Η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, έχει μοναδικές ιδιότητες και μια κοινή ιστορία με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν που δεν συγκρίνεται με κανέναν άλλο παγκόσμιο ηγέτη. Θα πρέπει να πειστεί να βγει από τη σύνταξη για να βοηθήσει στη διάσωση της διεθνούς τάξης την οποία πάλεψε να διατηρήσει κατά τη διάρκεια της θητείας της.
ΒΕΡΟΛΙΝΟ – Καθώς ένας τρομοκρατημένος κόσμος αναζητά έναν τρόπο να σταματήσει τον βάναυσο πόλεμο του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν κατά της Ουκρανίας, υπάρχει ένα άτομο που μπορεί να καταφέρει να φτάσει στον επικίνδυνα απομονωμένο αυταρχικό του Κρεμλίνου. Η Άνγκελα Μέρκελ, μέχρι πρόσφατα καγκελάριος της Γερμανίας, είχε τον Πούτιν σε κάποιο βαθμό καλής συμπεριφοράς κατά τα 16 χρόνια της θητείας της, συμπεριλαμβανομένου του μπλοκαρίσματος της πρώτης του προσπάθειας να καταλάβει την Ουκρανία το 2014.
Η Μέρκελ έχει μοναδικά προσόντα και μια κοινή ιστορία με τον Πούτιν που δεν συγκρίνεται με κανέναν άλλο παγκόσμιο ηγέτη. Θα πρέπει να πειστεί να βγει από τη σύνταξη για να βοηθήσει στη διάσωση της διεθνούς τάξης για την οποία πάλεψε να διατηρήσει κατά τη διάρκεια της θητείας της.
Η περίπλοκη σχέση Πούτιν και Μέρκελ ξεκίνησε στις 9 Νοεμβρίου 1989, με την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Αυτό το γεγονός σηματοδότησε την απελευθέρωση της Μέρκελ από το αστυνομικό κράτος της Ανατολικής Γερμανίας που την είχε εγκλωβίσει τα πρώτα 35 χρόνια της. Σύντομα έριξε το λευκό παλτό του επιστήμονά της και εντάχθηκε στη Χριστιανοδημοκρατική Ένωση, αργότερα έγινε ηγέτης του κόμματος και στη συνέχεια η πρώτη γυναίκα καγκελάριος της Γερμανίας.
Για τον Πούτιν, ο Νοέμβριος του 1989 και η επακόλουθη κατάρρευση της σοβιετικής αυτοκρατορίας που υπηρέτησε -την οποία ονόμασε «τη μεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή του [του εικοστού] αιώνα» – τερμάτισαν την καριέρα του ως αξιωματικός της KGB στην Ανατολική Γερμανία. Με διαφορά ηλικίας δύο ετών και προϊόντα της ίδιας σοβιετικής εποχής, η Μέρκελ και ο Πούτιν κατανοούν καθαρά ο ένας τον άλλον. Μιλούν κυριολεκτικά και μεταφορικά ο ένας τις γλώσσες του άλλου.
Αφού η Μέρκελ έγινε καγκελάριος, ο Πούτιν την υπέβαλε σε διάφορες τεχνικές της KGB για να δοκιμάσει την ικανότητά της. Γνωρίζοντας τον φόβο της για τα σκυλιά, εξαπέλυσε το μεγάλο μαύρο Λαμπραντόρ του κοντά της σε μια συνάντηση το 2007. Η Μέρκελ δεν πτοήθηκε. «Πρέπει να το κάνει αυτό για να δείξει τον ανδρισμό του», είπε αργότερα. «Σε δοκιμάζει όλη μέρα και αν δεν αντισταθείς γίνεσαι όλο και μικρότερος».
Η Μέρκελ, της οποίας το υπόβαθρο την είχε προετοιμάσει για την ικανότητα του Πούτιν για σκληρότητα και εξαπάτηση, δεν έγινε «μικρότερη». Στις πολλές αλληλεπιδράσεις τους, απλώς αγνόησε τα στημένα ξεσπάσματα και τις απειλητικές σιωπές του.
Αν και η Μέρκελ βρήκε τον Πούτιν ανησυχητικά αποκομμένο από την πραγματικότητα ήδη από το 2014, πίεσε, μερικές φορές για 15 συνεχόμενες ώρες, αναζητώντας μια ίντσα κοινού εδάφους σχετικά με την Ουκρανία. Σε τέτοιες καταστάσεις, είπε, «Είμαι τόσο συγκεντρωμένη όσο ένας σχοινοβάτης, σκέφτομαι μόνο το επόμενο βήμα». Ο Πούτιν έμεινε στο τραπέζι και τελικά συμφώνησε να σταματήσει την επιθετικότητά του αφού η Ρωσία είχε προσαρτήσει την Κριμαία και κατέλαβε τμήματα της ανατολικής περιοχής του Ντονμπάς της Ουκρανίας. Για τη Μέρκελ, μια παγωμένη σύγκρουση ήταν πάντα καλύτερη από έναν ολοκληρωτικό πόλεμο.
Η μέθοδός της κατά τη διάρκεια των πολλών ωρών διαπραγματεύσεών τους ήταν να αφήσει τον Πούτιν να βουρκώνει αδιάκοπα. Όταν τελείωνε, η Μέρκελ θα επαναλάμβανε αυτό που μόλις είχε πει με σχεδόν παιδική γλώσσα, στραγγίζοντας τόσο το δράμα όσο και το πολύ νόημα από την έκρηξή του. «Βλάντιμιρ», έλεγε, «δεν βλέπει έτσι τα πράγματα ο κόσμος».
Η παγωμένη ηρεμία της Μέρκελ υποστηρίχτηκε από μια μαεστρία στις λεπτομέρειες του πεδίου μάχης. «Νομίζω ότι ξέρω κάθε δέντρο στο Ντονμπάς», είπε κάποτε για την εμπόλεμη ζώνη. Πίεσε τον Πούτιν να δηλώσει με ακρίβεια τον στόχο του και στη συνέχεια πρόσφερε μερικά βήματα για να τον φτάσει εκεί. Με την επιστημονική της κατάρτιση και απαλλαγμένη από εγώ, ιδεολογία και συναίσθημα, διέλυσε τα μεγαλεπήβολα σχέδια του στα πιο μικρά, πιο διαχειρίσιμα κομμάτια τους. «Αυτό που μετράει είναι η εύρεση λύσεων», έλεγε συχνά.
Στο βαθμό που ο Πούτιν είναι ικανός να εμπιστευτεί, εμπιστεύεται τη Μέρκελ, η οποία όχι μόνο δεν έχει εναπομείνασες πολιτικές φιλοδοξίες, αλλά και ποτέ δεν τον δυσφήμησε δημόσια ή δεν αποκάλυψε το περιεχόμενο των πολλών ιδιωτικών ανταλλαγών τους. Γνωστή για τον θαυμασμό της ρωσικής κουλτούρας, η Μέρκελ δεν αναφέρθηκε ποτέ στη Ρωσία ως «περιφερειακή δύναμη», όπως έκανε κάποτε ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα.
Δύο μήνες μετά την αποχώρησή της από την καγκελαρία, ο Πούτιν ξεκίνησε τον πόλεμο πλήρους κλίμακας που είχε αποτρέψει το 2014. Με την απουσία της Μέρκελ, τον διάδοχό της, Όλαφ Σολτς, χωρίς δοκιμή και τις Ηνωμένες Πολιτείες πικραμένες πολωμένες χάρη στον πρώην πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, ο Πούτιν πιθανότατα υπολόγισε ότι μπορεί επιτέλους να αντιστρέψει την «καταστροφή» που ξεκίνησε το 1989.
Αλλά και η Μέρκελ είχε κάνει λάθος υπολογισμό. Μια προσεκτική πολιτικός, επέτρεψε στα γερμανικά επιχειρηματικά συμφέροντα να επικρατήσουν και απέτυχε να σταματήσει τον (τώρα σε αναστολή) αγωγό Nord Stream 2, ο οποίος θα μετέφερε φυσικό αέριο απευθείας από τη Ρωσία στη Γερμανία μέσω της Βαλτικής Θάλασσας. Ούτε αύξησε επαρκώς τον αμυντικό προϋπολογισμό της Γερμανίας για να αντιμετωπίσει μια αυξανόμενη απειλή για την ασφάλεια. Η Μέρκελ περιφρονεί τον πόλεμο και θεωρεί την προσφυγή σε αυτόν απόλυτη αποτυχία του πολιτικού πνεύματος. Ωστόσο, με τον πόλεμο να μαίνεται τώρα στην Ουκρανία, η Ευρώπη και η Δύση έχουν βυθιστεί στην εποχή μετά τη Μέρκελ χωρίς να διαφαίνεται ξεκάθαρο τέλος.
Η Μέρκελ είναι πιθανώς το μόνο άτομο στον πλανήτη που ούτε φοβάται, δεν περιφρονεί ανοιχτά, ούτε είναι υπόχρεο στον Πούτιν, και το οποίο φαίνεται επίσης να σέβεται. Δεδομένης της μακροχρόνιας κοινής τους ιστορίας, ο Πούτιν είναι απίθανο να υποβιβάσει τη Μέρκελ στο αντίθετο άκρο αυτού του κωμικά μεγάλου τραπεζιού του Κρεμλίνου, όπου πρόσφατα κάθισε άλλους αρχηγούς κρατών για να τηλεγραφεί η έλλειψη ενδιαφέροντος για σοβαρές διαπραγματεύσεις.
Ο Πούτιν παίρνει τη Μέρκελ στα σοβαρά και – όσο απομονωμένος κι αν είναι – πρέπει σε κάποιο επίπεδο να συνειδητοποιήσει ότι χρειάζεται βοήθεια για να κατέβει από το ψηλό και επισφαλές δέντρο του χωρίς να υποστεί την πλήρη απώλεια «κούτελου» που φοβάται και είναι έτοιμος να χυθεί περισσότερο αίμα για να αποφύγει. Η Μέρκελ, που γνωρίζει τον Πούτιν καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο παγκόσμιο ηγέτη, μπορεί να τον βοηθήσει. Με την υπέρτατη ηρεμία της, θα μπορούσε να τον νουθετεί μια τελευταία φορά: «Βλαντιμίρ, αυτός ο άγριος πόλεμος δεν σε συμφέρει».
Είναι ένα μακρινό σουτ, φυσικά, αλλά η παγκόσμια τάξη της οποίας η Μέρκελ ήταν ο πιο σταθερός υπερασπιστής κρέμεται στην ισορροπία. Τα πονταρίσματα είναι αρκετά υψηλά για να κερδίσουν το στοίχημα.
