Γράφει ο Πάνος Ν. Αβραμόπουλος*
Ο Ιωάννης Καποδίστριας έπεσε δολοφονημένος από αδελφικές σφαίρες των ελλήνων. Και η πολιτική απουσία του κληροδότησε για τον τόπο κυβερνητικό χάος. Από τον Σεπτέμβριο του 1831 που δολοφονήθηκε μέχρι τον ερχομό της αντιβασιλείας και του Όθωνα τον Ιανουάριο του 1833, η εσωτερική αναρχία και η πολιτική αστάθεια ήταν τα βασικά χαρακτηριστικά του πολιτικού μας πεδίου. Στις 11 Ιουνίου του 1832 πρωτίστως στο Άργος και έπειτα στο Ναύπλιο έλαβε χώρα η εθνική Συνέλευση των ελλήνων που επισφράγισε τη βούληση των προστάτιδων δυνάμεων, να βασιλεύσει στην Ελλάδα η δυναστεία των Βυτελσβάχων, με πρώτο βασιλιά τον βαυαρό πρίγκιπα Όθωνα. Πολιτική αξίωση αυτής της Συνέλευσης ήταν η δημιουργία Συντάγματος, κάτι που σθεναρά αρνήθηκαν οι προστάτιδες δυνάμεις. Παράλληλα εγκάθετοι πολίτες, αλλά και στρατιώτες τους οποίους υποδαύλιζαν οι πρεσβείες των ξένων δυνάμεων στην Ελλάδα στις 10 Αυγούστου του 1832 διέλυσαν βιαίως την Εθνική Συνέλευση. Αυτή ήταν η τραγική εξέλιξη της δολοφονίας του κυβερνήτη. Εν πάσει περιπτώσει τον Ιανουάριο του 1833 αφίχθησαν στην Ελλάδα οι βαυαροί. Δοθέντος όμως ότι ο Όθωνας ήταν ανήλικος, την αντιβασιλεία ανέλαβαν ο πολιτικός κόμης Φόν Άρμανσμπεργκ, ο καθηγητής πανεπιστημίου της Νομικής Σχολής Φόν Μάουερ και ο στρατιωτικός Φόν Χέυδεκ. Τον ρόλο του συνδέσμου μεταξύ της αντιβασιλείας – της οποίας ήταν και αναπληρωματικό μέλος – της κυβέρνησης και των υπουργών ανέλαβε ο Γκράϊνερ. Η πολιτική εξουσία λοιπόν αντί να αναληφθεί από έλληνες, με συνείδηση της μακραίωνης ιστορικής μας πορείας στην αχανή λεωφόρο του χρόνου, με πλατιά γνώση της πολιτιστικής μας ταυτότητας και της εθνικής μας ιδιοπροσωπείας, είχε παραδοθεί αβασάνιστα στους βαυαρούς. Οι ξένοι κυβερνώντες όμως ήταν αδύνατον να συνδέσουν αρμονικά τις αδήριτες αναγκαιότητες του ιστορικού παρόντος με τα 400 χρόνια της οθωμανικής δουλείας των ελλήνων, τους 11 αιώνες πνευματικής ακμής του Βυζαντίου, την περίοδο της ρωμαϊκής κυριαρχίας, τους ελληνιστικούς χρόνους, τους χρόνους των Μακεδόνων βασιλέων Φιλίππου και Αλεξάνδρου, τον 5-ο π.Χ αιώνα και την αρχαιότητα.
Τον ρόλο λοιπόν μιας φυσικής κυβέρνησης των ελλήνων, που με πλατιά γνώση της ιστορικής και πνευματικής τους ταυτότητας, την οποία με τόση αγάπη όραμα και προοπτική για τον τόπο είχε ξεκινήσει ο Ιωάννης Καποδίστριας, αναλάμβαναν ξένοι ηγετίσκοι, που ψυχρά και τεχνοκρατικά αποκομμένοι από τον ομφάλιο λώρο της πολιτισμικής συνείδησης των Ελλήνων, επιχειρούσαν την ανασυγκρότηση του τόπου. Και αφού βεβαίως είχαν μεσολαβήσει δυο άγονα χρόνια ακυβερνησίας και πολιτικής αστάθειας. Είναι εμφανές λοιπόν ότι είχε λειτουργήσει ο κακός εαυτός των ελλήνων, που σε κρίσιμες ώρες της ιστορίας καταλαμβάνεται από αυτοκαταστροφικά σύνδρομα. Μήπως ο ίδιος κακός εαυτός των ελλήνων πάλι δεν θα στείλει στα αζήτητα της ιστορίας όπως θα δούμε παρακάτω τους μεγάλους μας πολιτικούς Χαρίλαο Τρικούπη, Ελευθέριο Βενιζέλο και Κωνσταντίνο Καραμανλή, όταν ο τόπος τους είχε περισσότερο από ποτέ ανάγκη; Η αντιβασιλεία διακυβέρνησε λοιπόν τον τόπο για δυο χρόνια από το 1833 έως το 1835. Καθήκοντα πρωθυπουργού αυτή την περίοδο άσκησαν ο Ιωάννης Κωλέτης επι ένα έτος, ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος επι επτάμισι μήνες, και ο Σπυρίδωνας Τρικούπης επι έξι μήνες. Ακολούθως πρωθυπουργοί ανέλαβαν οι βαυαροί. Ο αντιβασιλέας Φον Άρμανσμπεργκ επι ενάμιση έτος και ο Ιγνάτιος Ρούντχαρτ επί ένα έτος. Ωστόσο όπως και ανεμένετο ο θεσμός της αντιβασιλείας έγινε μισητός. Σε τούτο κατέτειναν δυο λόγοι. Πρώτον γιατί την ανασυγκρότηση του τόπου, ανελάμβαναν μη έλληνες και δεύτερον διότι ήταν τελείως αποκομμένοι από την ελληνική κοινωνική κουλτούρα. Κατά μείζονα λόγω που εφάρμοζαν σκληρά μέτρα και απεχθή. Δύσπεπτα στους εξαθλιωμένους κοινωνικά και οικονομικά έλληνες της υπαίθρου και τους αναλφάβητους στρατιωτικούς της επανάστασης του ΄21. Ας δούμε όμως τις διοικητικές δομές που επιχείρησε να εφαρμόσει κατά την κυβέρνησή της η αντιβασιλεία. Ο Καποδίστριας όπως αναφέραμε είχε ως κυβερνήτης την αρωγή επταμελούς κυβέρνησης και ένα συμβουλευτικό όργανο, αρχικά το Πανελλήνιο και μετά την Γερουσία. Η επικράτεια ήταν χωρισμένη σε δέκα τμήματα με επικεφαλής τους επιτρόπους. Τελευταία διοικητική βαθμίδα ήταν οι κοινότητες στις οποίες προΐσταντο οι δημογέροντες. Επομένως πρωθυπουργός, κυβέρνηση, δέκα νομοί και κοινότητες. Ο καθηγητής Φον Μάουερ διαπρεπής νομομαθής, συνέβαλε στο γιγάντιο έργο της κωδικοποίησης της ελληνικής νομοθεσίας, ενώ ήταν ο λιγότερο απεχθής εκπρόσωπος της Βαυαροκρατίας στην Ελλάδα, την περίοδο της αντιβασιλείας των βαυαρών, δοθέντος ότι ο βασιλεύς Όθωνας ήταν ανήλικος και έπρεπε να παρέλθει το απαιτούμενο χρονικό διάστημα για να αναλάβει το στέμμα της χώρας μας. Συνεχίζεται …
*Ο συγγραφέας Πάνος Ν. Αβραμόπουλος, είναι υποψήφιος Βουλευτής της «Ένωσης Κεντρώων» στην Α΄Αθηνών.
www.panosavramopoulos.blogspot.gr
