση εθνικής ενότητας απαιτεί εσωκομματικά ξεκαθαρίσματα σε ελάχιστο χρόνο – η «σαλαμοποίηση» θα πρέπει να γίνει με γρήγορα διαδοχικά βήματα. Μια συνολική συμφωνία τώρα, που αναγκαστικά θα ήταν πολύ σκληρή, θα συνένωνε όλες τις «ταχύτητες» των εσωκομματικών αριστερών αντιπολιτεύσεων σε μία – σε αυτή την περίπτωση, ο Αλέξης Τσίπρας θα διακινδύνευε να χάσει τον «όλο ΣΥΡΙΖΑ»!
Δεν είναι όμως μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ που θέλει το χρόνο του: τα ίδια ισχύουν τόσο για τη Νέα Δημοκρατία όσο και για το ΠΑΣΟΚ – η Χρυσή Αυγή δεν θα έχει ξεμπλέξει από τη δίκη της ηγεσίας της ούτε σε ένα χρόνο. Μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας και μνημονιακής συνευθύνης με τον Τσίπρα πρωθυπουργό απαιτεί επίσης την αλλαγή ηγεσίας στη ΝΔ και στο ΠΑΣΟΚ.
Όμως το σενάριο της πεντάμηνης παράτασης είναι σενάριο «δακρύων και αίματος» για την κυβέρνηση. Οι δανειστές θα αποδεσμεύουν σταγόνα – σταγόνα, τα ποσά χρηματοδότησης, ίσια ίσα για να αποφεύγεται η στάση πληρωμών στα τοκοχρεολύσια, αλλά κρατώντας σταθερά την ασφυκτική πίεση από το ξόδεμα των ταμιακών διαθεσίμων του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Η κυβέρνηση θα είναι διαρκώς με τη θηλιά στο λαιμό και θα πάει στη διαπραγμάτευση για τη συνολική συμφωνία το φθινόπωρο ανεβασμένη στο σκαμνί του «απαγχονισμού»…
Παραπέμποντας τα θέματα που αφορούν τις δύο τελευταίες «κόκκινες γραμμές» που απομένουν όρθιες (εργασιακά και ασφαλιστικό) στο φθινόπωρο, η τωρινή συμφωνία παράτασης του τρέχοντος προγράμματος ενδεχομένως θα περάσει χωρίς μείζονες αναταράξεις από την Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ. Βαδίζοντας όμως με τη θηλιά στο λαιμό προς της συνολική συμφωνία του φθινοπώρου, ο κ. Τσίπρας θα ξαναβρεθεί μπροστά στο ίδιο πρόβλημα σε πέντε μήνες. Ίσως μάλιστα τότε να είναι σε ακόμη χειρότερη θέση, αφού στο μεταξύ η κυβέρνησή του θα έχει χρεωθεί μέτρα φοροκαταιγίδας και ιδιωτικοποιήσεων.
Σε αυτό το σημείο ίσως κρύβεται η κρυφή σκέψη των δανειστών: οι δημοσκοπήσεις όλες δείχνουν ότι αν γίνονταν τώρα εκλογές, η «ψαλίδα» ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και τη ΝΔ θα μεγάλωνε, αναπαράγοντας και ενισχύοντας το πολιτικό αδιέξοδο. Ύστερα από 5 μήνες φθοράς όμως και αν στο μεταξύ έχει γίνει η αλλαγή ηγεσίας σε ΝΔ – ΠΑΣΟΚ, τα πράγματα μπορεί να είναι διαφορετικά…
Θα καταλήξουν τελικά οι δανειστές σε ένα τέτοιο σενάριο; Επειδή πολλά σενάρια κυκλοφορούν, εναλλασσόμενα σε καθημερινή βάση, τίποτε δεν είναι σίγουρο. Όποιο σενάριο και αν επιλεγεί όμως, θα φέρει τη σφραγίδα των πολιτικών υπολογισμών. Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση και η συγκυβέρνηση με τους ΑΝΕΛ θεωρούνται από το εγχώριο και το διεθνές σύστημα μια «πολιτική ανωμαλία» που πρέπει να εξαλειφθεί. Η προσπάθεια να εξαλειφθεί άμεσα, με ασφυκτική πίεση «εδώ και τώρα», ενέχει τον κίνδυνο να οδηγηθούν οι πολιτικές εξελίξεις σε αχαρτογράφητα ύδατα και να αναληφθούν υψηλά ρίσκα.
Σε αυτό το «πολεμικό» σενάριο εξάλλου ποντάρει για να επιβιώσει στην ηγεσία της ΝΔ ο Αντώνης Σαμαράς. Ένα τέτοιο σενάριο πιθανώς ευνοούν κάποιες «φράξιες» των δανειστών.
Πώς λοιπόν και από ποιον θα λυθεί ο ελληνικός πολιτικός Γόρδιος Δεσμός; Την απάντηση στο ερώτημα θα την ξέρουμε το αργότερο μέχρι τις 5 Ιουνίου.
