ANTON TROIANOVSKI / THE NEW YORK TIMES
Μέχρι πρότινος, οι Ρώσοι πίστευαν ότι γνώριζαν τον πρόεδρό τους. Είχαν άδικο και την Πέμπτη όλα έδειχναν ότι ήταν πια πολύ αργά για να κάνουν κάτι γι’ αυτό. Στα 22 χρόνια που βρίσκεται στην εξουσία, ο Πούτιν πρόβαλε εικόνα ήρεμης δύναμης και ικανότητας ψύχραιμης και αποτελεσματικής διαχείρισης κρίσεων. Η επίθεση στην Ουκρανία ανέτρεψε την εντύπωση αυτή και αποκάλυψε νέα όψη του Πούτιν: ενός ηγέτη πρόθυμου να οδηγήσει μία μεγάλη πυρηνική δύναμη σε πόλεμο χωρίς σαφή στόχο και κατάληξη.
Οι Ρώσοι αφυπνίστηκαν βίαια όταν άκουσαν το διάγγελμα του Πούτιν, στο οποίο ανήγγειλε την έναρξη της εισβολής στην Ουκρανία. Η ανακοίνωση αυτή δεν προκάλεσε αυθόρμητες εκδηλώσεις πατριωτισμού. Αντίθετα, προοδευτικές προσωπικότητες δημοσίευσαν αντιπολεμικά μηνύματα σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αλλοι Ρώσοι εξέφρασαν ξεκάθαρα τη διαφωνία τους. Μικρές διαδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν σε ρωσικές πόλεις από το Βλαδιβοστόκ μέχρι την Αγία Πετρούπολη, οδήγησαν στη σύλληψη περισσότερων από 1.700 πολιτών.
Ρώσοι αναλυτές, οι οποίοι εκτιμούσαν ότι η συγκέντρωση στρατού στα σύνορα με την Ουκρανία αποτελούσε μέρος σχεδίου του Πούτιν για άσκηση πίεσης, χωρίς καταφυγή σε ένοπλα μέσα, ομολογούσαν την Πέμπτη ότι εξεπλάγησαν από την απόφαση του Ρώσου προέδρου. «Οι υπολογισμοί μας ήταν εσφαλμένοι. Δεν καταλαβαίνω τα κίνητρα, τους στόχους και τις επιδιώξεις του», έλεγε Ρώσος αρθρογράφος. «Δεν μπορώ να τον καταλάβω. Εχει γίνει λιγότερο ρεαλιστής και πιο συναισθηματικός», λέει η Τατιάνα Στανόβαγια του ινστιτούτου R. Politik.
Τους τελευταίους τρεις μήνες, καθώς Αμερικανοί αξιωματούχοι προειδοποιούσαν για το ενδεχόμενο ρωσικής εισβολής, πολλοί Ρώσοι απέρριπταν τα σενάρια αυτά ως αδυναμία της Δύσης να αντιληφθεί την ικανότητα του προέδρου να διαχειρίζεται επικίνδυνες καταστάσεις, αποφεύγοντας τους συναισθηματισμούς και τις βιαστικές κινήσεις.
Ορισμένες προσωπικότητες με κυβερνητικούς δεσμούς εκφράζουν σήμερα την απογοήτευσή τους. Ο δημοφιλής κωμικός Ιβάν Ουργκάν, ο οποίος διακωμωδούσε τις δυτικές ανησυχίες για πόλεμο στην Ουκρανία, έγραψε την Πέμπτη στο Twitter: «Φόβος και πόνος». Η Κσένια Σομπτσάκ, γνωστή τηλεοπτική προσωπικότητα, ο πατέρας της οποίας υπήρξε δήμαρχος της Αγίας Πετρούπολης και μέντορας του Βλαντιμίρ Πούτιν, έγραψε στον λογαριασμό της στο Instagram, ότι από εδώ και στο εξής θα πιστεύει ό,τι χειρότερο για τη χώρα της και το μέλλον της. Λίγες ημέρες νωρίτερα, η Σομπτσάκ επαινούσε τον Πούτιν, αποκαλώντας τον «ενήλικα, ικανό πολιτικό», συγκρίνοντάς τον με τον Ουκρανό και τον Αμερικανό ομόλογό του. «Είμαστε όλοι εγκλωβισμένοι στην κατάσταση αυτή. Δεν υπάρχει έξοδος. Εμείς οι Ρώσοι θα χρειαστούμε χρόνια για να απαλλαγούμε από τις επιπτώσεις της ημέρας αυτής», έγραψε η Σομπτσάκ. Αναλυτές εκτιμούν ότι τα μέλη της κυβερνητικής και οικονομικής ελίτ που βρίσκονταν στο πλευρό του Πούτιν, δεν συνειδητοποίησαν ότι ο πρόεδρος σχεδίαζε να κηρύξει πόλεμο και ήταν έτσι αβέβαιοι για το πώς να αντιδράσουν.
