Πόσο κοστίζει ένας πολιτικός γάμος; Κανονικά θα έπρεπε να κοστίζει 15 ευρώ, όσο και το παράβολο που επιβάλλει ο νόμος και το οποίο καταβάλλεται στην εφορία. Ωστόσο, παρατηρείται πως κάθε δήμος έχει τις δικές του τιμές, χρεώνοντας επιπλέον χρήματα για την τέλεση του πολιτικού γάμου, αν και υπάρχουν και οι δήμοι που δεν χρεώνουν τίποτα.
Πρόσφατο παράδειγμα επιβολής «ειδικού τέλους» για την τέλεση πολιτικού γάμου ο δήμος Στυλίδας, που το όρισε στα 40 ευρώ. Ανάλογα η επιπλέον χρέωση για τον πολιτικό γάμο κυμαίνεται από περιοχή σε περιοχή από 40 έως 150 ευρώ, αφού αυτό εξαρτάται από την εκάστοτε απόφαση του δημοτικού συμβουλίου. Σημειώνεται πως στο επιπλέον κόστος δεν περιλαμβάνεται στολισμός, ή κάποια παροχή, αλλά απλώς η τέλεση του γάμου στο δημαρχείο.
Ενδεικτικά, λοιπόν, σημειώνεται ότι το κόστος του πολιτικού γάμου στην Καλαμάτα ανέρχεται στα 100 ευρώ, ενώ στη γειτονική Σπάρτη η τελετή είναι δωρεάν, στην Αθήνα 75 ευρώ για τους δημότες και 100 ευρώ για τους μη δημότες, στην Άρτα 60 ευρώ, στο Μεσολόγγι, την Καβάλα και την Κηφισιά 50 ευρώ. Ανάμεσα στους δήμους που τελούν τον πολιτικό γάμο δωρεάν είναι η Θεσσαλονίκη, το Μαρούσι, η Αγία Παρασκευή και η Νέα Φιλαδέλφεια.
Στην Κρήτη απαντώνται οι πιο ακριβές τιμές, στο Ηράκλειο 100 ευρώ για πρωί και 150 για το απόγευμα, στον Άγιο Νικόλαο 150 αν τελεστεί στο δημαρχείο, ενώ προβλέπεται και η περίπτωση του ξενοδοχείου. Τότε όμως το ειδικό τέλος ανεβαίνει στα 550 ευρώ. Σε άλλους δημοφιλείς προορισμούς, όπως οι Σπέτσες και η Ύδρα, οι πολιτικοί γάμοι γίνονται χωρίς επιπλέον επιβάρυνση, ενώ στη Ρόδο στοιχίζουν 70 ευρώ.
Ο πολιτικός γάμος καθιερώθηκε με νόμο στην Ελλάδα το 1982 και δηλώνει ρητά πως «η αίτηση για τη χορήγηση άδειας γάμου καθώς και η ίδια η άδεια δεν υπόκειται σε δημοτικά ή άλλα τέλη, εκτός από το νόμιμο τέλος χαρτοσήμου» (Προεδρικό Διάταγμα 391 (ΦΕΚ Α 73/18.06.1982). Ο νόμος προβλέπει ως μοναδική υποχρέωση την καταβολή παράβολου χαρτοσήμου ή διπλότυπου είσπραξης των 15 ευρώ από εφορία. Σημειώνεται πως και στον θρησκευτικό γάμο, η μόνη οικονομική υποχρέωση ενός ζευγαριού είναι η έκδοση των αντίστοιχων παραβόλων για άδεια γάμου. Κάθε πρόσθετη επιβάρυνση από την εκκλησία και τον παπά είναι αυθαίρετη και παράνομη.
Η συρρίκνωση των πόρων οδηγεί τους δήμους να επιβάλουν αυτό το ειδικό τέλος, αναφέρει ο δήμαρχος Αιγάλεω Δημήτρης Μπίρμπας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. Κάποιοι το είχαν εισαγάγει στο παρελθόν για να αποθαρρύνουν τα ζευγάρια στο να προχωρήσουν σε πολιτικό γάμο, ενώ άλλοι μπορεί να εκμεταλλεύονται τη δημοφιλία κάποιων προορισμών, προσθέτει. Προς το παρόν στον δήμο Αιγάλεω πληρώνουν 50 ευρώ οι δημότες και 100 ευρώ οι μη δημότες. Ο συγκεκριμένος τιμοκατάλογος θα ισχύσει ως το τέλος του 2014, καθότι η απόφαση του δημοτικού συμβουλίου είναι δεσμευτική ως τότε και μετά αν ένας από τους δυο μελλόνυμφους είναι κάτοικος Αιγάλεω, το ζευγάρι δεν θα πληρώνει τίποτα, αλλιώς για τους μη δημότες το «ειδικό τέλος» θα προσαρμοστεί στα 50 ευρώ.
Πέρα του ότι ο νόμος προβλέπει τη δωρεάν τέλεση των γάμων από την τοπική αυτοδιοίκηση, είναι και θέμα αρχής για εμάς, υπογραμμίζει ο κ. Μπίρμπας. «Όμως όταν το κράτος δεν αποδίδει τους συνταγματικά κατοχυρωμένους πόρους προς την αυτοδιοίκηση, ένας δήμος για να εξισορροπήσει τα έξοδα, επιβάλλει τέλη, όπως για τον πολιτικό γάμο, όπου τα έσοδα πηγαίνουν σε κοινωνικές δαπάνες και υπερωρίες» λέει και προσθέτει πως οι δήμοι αναγκάζονται στην άμεση ή έμμεση φορολόγηση των πολιτών, σύμφωνα με το γνωστό «πενία τέχνας κατεργάζεται».
Ο Συνήγορος του Πολίτη το 2008 είχε εκδώσει πόρισμα σχετικά με παρόμοια δημοτικά τέλη για τα οποία στην πράξη η νομιμότητά τους δεν αμφισβητείται δικαστικώς, διότι οι πολίτες το αποφεύγουν λόγω του δυσανάλογα μεγάλου κόστους της δικαστικής δαπάνης σε σχέση με τα επιβαλλόμενα τέλη. Επίσης, ο τοπικός και ειδικός χαρακτήρας τους συχνά δεν ευνοεί την ανάδειξη της ενδεχόμενης παρανομίας και οι σχετικές πράξεις παραμένουν ενεργές.
Ο Συνήγορος του Πολίτη, στο πόρισμά του, «θεωρεί το ζήτημα της επιβολής οικονομικών επιβαρύνσεων στους διοικούμενους με τον προαναφερθέντα τρόπο, μείζονος σημασίας, διότι το φαινόμενο που κυρίως καταδεικνύεται στις εξεταζόμενες υποθέσεις είναι η ενσυνείδητη παραβίαση της νομοθεσίας, των εγκυκλίων και των νομολογιακών αρχών». Επίσης προσθέτει πως τα ειδικά δημοτικά τέλη «ελέγχονται ως προς τη νομιμότητά τους από τα όργανα της οικείας Περιφέρειας, σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπει ο Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων. Με βάση τα στοιχεία που διαθέτει η Αρχή, συνάγεται ότι ο έλεγχος που ασκείται είναι συχνά ελλιπής, με αποτέλεσμα να εκτελούνται αποφάσεις αμφισβητούμενης νομιμότητας».
Παρομοίως, το υπουργείο Εσωτερικών είχε στείλει εγκύκλιο στους δήμους (ΥΠΕΣΔΔΑ 2/2077/14-1-2005) πως δεν είναι επιτρεπτή η επιβολή τελών προς τους πολίτες, για την παροχή των υπηρεσιών που αποτελούν υποχρέωση των ΟΤΑ. Οι υπόχρεοι σε καταβολή τελών πρέπει να είναι αυτοί ακριβώς που πρόκειται να απολαμβάνουν την ωφέλεια από την παρεχόμενη υπηρεσία ή το εκτελεσθέν έργο. Η επιβολή τελών σε συγκεκριμένο κύκλο προσώπων, με ταυτόχρονη διάχυση του οφέλους σε ένα αόριστο πλήθος ατόμων δεν είναι σύμφωνη με την αρχή της ανταποδοτικότητας.
