Προετοιμαστείτε για μετεκλογικές διαπραγματεύσεις που θα αλλάξουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξίσου με τις επιλογές των ψηφοφόρων.
Του Nicolai Von Ondarza
Αυτό το καλοκαίρι, η σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θα υποστεί σημαντικές αλλαγές, με αλλαγές που θα προέλθουν όχι μόνο από τις αποφάσεις των ψηφοφόρων αλλά και από τους ελιγμούς που θα κάνουν οι ίδιες οι κοινοβουλευτικές ομάδες. Αν και ο λόγος της Ευρωπαϊκής Ένωσης συχνά αντιμετωπίζει τις κομματικές ομάδες – όπως το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) ή η Προοδευτική Συμμαχία των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D) – ως ομοιογενείς παράγοντες, σε γενικές γραμμές, παραμένουν συμμαχίες εθνικών κομμάτων που μπορούν να αλλάξουν ανά πάσα στιγμή, μεταβάλλοντας εύκολα τη σύνθεση του Κοινοβουλίου.
Και αυτή τη φορά, αυτή η ρευστότητα είναι πιο εμφανής μεταξύ των ακροδεξιών κομμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα οποία φαίνεται να προετοιμάζονται για μια σημαντική μετεκλογική αναδιαμόρφωση. Κανονικά, εκτός από ορισμένες αλλαγές υψηλού προφίλ, ο αριθμός των αλλαγών που συντελούνται μεταξύ των πολιτικών ομάδων του Κοινοβουλίου παραβλέπεται. Πάρτε, για παράδειγμα, το κεντροδεξιό ΕΛΚ – τη μεγαλύτερη και, από πολλές απόψεις, καλύτερα οργανωμένη από αυτές τις ομάδες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Europe Elects, μόνο κατά την τρέχουσα νομοθετική περίοδο, 12 ευρωβουλευτές από άλλες πολιτικές ομάδες μεταπήδησαν στο ΕΛΚ, επτά από τους οποίους ανήκαν προηγουμένως σε μία από τις δύο ακροδεξιές ομάδες. Αντίθετα, 19 ευρωβουλευτές εγκατέλειψαν την ομάδα, με κυριότερους από αυτούς τους 11 ευρωβουλευτές του Fidesz από την Ουγγαρία, οι οποίοι εγκατέλειψαν την ομάδα τον Μάρτιο του 2021 για να αποφύγουν την αποπομπή τους. Παρόλα αυτά, τουλάχιστον, φαίνεται ότι μπορούμε να περιμένουμε ότι όλα τα σημερινά κόμματα-μέλη του ΕΛΚ θα παραμείνουν στην ομάδα σε μερικούς μήνες.
Δεν μπορεί να ειπωθεί το ίδιο, ωστόσο, για την φιλελεύθερη ομάδα Renew – η ίδια μια συμμαχία πολλών διαφορετικών ευρωπαϊκών κομμάτων. Η Renew είναι η τρίτη μεγαλύτερη ομάδα στο σημερινό Κοινοβούλιο και έχει αναλάβει συχνά το ρόλο του βασιλικού παράγοντα. Αλλά έχει επίσης αποτελέσει δεξαμενή, δεχόμενη 10 ευρωβουλευτές από όλες σχεδόν τις άλλες πολιτικές ομάδες – συμπεριλαμβανομένων των Πρασίνων, του S&D, του ΕΛΚ, μέχρι και των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR).
Και επί του παρόντος, το Renew συζητά αν θα αποβάλει το Ολλανδικό Λαϊκό Κόμμα για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία – ένα από τα ιδρυτικά του μέλη – επειδή συμφώνησε σε συνασπισμό με το ακροδεξιό Κόμμα για την Ελευθερία του Geert Wilders. Η S&D, από την άλλη πλευρά, κατέληξε με καθαρή απώλεια, προσελκύοντας «μόνο» πέντε ευρωβουλευτές από άλλες ομάδες από το 2019, ενώ έχασε 13 στην πορεία. Παρόλα αυτά, παρ’ όλο αυτό το μπρος-πίσω, οι μεγαλύτερες αλλαγές που δρομολογούνται είναι μεταξύ των διασπασμένων ακροδεξιών κομματικών ομάδων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Στο σημερινό Κοινοβούλιο, οι ομάδες αυτές περιλαμβάνουν το εθνικοσυντηρητικό ECR – το οποίο φιλοξενεί τους Αδελφούς της Ιταλίας του Ιταλού πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι και το κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη της Πολωνίας (PiS)- τη δεξιά λαϊκίστικη έως εξτρεμιστική ομάδα Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID), η οποία συγκεντρώνει τον Εθνικό Συναγερμό της ηγέτιδας της γαλλικής αντιπολίτευσης Μαρίν Λεπέν με τη Λέγκα της Ιταλίας και το Κόμμα της Ελευθερίας της Αυστρίας- και τέλος, υπάρχουν και τα αδέσμευτα ακροδεξιά κόμματα, όπως το Fidesz και η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD).
Με τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν να αναζητά νέα πολιτική στέγη για το κόμμα του Fidesz και την πρόσφατη αποπομπή του AfD, επίκειται μια σημαντική αναδιαμόρφωση. Και αυτό σημαίνει ότι βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τρεις διαφορετικές πιθανότητες:
Η πρώτη είναι η συνέχιση του status quo, όπου τόσο το ECR όσο και το ID κερδίζουν έδρες στις εκλογές, αλλά η αποπομπή του AfD καθιστά το ECR μεγαλύτερο από τα δύο. Σε προσπάθειες με επικεφαλής τον Meloni και την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen, το ECR θα προσπαθήσει τότε να συνεργαστεί με το ΕΛΚ ως «mainstreamed» διαπραγματευτικός εταίρος, αφήνοντας το ID στο περιθώριο.
Η δεύτερη πιθανότητα είναι ότι ένα ανανεωμένο ID θα έρθει μαζί με το Fidesz – και ενδεχομένως με το PiS από το ECR. Αν και η ομάδα θα εξακολουθούσε να παραμένει στο περιθώριο, σε αυτό το σενάριο, η ID θα μπορούσε να ξεπεράσει την ECR και να γίνει η τρίτη μεγαλύτερη ομάδα στο Κοινοβούλιο. Το EXR, εννοείται.
Τέλος, το τρίτο σενάριο θα ήταν μια συγχώνευση του ECR, του ID και του Fidesz. Μια τέτοια υπερ-ομάδα ακροδεξιάς με μεγάλη σκηνή θα ερχόταν με τεράστιες πολιτικές διαφορές – και όχι μόνο όσον αφορά τον τρόπο αντιμετώπισης της Ρωσίας – και είναι η δεδηλωμένη φιλοδοξία της Λεπέν και την οποία διασκεδάζει ως επιλογή ο Μελόνι. Θα είχε επίσης ως κόστος την επανατοξικοποίηση του ECR, το οποίο τότε πιθανότατα θα έχανε κάποια από τα πιο κεντρώα κόμματά του από το ΕΛΚ. Μια τέτοια ομάδα θα γινόταν η δεύτερη μεγαλύτερη στο Κοινοβούλιο – και απαράδεκτη ως εταίρος του ΕΛΚ – αλλάζοντας σημαντικά την ισορροπία δυνάμεων.
Όλα αυτά τα τρία ενδεχόμενα καταδεικνύουν πόσο πολύ διαφορετικό θα μπορούσε να είναι το Κοινοβούλιο, ανάλογα όχι μόνο με τις επιλογές των ψηφοφόρων, αλλά και με τις μετεκλογικές παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις. Υπογραμμίζουν επίσης τη μεγάλη απόφαση που θα αντιμετωπίσει ο Μελόνι – αν θα δεχτεί το ανοιχτό χέρι που του προσφέρει η κεντροδεξιά ή αν θα προσπαθήσει να σφυρηλατήσει μια ευρύτερη εθνική συντηρητική/λαϊκιστική συμμαχία.
Για πολλούς ψηφοφόρους, αυτές οι ρευστές ευρωπαϊκές κομματικές εντάξεις καθιστούν τις επερχόμενες εκλογές ακόμη λιγότερο κατανοητές. Ακόμη και οι γνώστες των Βρυξελλών δεν μπορούν να προβλέψουν σε ποια ευρωπαϊκή κομματική ομάδα θα ανήκουν οι μεγαλύτερες εθνικές αντιπροσωπείες από τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ουγγαρία, τις Κάτω Χώρες ή την Αυστρία μετά από όλες τις παρασκηνιακές συμφωνίες. Και αυτό προσθέτει στην αποσύνδεση μεταξύ των επιλογών των ψηφοφόρων και της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
