Ανακτήθηκε το μεγαλύτερο μέρος από τις απώλειες που είχαν τα εισοδήματα των εργαζομένων σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα στα χρόνια των δύο μεγάλων οικονομικών κρίσεων, στην περίοδο των τριών Μνημονίων και στο διάστημα που πάγωσαν τα πάντα στην παγκόσμια οικονομία λόγω της πανδημικής κρίσης.
Ο γενικός μέσος μισθός στην οικονομία για το σύνολο των εργαζομένων, σύμφωνα με αποκαλυπτική μελέτη της ΕΛΣΤΑΤ που υποβλήθηκε στη διαβούλευση για την αύξηση του κατώτατου μισθού, κέρδισε το 17,7% από τις απώλειες των Μνημονίων, ενώ υπολείπεται κατά 3,3% από το “υψηλό” του 2009, προτού δηλαδή αρχίσουν τα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής.
Η μελέτη έγινε με βάση τις αμοιβές –προ φόρου- των εργαζομένων για τα έτη από το 2006 έως και το 2022 (που είναι τα τελευταία διαθέσιμα) και περιλαμβάνει τους μισθούς σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα για ομοειδή επαγγέλματα.
Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι η χρονιά της μεγάλης ευμάρειας που γνώρισαν οι εργαζόμενοι ήταν αυτή του 2009, λίγο πριν πέσει η χώρα δηλαδή στο παγόβουνο του Μνημονίου, ενώ η χρονιά που κορυφώθηκε η φτώχεια και η μείωση των εισοδημάτων φαίνεται να είναι το 2014-2015, που υπογράφεται το τρίτο Μνημόνιο με νέα μέτρα λιτότητας.
Τα εισοδήματα αρχίζουν να ανακάμπτουν ουσιαστικά από τα τέλη του 2018 και, κυρίως, τέλη του 2019, αλλά, καθώς η πανδημική κρίση εξαπλώνεται, η άνοδος διακόπτεται το 2020 και τα εισοδήματα μένουν παγωμένα ή με οριακές απώλειες σε σχέση με το 2019. Η ανάκαμψη επιστρέφει δυναμικά το 2021, και το 2022 η εικόνα έχει βελτιωθεί σημαντικά, με τις περισσότερες απώλειες να ανήκουν οριστικά στο παρελθόν.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της μελέτης:
* Ο μέσος μισθός (προ φόρου) για το σύνολο των εργαζομένων σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, από 1.054 ευρώ που ήταν το 2009 (προ κρίσης), βρέθηκε να υποχωρεί στα 903 ευρώ το 2013 (πρώτο και δεύτερο Μνημόνιο) και πήγε πιο κάτω, στα 866 ευρώ, το 2015 (τρίτο Μνημόνιο). Η ανάκτηση των απωλειών ξεκίνησε σταδιακά και το 2019 ο μέσος μισθός είχε διαμορφωθεί στα 886 ευρώ, ενώ το 2022, μετά και την πανδημική κρίση, ο μισθός έφτασε στα 1.019 ευρώ. Στο διάστημα 2009-2022 ο μέσος μισθός ανέκτησε το 17,7% των απωλειών σε σχέση με το χαμηλότερο επίπεδο του 2015, ενώ υπολείπεται μόλις 3,3% από το υψηλότερο επίπεδο του 2009.
* Ο μέσος μισθός στον δημόσιο τομέα, από 1.234 ευρώ που ήταν το 2009, βρέθηκε να υποχωρεί στα 1.066 ευρώ το 2013 και πήγε πιο κάτω, στα 1.053 ευρώ, το 2015. Το 2019 ο μέσος μισθός των δημοσίων υπαλλήλων είχε διαμορφωθεί στα 1.080 ευρώ και το 2022 έφτασε στα 1.150 ευρώ. Στο διάστημα 2009-2022 ο μέσος μισθός του Δημοσίου ανέκτησε το 9,2% των απωλειών σε σχέση με το χαμηλότερο επίπεδο του 2015 και υπολείπεται κατά 6,8% από το υψηλότερο επίπεδο του 2009.
* Ο μέσος μισθός στον ιδιωτικό τομέα, από 958 ευρώ που ήταν το 2009, βρέθηκε να υποχωρεί στα 809 ευρώ το 2013, ενώ το 2015 είχε φτάσει στα 771 ευρώ. Το 2019 ο μέσος μισθός των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα είχε ανακάμψει στα 792 ευρώ, και το 2022 έφτασε στα 959 ευρώ, δηλαδή είχε επιστρέψει στα επίπεδα προ κρίσης (2009). Στο διάστημα 2009-2022, ο μέσος μισθός του ιδιωτικού τομέα ανέκτησε πλήρως το 25% των απωλειών που είχε από Μνημόνια και πανδημία και ήδη, μετά και την αύξηση του 2023, όπως και του 2024, κινείται πιο πάνω από το υψηλότερο επίπεδο του 2009.
Τα στοιχεία αποτυπώνουν μια βελτίωση στο συνολικό επίπεδο των αποδοχών, αλλά δεν είναι για “πανηγυρισμούς”, αν σκεφτεί κανείς και μόνον ότι χρειάστηκε να περάσουν 12 και πλέον χρόνια βαριάς λιτότητας για να επιστρέψουν τα εισοδήματα –και όχι όλα– εκεί όπου βρίσκονταν πριν από τις μειώσεις. Σε κάποια επαγγέλματα, μάλιστα, οι εργαζόμενοι παίρνουν περισσότερα από όσα έπαιρναν το 2009.
Για παράδειγμα, σύμφωνα με τον σχετικό πίνακα που επεξεργάστηκε το “Κ” με βάση τα στοιχεία της μελέτης, στα στελέχη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα οι μέσες αμοιβές είναι κατά 20,7% υψηλότερες από αυτές του 2009. Σε αυτή την κατηγορία, παρότι έγιναν περικοπές, κράτησαν λιγότερο από άλλους εργαζόμενους, και έτσι η αναπλήρωση των απωλειών έγινε πιο γρήγορα.
Ανάλογη εικόνα παρατηρείται σε εξειδικευμένους εργαζόμενους του αγροτικού τομέα (γεωργούς, κτηνοτρόφους, αλιείς), όπου παρατηρείται αύξηση μισθών κατά 12,7% από τα επίπεδα του 2009.
Υψηλότεροι οι μισθοί στο Δημόσιο
Μεγαλύτερους μισθούς από τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα κατά μέσο όρο παίρνουν οι δημόσιοι υπάλληλοι, όπως δείχνει η μελέτη της ΕΛΣΤΑΤ που κατατέθηκε στη διαβούλευση για την αύξηση του κατώτατου μισθού.
Το γενικό συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα αμείβονται λιγότερο από τους δημοσίους υπαλλήλους. Την παρτίδα στον ιδιωτικό τομέα τη σώζουν τα Δώρα, μειώνοντας την ψαλίδα με τους μισθούς του Δημοσίου.
Ακόμα και στα διευθυντικά στελέχη το Δημόσιο είναι μπροστά από τον ιδιωτικό τομέα, με τη μέση αμοιβή των διευθυντικών στελεχών του Δημοσίου να ανέρχεται στα 1.883,40 ευρώ, ενώ του ιδιωτικού τομέα στα 1.834 ευρώ.
Ωστόσο υπάρχουν εξαιρέσεις σε επιτελικά στελέχη του ιδιωτικού τομέα που δεν καταγράφονται μεν στην έρευνα, αλλά σε αυτές τις θέσεις είναι γνωστό ότι οι ιδιωτικοί υπάλληλοι παίρνουν υψηλότερους μισθούς από τους δημοσίους υπαλλήλους.
Σύμφωνα με τον πίνακα:
* Οι τεχνικοί και ασκούντες συναφή επαγγέλματα παίρνουν μέση αμοιβή 1.205 ευρώ αν απασχολούνται στο Δημόσιο και 1.079 ευρώ αν είναι στον ιδιωτικό τομέα.
* Οι υπάλληλοι γραφείου παίρνουν 1.080 ευρώ στο Δημόσιο και 912,90 ευρώ στον ιδιωτικό τομέα.
* Οι απασχολούμενοι στην παροχή υπηρεσιών παίρνουν 1.022,80 ευρώ αν είναι σε οργανισμό του Δημοσίου και 816,40 ευρώ στον ιδιωτικό τομέα.
* Οι ειδικευμένοι τεχνίτες και ασκούντες συναφή επαγγέλματα παίρνουν 1.085,80 ευρώ αν είναι σε οργανισμό του Δημοσίου και 962,20 ευρώ στον ιδιωτικό τομέα.
Ακόμα και στις κατώτατες αποδοχές το Δημόσιο περνάει τον ιδιωτικό τομέα, καθώς οι πρωτοδιοριζόμενοι στο Δημόσιο παίρνουν βασικό μισθό (μέσος όρος 2022) στα 773,50 ευρώ, έναντι 765,10 ευρώ για τους ανειδίκευτους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα.
Κώστας Κατίκος
Πηγή capital.gr
