Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος*
Ο Βενιζέλος τότε δεν έκανε όπως θα λέγαμε σαρωτικές αλλαγές. Με συνετές όμως παρεμβάσεις και στοχευμένες μεταρρυθμίσεις που γνωρίσματά τους είχαν την κοινωνική δικαιοσύνη και την αποδοχή της κοινωνίας, συνέβαλε στο να φυσήξει και πάλι ένας ούριος αναγεννητικός άνεμος στην καταπτοημένη απο τις εθνικές ταπεινώσεις και την οικονομική εξαχρείωση ελληνική κοινωνία.
Ο τόπος μετά απο μια μακρά πολιτική περιπέτεια ξανάβρισκε και πάλι την πολιτική του σταθερότητα και την κοινωνική του γαλήνη. Είχαν προκύψει για τη χώρα δεκαπέντε συναπτά έτη αστάθειας και πολιτικής αταξίας. Και αφού είχε προηγηθεί μια πολύ γόνιμη για τον τόπο περίοδος δικομματισμού γύρω απο τους πολιτικούς πόλους του Τρικουπικού και του Δεληγιαννικού κόμματος που έθεταν τα σπέρματα του δικομματισμού στην Ελλάδα και της επακόλουθης πολιτικής σταθερότητας.
Και τώρα η Ελλάς μετά το εμπνευσμένο κίνημα στο Γουδί του Στρατιωτικού Συνδέσμου που ταρακούνησε τα λιμνάζοντα νερά της πολιτικής μας μακαριότητας, αναθέτοντας τη διακυβέρνηση της χώρας στον γίγαντα Ελευθέριο Βενιζέλο, ξανάβρισκε το δρόμο πρός την σταθερότητα, την ανάπτυξη και την ευημερία. Η πολιτική μας τάξη συνασπίστηκε και πάλι γύρω απο δυο άξιους και ικανούς να κυβερνήσουν πόλους εξουσίας, που εναλλακτικώς την διεκδικούσε και απολάμβανε τα αγαθά της σταθερότητας.
Μέσα σ’ αυτό το αναγεννητικό κύμα πολιτικής και κοινωνικής έξαρσης κάνουν την εμφάνισή τους – παίρνοντας μάλλον τα εναύσματα απο το εξωτερικό στο οποίο είχαν θητεύσει κάνοντας μεταπτυχαιακές σπουδές τα λαμπρά στελέχη τους – αρκετοί όμιλοι και ομάδες κοινωνικού προβληματισμού και πολιτικής σκέψης. Μέσα στους κόλπους τους επεξεργάζονται νέες προοδευτικές ιδέες και προτάσεις για το πολιτικό ζήτημα της χώρας, που τίθενται σε δημόσια διαβούλευση και αναφύονται νέα σπουδαία πολιτικά στελέχη, που θα πρωταγωνιστήσουν αργότερα στην πολιτική μας σκηνή.
Χαρακτηριστικές απο αυτές τις ομάδες είναι η «Ομάδα των Κοινωνιολόγων» και η «Ομάδα των Ιαπώνων». Η «Ομάδα των κοινωνιολόγων» είχε ιδρυθεί το 1908 και εξέχοντα στελέχη της αποτελούσαν ο λαμπρός Αλέξανδρος Παπαναστασίου, ίσως ο πιο αγνός δημοκράτης που ανέδειξε η σύγχρονη πολιτική σκηνή της Ελλάδος, ο εκ των προδρόμων του κινήματος του δημοτικισμού Αλέξανδρος Δελμούζος, ο λόγιος και ιστορικός Παναγιώτης Αραβαντινός, ο Κωνσταντίνος Τριανταφυλλόπουλος κ.α. Άπαντες εξοπλισμένοι με επίζηλες σπουδές και άριστες επιδόσεις στο πεδίο των γραμμάτων και του πολιτισμού.
Η «Ομάδα των Ιαπώνων», όπως χαρακτηριστικά ονομάστηκε απο το μεγάλο μας ιστορικό και ακαδημαϊκό Σπύρο Μελλά, λόγω της δυναμικότητας και της μαχητικότητάς της σε πολιτικές παρεμβάσεις, όπως οι Ιάπωνες καμικάζι, αποτελούνταν απο τους Δημήτριο Γούναρη που ήταν και ο πολιτικός της καθοδηγητής, Στέφανο Δραγούμη, Παναγιώτη Πρωτοπαπαδάκη, Εμμανουήλ Ρέπουλη κ.α. Εξ αυτών των στελεχών οι Γούναρης και Πρωτοπαπαδάκης χρημάτισαν πρωθυπουργοί και ο Εμμανουήλ Ρέπουλης υπουργός και εξέχων συνεργάτης του Βενιζέλου.
Σημειώνουμε ακόμα στην αναγεννητική για τον τόπο αυτή περίοδο το μεγάλο πλέγμα αλλαγών στο συνταγματικό μας χάρτη το 1911, που επίσης έθετε τέλος σε πολλούς παράγοντες αστάθειας και πολιτικής «ανωμαλίας». Έτσι, ελάμβαναν χώρα στο Σύνταγμα του 1911 οι παρακάτω ζωτικές αλλαγές (α) Εξορθολογικοποιήθηκαν οι κοινοβουλευτικές λειτουργίες έτσι ώστε να αποτρέπεται το φαινόμενο της κωλυσιεργίας, που δρούσε ανασταλτικά στην εύρυθμη λειτουργία του πολιτεύματος (β) Μεταβιβάστηκε η αρμοδιότητα του ελέγχου του κύρους των βουλευτικών εκλογών σε Ειδικό Δικαστήριο, απο τη Βουλή στην οποία υπαγόταν (γ) Θεσπίστηκε το ασυμβίβαστο του Βουλευτή και του Στρατιωτικού για να αποτρέπεται η ευθεία εμπλοκή των ενόπλων δυνάμεων στα πολιτικά πράγματα της χώρας (δ) Μειώθηκε κατά πέντε χρόνια και δη απο τα τριάντα στα είκοσι πέντε το όριο εκλογιμότητας, κάτι που ενεθάρρυνε τους νέους για συμμετοχή στα κοινά (ε) Θεσπίστηκε η μονιμότητα των δικαστικών λειτουργών εισαγγελέων, αλλά και των κατωτέρων στην βαθμίδα, για να πρωστατευτεί η ανεξαρτησία τους (στ) Προβλέφτηκε η μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων για να αποτρέπονται προσλήψεις αλλά και απολύσεις με επιλεκτικό κριτήριο τις πολιτικές πεποιθήσεις (ζ) Θεσπίστηκε η διαρκής εκπαίδευση στην βασική βαθμίδα.
Τα όσα παραπάνω σπουδαία επιτεύγματα που έλαβαν χώρα με αφετηρία το 1909 και το καταλυτικής σημασίας κίνημα του Στρατιωτικού Συνδέσμου στο Γουδί, άλλαζαν ριζικά την εικόνα και το ηθικό κύρος της χώρας. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο συνετός βασιλιάς Γεώργιος που πάντα προέτασσε το εθνικό συμφέρον έναντι οιασδήποτε άλλης επιλογής, ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος με την μαχητικότητά του και το ευγενές όραμα για τη μεγαλουργία της πατρίδος, χάριζαν στον τόπο πολιτική σταθερότητα, προβαίνοντας σε ρηξικέλευθες μεταρρυθμίσεις που έθεταν τις βάσεις για την ταχεία ανασυγκρότηση και επιχειρώντας κέραιες θεσμικές αλλαγές τόσο στον συνταγματικό μας χάρτη, όσο και σε άλλες ζωτικές επάλξεις του δημοσίου βίου, όπως δικαιοσύνη παιδεία, στρατός, έβγαζαν την Ελλάδα απο την τραγική δίνη της περιόδου 1893-1909 που με την οικονομική κατάρρευση, τον αψυχολόγητο και ατυχή πόλεμο του 1897, αλλά και την επακόλουθη όλων αυτών παρατεταμένη και βαθιά θεσμική κρίση, είχε περιέλθει σε ένα απο τα μελανότερα σημεία καμπής της μακραίωνης ιστορικής της πορείας.
Στη φωτογραφία ο εμπνευσμένος διανοούμενος Αλέξανδρος Δελμούζος, κεντρικό στέλεχος της «Ομάδας των Κοινωνιολόγων» υπο τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου και απο τους πρωτοπόρους του δημοτικισμού στην Ελλάδα. Συνεχίζεται …
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι υποψήφιος Βουλευτής της «Ένωσης Κεντρώων» στην Α΄ Αθηνών.
