Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος
Ο Χαρίλαος Τρικούπης, λοιπόν, έμπλεος από μεταρρυθμιστικό πνεύμα κατέρχεται στον πολιτικό στίβο της χώρας. Παρότι όμως προβαίνει στην μεγάλη δημοκρατική τομή με την εισαγωγή της «Αρχής της Δεδηλωμένης» το κόμμα του το «νεωτεριστικό» ή «Τρικούπικό» όπως αποκαλούνταν δεν κατόρθωσε να αποσπάσει την πλειοψηφία. Ωστόσο, κατόρθωσε να παραμείνει πολιτικά ζωντανό να εμπνεύσει σταδιακά τον ελληνικό λαό και τελικά να ανέλθει στην εξουσία. Κεντρικό διακύβευμα του τρικουπικού κόμματος ήταν η λεγόμενη σχηματικά «εθνική ανόρθωση». Και ήταν το κόμμα που είχε κατορθώσει πριν καν διακυβερνήσει τον τόπο να αλλάξει με την θέσπιση της «Αρχής της Δεδηλωμένης» τις κεντρικές πολιτικές μας δομές και να διενεργήσει ακόμα τις πρώτες ανόθευτες εθνικές εκλογές. Στα χρόνια που είχαν μεσολαβήσει η βία, η νοθεία και η άσκηση πιέσεων κατά την διενέργεια εκλογών, ήταν σύνηθες φαινόμενο. Ο Χ. Τρικούπης είχε επιτύχει να φυσήξει δημοκρατικός άνεμος στα πολιτικά πράγματα της χώρας και να εμπνεύσει το όραμα της εθνικής αναγέννησης στους έλληνες πολίτες.
Ένα πραγματικό στοιχείο της εποχής που αξίζει να σημειώσουμε είναι ο τρόπος με τον οποίον γίνονταν η ψηφοφορία. Μέχρι το 1926 έτσι, η ψηφοφορία δεν γίνονταν με τα γνωστά μας ψηφοδέλτια, αλλά με τα σφαιρίδια. Πως ήταν ακριβώς η διαδικασία; Για κάθε υποψήφιο υπήρχε από ένα ξεχωριστό κουτί-κάλπη. Το κουτί αποτελούνταν από δυο τμήματα. Το αριστερό τμήμα ήταν μαύρο και το δεξί λευκό. Είχε ακόμα το κουτί από μια είσοδο εν είδει σωλήνα. Ο ψηφοφόρος έβαζε το χέρι του στην είσοδο και τοποθετούσε ένα βόλο-σφαιρίδιο κατά προτίμηση. Είτε στο αριστερό τμήμα είτε στο δεξιό. Και για τους ψηφίζοντες στο αριστερό τμήμα μαύρο, έμεινε η ιστορική φράση «τον μαύρισαν» για την ψήφο αποδοκιμασίας. Με το σύστημα αυτό ακόμα προσμετρούνταν τόσο οι θετικές ψήφοι όσο και οι αρνητικές. Ο Χαρίλαος Τρικούπης πρέπει να σημειώσουμε ακόμα ότι συνέβαλε στην πολιτική σταθεροποίηση της Ελλάδος. Οι μέχρι τότε πολιτικοί σχηματισμοί ήταν ακραιφνώς προσωποπαγή κόμματα χωρίς ιδεολογική πλατφόρμα και αρχές. Έτσι το φαινόμενο της ώσμωσης από το ένα κόμμα στο άλλο με τις αλλεπάλληλες μεταπηδήσεις στελεχών ήταν διαρκές. Η συμβολή του Χ. Τρικούπη με την εδραίωση του κόμματος προτύπου με αξίες και αρχές που θα απέτρεπε ιδιοτελείς μετακινήσεις στα κόμματα ήταν ξεχωριστή. Γιατί λειτούργησε παραινετικά και προς τους άλλους πολιτικούς αρχηγούς, να διαμορφώσουν κόμματα αρχών και να καταστείλουν το φαινόμενο του πολιτικού τυχοδιωκτισμού.
Το απολιτικό αντίπαλο δέος του Χ. Τρικούπη συνιστούσε αρχικά ο αξιόλογος πολιτικός Αλέξανδρος Κουμουνδούρος και εν συνεχεία ο Θεόδωρος Δηληγιάννης. Ο Κουμουνδούρος σε πρώτη φάση συντάχθηκε με τον Τρικούπη και τον στήριξε μάλιστα και στην θέσπιση της Αρχής της Δεδηλωμένης. Στη συνέχεια ακολούθησε τη δική του πορεία αντιπολιτευόμενος τον Χ. Τρικούπη. Το πολιτικό κληροδότημα που ουσιαστικά αποτέλεσε το πρόπλασμα της συντηρητικής παρατάξεως στην Ελλάδα του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου ανέλαβε ο Θεόδωρος Δηληγιάννης και στην συνέχεια οι Γεώργιος Θεοτόκης, Δημήτρης Ράλλης και Δημήτρης Γούναρης. Στους τελευταίους μάλιστα αν προσθέσουμε και τον βασιλιά Κωνσταντίνο τον Α΄ έχουμε τους κεντρικούς διαμορφωτές της φυσιογνωμίας της συντηρητικής παρατάξεως στην Ελλάδα, της αποκαλούμενης Δεξιάς παρατάξεως, αν θα την προσδιορίζαμε με σημερινούς πολιτικούς όρους. Κεντρικό ιδεολόγημα της συντηρητικής παρατάξεως τότε ήταν η αυστηρά πρόσδεσή της στην ιδέα του έθνους εξού και ο γνωστός μας όρος της εθνικοφροσύνης.
Ο Χαρίλαος Τρικούπης, λοιπόν, ήταν αυτός που συνέβαλε στην εδραίωση με το αντίπαλο προς τη συντηρητική παράταξη κόμμα του, του δικομματισμού και στην εναλλαγή στη διακυβέρνηση της χώρας δυο διαφορετικών παρατάξεων. Θετική απόρροια έτσι της πολιτικής παρουσίας στον τόπο ήταν η σταθεροποίηση του πολιτικού μας συστήματος, που με την σειρά της ήταν βασική προϋπόθεση για την εποικοδομητική διακυβέρνηση της χώρας. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο ο Χαρίλαος Τρικούπης κυβέρνησε την Ελλάδα για έντεκα σχεδόν χρόνια και κατέχει την τρίτη θέση ως μακροβιότερος πρωθυπουργός της χώρας μετά τον πρώτο Κωνσταντίνο Καραμανλή με δεκατρία χρόνια πρωθυπουργίας και τον Ελευθέριο Βενιζέλο με δωδεκάμισι χρόνια. Ακόμα επτάμισι χρόνια πρωθυπουργίας είχε ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος και πέντε χρόνια ο αμφιλεγόμενος Θεόδωρος Δεληγιάννης. Ο Δεληγιάννης όπως προαναφέραμε υπήρξε ο βασικός αντίπαλος του Χ. Τρικούπη. Κατάγονταν από την Αρκαδία. Αξίζει εδώ να σημειώσουμε ότι ο Δεληγιάννης ήταν αντίπαλος του Χ.Τ. όχι με την έννοια ότι πρέσβευε άλλες πολιτικές ιδέες, αλλά με την έννοια ότι είχε άλλη πολιτική κουλτούρα.
Συνεχίζεται…
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι υποψήφιος Βουλευτής της «Ένωσης Κεντρώων» στην Α΄Αθηνών.
www.panosavramopoulos.blogspot.gr
