Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος*
Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος (Μέρος Δέκατο Έβδομο):
Δεν ήταν και λίγα όμως αυτά που είχε επιτύχει μέχρι σήμερα η απελεύθερη Ελλάδα. Σε θεσμικό επίπεδο προηγείτο με την εφαρμογή του κοινοβουλευτισμού και της καθολικής Ψηφοφορίας, σχεδόν όλων των ευρωπαϊκών – πλην της Αγγλίας που είχε παράδοση στον κοινοβουλευτισμό – χωρών. Όμως ήταν αναντίστοιχα αυτά τα λαμπρά δημοκρατικά επιτεύγματα προς την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της χώρας. Μπορεί να είχε υπάρξει μια περίοδος έξαρσης της ανάπτυξης με κέντρο τον μαύρο χρυσό όπως απεκαλείτο τότε η εξαγώγιμη ευρέως μαύρη σταφίδα επι της εμπνευσμένης διακυβερνήσεως του Αλεξάνδρου Κουμουνδούρου στην οποία είχε συμβάλει ζωτικά και η διεθνής οικονομική συγκυρία του 1870, όπως και η πολύ επίσης εμπνευσμένη και κοινωνικά δίκαιη διανομή γιαιών από τον Αλέξανδρο Κουμουνδούρο, ωστόσο όμως όλη αυτή η ανάπτυξη δεν ήταν συμμετρικά κατανεμημένη και δεν αποτελούσε το μεγάλο ζητούμενο της ορθολογικής ανάπτυξης της ελληνικής κοινωνίας. Ακόμα δεν υπήρχε ηγέτιδα οικονομική τάξη, που θα αποτελούσε την ατμομηχανή για την μεγάλη προσπάθεια οικονομικής ανασυγκρότησης της χώρας. Η καθολική ψηφοφορία και η αρχή της Δεδηλωμένης ήταν σπουδαία επιτεύγματα, που αφορούσαν όμως μια πνευματικά υπανάπτυκτη και βυθισμένη στον αναλφαβητισμό χώρα. Ελάχιστες βιομηχανίες, πολύ μικρός κλήρος που ήταν απόρροια της διανομής των γαιών, αλλά και πλούσια ναυτιλία, που όμως δεν ανατροφοδοτούσε στο εσωτερικό την οικονομική ανάπτυξη ήταν η ραχοκοκαλιά του αναπτυξιακού κορμού της απελεύθερης Ελλάδος. Μέσα σ΄ αυτό το αναπτυξιακό τοπίο ευνοούμενη τάξη φαίνεται να είναι αυτή των πολιτικών που προσπορίζει ένα πολύ μεγάλο για την εποχή μισθό. Περίπου το μισό ενός πλούσιου γαιοκτήμονα, αλλά με την κομματική έκφραση της χώρας να έχει ακεραιωθεί. Είχαμε ξεκινήσει τις κομματικές μας δομές με το αγγλικό, το γαλλικό και το ρωσικό κόμμα, εκφράσεις μιας εποχής πολιτικής υποτέλειας, με την επικυριαρχία των προστάτιδων δυνάμεων (ναυμαχία του Ναυαρίνου, Πρωτόκολλο του 1830, δολοφονία Καποδίστρια, Όθωνας, Αλφρέδος, Γεώργιος ο A΄) και έχουμε απολήξει στους «πεδινούς» και στους «ορεινούς», αλλά και από αυτούς που αποτέλεσαν το πρόπλασμα του σημερινού κομματικού μας συστήματος εμβόλιμα είχαμε περάσει σε πολλά προσωποπαγή και χωρίς συντεταγμένες αρχές κόμματα της πρώτης περιόδου (1862-1875) της Α’ Ελληνικής Δημοκρατίας.
Σε κόμματα χωρίς θεσμικές αρχές που ξεκίναγαν και τελείωναν μαζί σε ένα μόνο πρόσωπο τον αρχηγό. Με στελέχη που δίχως αρχές και πολιτικό έρμα, με χαρακτηριστική ευκολία μεταπηδούσαν από το ένα στο άλλο με μόνο στόχο την κατάληψη ενός υπουργικού θώκου. Όμως και μέσα από αυτές τις στρεβλώσεις του τότε κομματικού μας συστήματος, η κάστα των πολιτικών ήταν το κομμάτι των πιο καλλιεργημένων πνευματικά ελλήνων. Ήταν να το πούμε με σημερινούς όρους η κοινωνική ελίτ. Κατά μια ευνοϊκή ιστορική επιταγή, σε ένα τέτοιο τοπίο πρόβαλε ο εμπνευσμένος και χαρισματικός Χαρίλαος Τρικούπης. Με ιστορική αποστολή να ανασυγκροτήσει τον παραγωγικό ιστό της χώρας, να αναμορφώσει θεσμικά τη διοικητική μηχανή και να δώσει συνάμα όραμα και ευρωπαϊκό προσανατολισμό στην Ελλάδα. Αφήνουμε λοιπόν πίσω αυτή τη περίοδο και τους δυο γιγαντιαίους πολιτικούς μας άνδρες που περιελάμβανε ήτοι τους Ιωάννη Καποδίστρια και Χαρίλαο Τρικούπη. Και θα πρέπει με ιστορικό σεβασμό να σταθούμε και σε μια πολύ μεγάλη και ενάρετη προσωπικότητα αυτής της περιόδου. Είναι ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος. Ο εμπνευστής της καθολικής ψηφοφορίας, ο οικονομικός ανορθωτής της ανάπτυξης του 1870 και ο πολιτικός που υπέγραψε την ένωση της Θεσσαλίας και της Άρτας με την Ελλάδα το 1881.
Β. ΧΑΡΙΛΑΟΣ ΤΡΙΚΟΥΠΗΣ
Έχει έλθει όμως η ιστορική ώρα του μεγάλου Χαριλάου Τρικούπη. Ποιος ήταν όμως ο μεγάλος αυτός πολιτικός που είχε κατορθώσει με τη νηφάλια και ήπια προσωπικότητά του να εκτρέψει τον πολιτικό ρού της συγχρόνου Ελλάδος; Ο Χαρίλαος Τρικούπης είχε τη ευτυχία να μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον ηθικής ευμάρειας και πνευματικής ευκρασίας και να λάβει σπάνια ακόμα και με τα σημερινά δεδομένα – της κοινωνίας της γνώσης – μόρφωση. Πατέρας του ήταν ο π. πρέσβης, αλλά και πρωθυπουργός όπως και ιστορικός της Ελλάδος, Σπυρίδων Τρικούπης. Μητέρα του ήταν η αδελφή του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου πού ήρε την καταγωγή της από παλιές αρχοντικές οικογένειες του Φαναρίου. Είχε σπουδάσει στη Νομική Αθηνών και είχε και είχε ακόμα εκπονήσει την διδακτορική διατριβή του στο Παρίσι.Συνεχίζεται …
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι υποψήφιος Βουλευτής της «Ένωσης Κεντρώων» στην Α΄Αθηνών.
