Γράφει ο Γεράσιμος Ταυρωπός
Το δημοψήφισμα της 9ης Νοεμβρίου στην Καταλονία με το ερώτημα της ανεξαρτησίας δεν είχε επίσημο και δεσμευτικό χαρακτήρα. Περισσότερο ήταν μια πράξη που αποσκοπούσε στη «νομιμοποίηση» και ισχυροποίηση του αιτήματος να γίνει στο μέλλον ένα «επίσημο» δημοψήφισμα με αποφασιστική σημασία. Ωστόσο, αυτή είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Το ίδιο το «παγόβουνο», είναι μια απειλητική, μεγάλης έκτασης και βάθους πολιτική κρίση. Στο έδαφος αυτής της κρίσης, λοιπόν, ο καταλανικός «σπινθήρας» αποκτά τελείως διαφορετική σπουδαιότητα.
Καθώς η Ισπανία βρέθηκε -και εξακολουθεί να βρίσκεται- στον κύκλο της δική της οικονομικής κρίσης και καθώς ακολούθησε και αυτή σκληρές πολιτικές λιτότητας εφαρμόζοντας «κάτι σαν μνημόνιο», είχε τη δική της πολιτική περιπέτεια. Στην αρχική φάση, τη «νύφη» πλήρωσε το Σοσιαλιστικό κόμμα, που γνώρισε μεγάλη πτώση – είναι χαρακτηριστικό ότι όλη η Ισπανία μιλάει για… ΠΑΣΟΚοποίηση του κόμματος αυτού, παρόλο που οι δυνάμεις του δεν έχουν μειωθεί όσο του δικού μας ΠΑΣΟΚ.
Το καινούργιο στοιχείο, ωστόσο, είναι η προϊούσα κατάρρευση του κυβερνώντος Λαϊκού κόμματος (PP) του πρωθυπουργού κ. Ραχόι, που εδώ και έναν περίπου χρόνο συνταράσσεται από σκάνδαλα διαφθοράς. Η χιονοστιβάδα των σκανδάλων έχει ήδη οδηγήσει στη φυλακή δεκάδες (!) πρώην και νυν ανώτατα κομματικά στελέχη του PP, ενώ εμπλέκουν την αφρόκρεμα του ισπανικού τραπεζικού, επιχειρηματικού, συνδικαλιστικού και πολιτικού κατεστημένου.
Τον τελευταίο μήνα, η δημοσκοπική πτώση του Λαϊκού κόμματος έχει πάρει διαστάσεις κατάρρευσης, αφού τα ευρήματα δείχνουν απώλεια του 50% της δύναμής του! Στον αντίποδα, το «κενό» καλύπτει, με μια εντυπωσιακή άνοδο που έχει πολλές αναλογίες με τον δικό μας ΣΥΡΙΖΑ, το αριστερό κόμμα Podemos (Μπορούμε), το οποίο οι δημοσκοπήσεις φέρουν πρώτο κόμμα, όταν στις πρόσφατες ευρωεκλογές έκανε το πρώτο του ξεπέταγμα με 8%!
Ωστόσο, δεν πρόκειται μόνο για τα δημοσκοπικά ποσοστά αλλά για μια οξεία κρίση που συμπαρασύρει το πολιτικό, επιχειρηματικό και συνδικαλιστικό κατεστημένο. Τα σκάνδαλα διαφθοράς είναι η αιχμή αυτής της κρίσης, αλλά το υπόβαθρό της είναι η τεράστια ανεργία (λίγο κάτω από το 26-27% της Ελλάδας), η κατάρρευση του συστήματος υγείας (πρόσφατα, επί δύο βδομάδες η Ισπανία συγκλονίστηκε από την παρά λίγο τραγωδία της νοσοκόμας που μολύνθηκε από τον ιό της Έμπολα, που αποκάλυψε ακριβώς την κρίση του συστήματος υγείας), η φτώχεια, η σκληρή λιτότητα.
Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ήρθαν και μερικά γεγονότα για να «ερεθίσουν» το κοιμώμενο αλλά υπαρκτό ιστορικό υπόβαθρο της σύγκρουσης Μαδρίτης και Βαρκελώνης, με την έκδοση από τη δικαιοσύνη της Αργεντινής (!) ενταλμάτων σύλληψης κατά 22 πρώην υπουργών των τελευταίων κυβερνήσεων του Φράνκο (αλλά και στελεχών, μέχρι σήμερα, του κυβερνώντος κόμματος και της οικονομικής ολιγαρχίας) και ανώτατων αστυνομικών για τη συμμετοχή τους σε δολοφονίες και βασανιστήρια αντιστασιακών στις δεκαετίες 1960 και 1970. Επιπλέον, με την αφορμή του καταλανικού δημοψηφίσματος εμφανίστηκαν «ευθαρσώς» στο κέντρο της Μαδρίτης φασίστες για να ζητήσουν την κεφαλήν των Καταλανών «αποσχιστών» επί πίνακι, ενώ ισχυροποιούνται οι τάσεις αυτονόμησης των ακροδεξιών του Λαϊκού κόμματος (με δική τους πίεση αποσύρθηκε ο νόμος για τις εκτρώσεις).
Είναι σε αυτό το πλαίσιο που το καταλανικό δημοψήφισμα ξυπνάει μνήμες από τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο και τη μακρόχρονη δικτατορία του Φράνκο, ενεργοποιεί παλιά ιδεολογικά και πολιτικά ρήγματα και κάνει τους πρωταγωνιστές «έτοιμους γι όλα».
Ο πρόεδρος της Καταλονίας Αρτούρ Μας δήλωσε μετά το δημοψήφισμα ότι η ψηφοφορία απέδειξε πως η Καταλονία μπορεί να πορευτεί μόνη της. «Πάνω από δύο εκατομμύρια άνθρωποι ψήφισαν, πρόκειται για μια πλήρη επιτυχία, με δεδομένες τις συνθήκες», είπε ο Μας, καταγγέλλοντας την «μυωπία» και την «αδιαφορία» της ισπανικής κυβέρνησης.
Από την πλευρά της Μαδρίτης, όμως, ο υπουργός Δικαιοσύνης Ραφαέλ Καταλά δήλωσε ότι «Η Ισπανία είναι μια δημοκρατική χώρα, η οποία απολαύει ελευθερία της έκφρασης και στην οποία οι ψηφοφορίες διέπονται από αυστηρούς κανόνες, οι οποίοι εγγυώνται την αμεροληψία και την ουδετερότητά τους. Καμιά από τις προϋποθέσεις δεν εκπληρώθηκε», για να προσθέσει ότι οι εισαγγελικές αρχές θα αποφασίσουν «εντός των προσεχών ημερών» εάν θα προχωρήσουν σε «νομικές ενέργειες» ώστε να κριθεί εάν υπάρχουν ενδεχόμενες «ποινικές ευθύνες» που πρέπει να αποδοθούν…
Αγγλοσαξονικά μέσα ενημέρωσης πάντως διαβλέπουν τον κίνδυνο το πολιτικό κατεστημένο της Μαδρίτης να κλιμακώσει τη σύγκρουση με την Καταλονία με στόχο να «αποδράσει» από τη βαθιά πολιτική κρίση στην οποία παραδέρνει. Κάτι όμως που μπορεί να οδηγήσει σε καταστάσεις «εκτός ελέγχου»…
