Μια επιστημονική ερευνήτρια στη Γλασκώβη μπορεί να βοήθησε να λυθεί ένα μυστήριο αιώνων γύρω από την ανακάλυψη ενός μετεωρίτη από τον Άρη, χάρη σε μια τοξίνη που προκαλεί εμετό στους χοίρους.
Ο μετεωρίτης Lafayette βρέθηκε σε ένα συρτάρι του τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Purdue στην Ιντιάνα το 1929, αλλά κανείς δεν μπορούσε να θυμηθεί από πού προήλθε. Μια θεωρία υποστηρίζει ότι τον δώρισε στο πανεπιστήμιο ένας «μαύρος φοιτητής» που είδε τον μετεωρίτη να προσγειώνεται σε μια λίμνη ενώ ψάρευε.
Η δρ Έιν Ο’Μπράιαν, περιβαλλοντική και πλανητική οργανική γεωχημικός στο Πανεπιστήμιο της Γλασκώβης, ξεκίνησε την ερευνά της πριν από δύο χρόνια, όταν η ομάδα της έλαβε ένα μικρό κομμάτι του μετεωρίτη από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου.
«Είναι ένας μετεωρίτης από τον Άρη και αυτοί είναι πραγματικά σπάνιοι», δήλωσε στο BBC.
«Αυτό από μόνο του τον καθιστά πραγματικά πολύτιμο και δεν είναι όλοι αυτοί οι μετεωρίτες από τον Άρη σε τόσο άριστη κατάσταση όσο ο Lafayette. Πρέπει να τον συνέλεξαν αρκετά σύντομα μετά την πτώση του, διότι διαφορετικά το εξωτερικό άκρο του θα είχε φθαρεί», εξήγησε η ερευνήτρια.
Η δρ Ο’Μπράιαν έσπασε το μικροσκοπικό κομμάτι του μετεωρίτη και χρησιμοποίησε εξελιγμένη φασματομετρία μάζας για να ανακαλύψει από τι αποτελείται. Ο σκοπός του πειράματος ήταν να αναζητήσει διατηρημένα οργανικά μόρια– στοιχεία που θα μπορούσαν να τη βοηθήσουν να μάθει περισσότερα για την πιθανότητα ύπαρξης ζωής στον Άρη.
«Καταλήξαμε σε έναν μακρύ κατάλογο εκατοντάδων διαφορετικών χημικών ενώσεων», δήλωσε.
«Οι περισσότερες από αυτές είχαν πολύ μεγάλα, βαρετά ονόματα χημικών δεδομένων, αλλά ένα από αυτά ονομαζόταν εμετοξίνη, το οποίο μου φάνηκε ωραίο και άρχισα να το ψάχνω».
Η ερευνήτρια ανακάλυψε ότι η εμετοξίνη, ή δεοξυνιβαλενόλη (DON), βρέθηκε σε έναν μύκητα που μολύνει καλλιέργειες σιτηρών όπως το καλαμπόκι, το σιτάρι και η βρώμη. Επίσης, προκαλεί εμετό σε ανθρώπους και ζώα όταν καταποθεί, με τους χοίρους να επηρεάζονται ιδιαίτερα.
Η δρ Ο’Μπράιαν ανέφερε την ανακάλυψη της εμετοξίνης στον προϊστάμενό της, ο οποίος της είπε ότι η προέλευση της ανακάλυψης του μετεωρίτη ήταν άγνωστη και πρότεινε ότι ο μύκητας μπορεί να επηρεάζει καλλιέργειες στην Ιντιάνα. Στη συνέχεια, η ερευνήτρια επικοινώνησε με μια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Purdue, την δρ Μαρίσα Τρέμπλεϊ.
«Της έστειλα μήνυμα στο Twitter και αρχίσαμε, μαζί με τον βιβλιοθηκάριο του πανεπιστημίου, να κάνουμε έρευνα», ανάφερε η Ο’Μπράιαν.
Οι τρεις τους απευθύνθηκαν σε ερευνητές των τμημάτων Γεωπονίας, Βοτανικής και Φυτοπαθολογίας του πανεπιστημίου, για να μάθουν περισσότερα για την ιστορική επικράτηση του μύκητα στην κομητεία Tippecanoe της Ιντιάνα, όπου βρίσκεται το Purdue.
Τα αρχεία τους έδειξαν ότι ο μύκητας προκάλεσε σημαντική πτώση της απόδοσης των καλλιεργειών το 1919 και άλλη μια λιγότερο έντονη πτώση το 1927 – την υψηλότερη επικράτηση του μύκητα στα 20 χρόνια πριν από το 1931, όταν επιβεβαιώθηκε ότι ο Lafayette ήταν όντως μετεωρίτης.
Η ομάδα της πρότεινε ότι η σκόνη από τις πληγείσες καλλιέργειες μπορεί να είχε μεταφέρει την δεοξυνιβαλενόλη στις γύρω υδάτινες οδούς και ότι ο Lafayette μπορεί να είχε μολυνθεί με αυτή, αν όντως έπεσε σε μια λίμνη.
Οι ερευνητές ανέλυσαν τις θεάσεις πύρινων σφαιρών για να προσδιορίσουν το σημείο πτώσης του μετεωρίτη. Όπως αναφέρει το BBC, δυο θεάσεις είχαν αναφερθεί: μια στο νότιο Μίσιγκαν το 1919 και μια στη βόρεια Ιντιάνα το 1927.
Στη συνέχεια, οι αρχειονόμοι του Πανεπιστημίου Purdue έψαξαν στις επετηρίδες για να βρουν τους μαύρους φοιτητές που φοιτούσαν εκείνη την εποχή. Τρεις φοιτητές – ο Τζούλιους Λι Μόργκαν, ο Κλίντον Έντουαρντ Σω και ο Χερμάνζι Έντουιν Φόντλεροϊ – ήταν εγγεγραμμένοι στο Purdue κατά τη διάρκεια του 1919. Ένας τέταρτος – ο Κλάιντ Σάιλανς – σπούδασε εκεί το 1927. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι ένας από αυτούς τους φοιτητές μπορεί να βρήκε τον μετεωρίτη Lafayette.
«Ο Lafayette είναι ένα πραγματικά όμορφο δείγμα μετεωρίτη που μας έχει διδάξει πολλά για τον Άρη», δήλωσε η ερευνήτρια.
«Οπότε γι’ αυτό και μόνο, του αξίζουν τα εύσημα, σωστά; Μετά είναι και το γεγονός ότι ήταν ένας Αφροαμερικανός φοιτητής σε ένα πανεπιστήμιο που είχε τόσο λίγους. Όλοι γνωρίζουμε τις ιστορίες του ρατσισμού στην Αμερική του 1920», σημείωσε.
Η δρ Ο’Μπράιαν παραδέχεται ότι ίσως να μην μάθουμε ποτέ ποιος φοιτητής ανακάλυψε τον μετεωρίτη, αλλά είναι ευτυχής που κατάφερε να ρίξει λίγο φως στην ιστορία.
«Ο μόνος λόγος για τον οποίο μπορέσαμε να εστιάσουμε σε αυτούς τους τέσσερις, ήταν επειδή το πανεπιστήμιο είχε ελάχιστους μαύρους φοιτητές», πρόσθεσε.
