Γράφει ο ο Άγγελος Μπαγιάτης*
Η Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα είναι αντιμέτωπη με μία σειρά προβλημάτων αλλά κυρίως με την προσφυγική κρίση που ενδέχεται να είναι η βόμβα που θα τινάξει στον αέρα το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Το επόμενο διάστημα και πιο συγκεκριμένα στις 6-7 Μαρτίου, οι αποφάσεις που θα ληφθούν στη Σύνοδο Κορυφής με τη συμμετοχή της Τουρκίας για το προσφυγικό ζήτημα, θα διαμορφώσουν το σκηνικό των επόμενων χρόνων και θα κρίνουν την τύχη των πολιτικών προσφύγων και των οικονομικών μεταναστών.
Τα πιθανά σενάρια είναι δύο. Το αισιόδοξο είναι ότι θα ληφθούν πρωτοβουλίες για την ανθρωπιστική κρίση που έχει προκληθεί, θα αντιληφθούν όλες οι χώρες τη σοβαρότητα της κατάστασης και θα συμφωνήσουν σε μία πιο δίκαια κατανομή των βαρών των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών. Το απαισιόδοξο σενάριο, που μπορεί να οδηγήσει στην απόλυτη διάσπαση την ήδη σε μεγάλο βαθμό διαιρεμένη Ευρώπη, είναι η αδυναμία συνεννόησης και η εγκατάλειψη των ιδεών της αλληλεγγύης και του κοινού ευρωπαϊκού συμφέροντος.
Η ιδιαιτερότητα της εποχής μας με την οικονομική κρίση, την έντονη δυσπιστία μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε, την αυστηρή πολιτική γραμμή ορισμένων χωρών εξετάζοντας μόνο το εθνικό τους συμφέρον και η αμφιλεγόμενη στάση της Τουρκίας δημιουργούν επιπλέον εμπόδια στη διαδικασία διαχείρισης της προσφυγικής κρίσης.
Αξίζει τον κόπο επιγραμματικά να εξετάσουμε κάποιες ρεαλιστικές προτάσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος έχοντας στο μυαλό μας την τραγική κατάσταση που επικρατεί στην ελληνική επικράτεια.
Αρχικά, για τη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών επιβάλλεται η αλλαγή του κανονισμού “Δουβλίνο 2” με στόχο μία πιο δίκαιη κατανομή των βαρών. Η Ελλάδα λόγω της γεωγραφικής της θέσης είναι η κύρια πύλη εισόδου προσφύγων και μεταναστών στην Ευρώπη.Καθημερινά υπολογίζεται ότι εισέρχονται στη χώρα μας από 1500-3000 πρόσφυγες.
Στη συνέχεια, τη δεδομένη περίοδο έχει γίνει ξεκάθαρο ότι η ΕΕ υστερεί στη λειτουργία των μηχανισμών λήψης αποφάσεων.Θα πρέπει λοιπόν κάποια στιγμή να ξεκινήσει μια εποικοδομητική διαδικασία ανασυγκρότησης και βελτίωσης των θεσμών και των οργάνων της Ένωσης κυρίως για ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και κοινής πολιτικής Άμυνας.Συμπληρωματικά,οι ηγέτες της ΕΕ πρέπει να εξετάσουν την πιθανή επιβολή κυρώσεων σε μονομερείς ενέργειες χωρών. Για παράδειγμα, οι αποφάσεις χωρών για ξαφνικό κλείσιμο συνόρων παρά τις ευρωπαϊκές οδηγίες και η μονομερής απόφαση της Αυστρίας να συγκαλέσει σύνοδο των χωρών του βαλκανικού διαδρόμου χωρίς την παρουσία της Ελλάδας αντιβαίνουν στις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Τέλος, η μεγαλύτερη αδυναμία στη διαχείριση του προβλήματος έχει αναδειχθεί η έλλειψη ταυτοποίησης. Εάν δε μπορέσει να υπάρξει διαχωρισμός των πολιτικών προσφύγων από τη Συρία που δικαιούνται άσυλο από τους οικονομικούς μετανάστες, τότε δεν υπάρχει η δυνατότητα για αντιμετώπιση του προβλήματος. Σήμερα στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι υπάρχουν 65% οικονομικοί μετανάστες, χωρίς άδειες και έγγραφα και 35% πολιτικοί πρόσφυγες.
Συμπερασματικά, οι εξελίξεις των επόμενων ημερών και οι αποφάσεις που θα ληφθούν θα κρίνουν το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και την τύχη τόσων κατατρεγμένων ανθρώπων που αγωνίζονται για μία καλύτερη μέρα μακριά από την πατρίδα τους. Οι ηγέτες της Ευρώπης οφείλουν να δείξουν ομοψυχία, να εξετάσουν όλα τα ενδεχόμενα, να διερευνήσουν πιθανές δίκαιες και αποτελεσματικές αποφάσεις και να επαναπροσδιορίσουν τις κοινές αρχές και τις αξίες του ευρωπαϊκού οικοδομήματος που περνά τη μεγαλύτερη κρίση στην ιστορία του.
Ο Άγγελος Μπαγιάτης είναι Φοιτητής Πολιτικών Επιστημών και Δημόσιας Διοίκησης ΕΚΠΑ
