Η Όλγα Ρουντένκο, διευθύντρια της Kyiv Independent, περνάει δύσκολες μέρες. Αντιμέτωπη με την προοπτική να βγάζει την ηλεκτρονική εφημερίδα της από ένα καταφύγιο χωρίς αξιόπιστο internet και με τον φόβο ότι Ρώσοι στρατιώτες θα θέσουν στο στόχαστρο δημοσιογράφους, εγκατέλειψε την πρωτεύουσα για τη δυτική Ουκρανία την ημέρα που ξεκίνησε ο πόλεμος.
Ενώ όμως ο πόλεμος κατέστρεψε την ουκρανική οικονομία, η αγγλόφωνη εφημερίδα έχει απογειωθεί. Από 32.000 views που είχε τον Ιανουάριο, έφτασε τα 7,5 εκατομμύρια τον Μάρτιο. Όσο για τους ακόλουθους στο Twitter, από 30.000 πριν από τον πόλεμο έχουν φτάσει σήμερα τα 2 εκατομμύρια. «Η αίσθηση της ευθύνης έχει γίνει ακόμη μεγαλύτερη», λέει η Ρουντένκο, που έχει επιστρέψει, πλέον, στο Κίεβο.
Η εκτόξευση της αναγνωσιμότητας της Kyiv Independent ήταν αναμενόμενη με δεδομένο το παγκόσμιο ενδιαφέρον για τον πόλεμο. Η επιτυχία της, όμως, είναι προϊόν και μίας γενικότερης τάσης μικρών εντύπων και συγγραφέων να αναζητούν χρηματοδότηση μέσω crowdfunding. Η Kyiv Independent συγκέντρωσε 1,8 εκατομμύρια ευρώ στην αρχή του πολέμου μέσω της σελίδας GoFundMe. Η βασική λειτουργία της, όμως, χρηματοδοτείται από δωρητές στο Patreon, μία αμερικανική πλατφόρμα που δημιουργήθηκε το 2013 και η βάση της περιλαμβάνει μουσικούς, συγγραφείς, καλλιτέχνες, σκηνοθέτες και δημοσιογράφους. Η Kyiv Independent συγκεντρώνει περισσότερα από 60.000 ευρώ τον μήνα από 7.000 «πάτρονες».
«Οι πολεμικές ανταποκρίσεις είναι πραγματικά δύσκολες και ακριβές», αναφέρει ο οικονομικός υπεύθυνος της εφημερίδας, Γιακούμπ Παρουσίνσκι. Όταν ξεκίνησε την έκδοση μαζί με τη Ρουντένκο, ήλπιζαν να αντλούν το 30%-40% των εσόδων από τις συνεισφορές αναγνωστών με οποιονδήποτε τρόπο. Αλλά ο πόλεμος άλλαξε τα σχέδιά τους. Και η χρησιμοποίηση εναλλακτικών μεθόδων, όπως το crowdfunding, επιτρέπει στην εφημερίδα να διατηρεί την ανεξαρτησία της.
Αυτή η υπόθεση συνιστά όμως και αλλαγή πλεύσης για το Patreon, που ιδρύθηκε από τον μουσικό Τζακ Κόντε και τον πρώην συγκάτοικό του στο πανεπιστήμιο, Σαμ Γουάμ, για να ενισχύουν καλλιτέχνες που έχουν ανάγκη. Τον περασμένο Απρίλιο η αξία του υπολογίστηκε σε 4 δισεκατομμύρια δολάρια. H πλατφόρμα θα μπορούσε να παίξει σημαντικό ρόλο στην υποστήριξη της δημοσιογραφίας σε χώρες όπου ο ανεξάρτητος Τύπος έχει προβλήματα, όπως σημειώνει η υπεύθυνη επικοινωνίας του Patreon, Έλεν Σάτεργουαϊτ.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι ο πολωνικός ιστότοπος Patronite, που χρησιμοποιείται με ανάλογο τρόπο από δημοσιογράφους οι οποίοι ζητούν απευθείας χρηματοδότηση από αναγνώστες.
Το crowdfunding ως δίαυλος χρηματοδότησης έχει ατέλειες, αναγνωρίζει ο Παρουσίνσκι. Η Kyiv Independent θα φορολογηθεί με βάση τα έσοδά της από το Patreon και όχι τα κέρδη της, ενώ πρέπει να πληρώνει και ορισμένα τέλη. Η χρησιμοποίηση αυτού του μέσου, όμως, της επέτρεψε να αυξήσει γρήγορα τη χρηματοδότησή της. «Η προσοχή και η υποστήριξη θα πέσουν όταν τελειώσει ο πόλεμος;» αναρωτιέται. «Σίγουρα. Αλλά αυτό είναι ένα καλό πρόβλημα».
(*) O Ίαν Τζόνστον είναι αρθρογράφος των Financial Times
(Πηγή: Financial Times)
