Γράφει ο Σταμάτης Πουλής
Οικονομολόγος Υγείας
Η χθεσινή Σύνοδος Κορυφής της Ε.Ε. και η επίτευξη προσωρινής συμφωνίας με την Τουρκία για το προσφυγικό, που σύμφωνα με τους Financial Times περιλαμβάνει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα για τον περιορισμό των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών με αντάλλαγμα γενναία οικονομική βοήθεια προς την γείτονα χώρα ύψους 3 δισεκατομμυρίων Ευρώ αλλά και τη δυνατότητα ελεύθερης εισόδου των Τούρκων στην Ευρώπη (περιοχή Σένγκεν), παράλληλα με την απόφαση για την αναβάθμιση του ρόλου της Frontex και την εντατικοποίηση των μεθοριακών ελέγχων, δημιουργούν την προσδοκία για εξομάλυνση του προβλήματος που έχει κληθεί να αντιμετωπίσει, ανεπιτυχώς μέχρι σήμερα, από την αρχή του έτους η χώρα μας.
Η προσδοκώμενη αυτή εξομάλυνση αρκεί όμως για να αντιμετωπίσει το σύνολο των προκλήσεων που σχετίζονται με την διαχείριση των προσφυγικών – μεταναστευτικών ροών; Με δεδομένο ότι η Ελλάδα θα παραμείνει, μαζί με την Ιταλία, η κύρια Πύλη Εισόδου για τους ανθρώπους αυτούς στην Ε.Ε., είναι αναγκαία η εκπόνηση ολοκληρωμένης πολιτικής που θα αντιμετωπίζει τις μείζονες προκλήσεις σε μία σειρά από τομείς, με κορυφαίο αυτόν της Δημόσιας Υγείας.
Ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης τοποθετεί ως εξέχον θέμα στην ατζέντα του την σύνδεση μεταξύ της μαζικής μετακίνησης πληθυσμών και της Παγκόσμιας Υγείας. Την ίδια στιγμή, η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί να δημιουργήσει μηχανισμούς διαβούλευσης και συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών, οι οποίοι με τρόπο ευέλικτο και αποτελεσματικό θα κινητοποιήσουν πόρους και τεχνογνωσία. Στόχος είναι η ασφάλεια της υγείας σε παγκόσμιο επίπεδο με την ταυτόχρονη προστασία της υγείας προσφύγων και μεταναστών, ένας τομέας κρίσιμης σημασίας που συνδυάζει πτυχές δημόσιας υγείας, υγειονομικής ασφάλειας, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ισότητας.
Οι σύγχρονες ανάγκες που διαμορφώνονται, οδηγούν και την χώρα μας σε επανακαθορισμό στρατηγικών και πρακτικών υγείας που είχαν σχεδιαστεί για την αντιμετώπιση πληθυσμών στατικών και ομοιογενών. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της πολιομυελίτιδας, μίας οξείας ιογενούς μολυσματικής ασθένειας που μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο και ήταν μία από τις επίφοβες παιδικές ασθένειες του 20ου αιώνα. Η Ελλάδα ανακηρύχθηκε το 2002 ως «περιοχή ελεύθερη από πολιομυελίτιδα» σαν αποτέλεσμα του συστηματικού εμβολιασμού και της ενισχυμένης επιδημιολογικής επιτήρησής της, ωστόσο συνεχώς αναπτύσσονται νέα προγράμματα περιβαλλοντικής και εργαστηριακής επιτήρησης του άγριου ιού της πολιομυελίτιδας, ανάγκη που προκύπτει από ιδιαιτερότητες της χώρας μας όπως η είσοδος μεταναστών και προσφύγων από το Πακιστάν και το Αφγανιστάν, περιοχών που σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας παραμένουν σήμερα ενδημικές για την πολιομυελίτιδα και από τις οποίες σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγές προέρχεται το 19% και 3% αντίστοιχα του συνόλου των 288020 ανθρώπων που εισήλθαν στην χώρα κατά το πρώτο 8μηνο του 2015.
Οι Παγκόσμιοι Οργανισμοί είχαν έγκαιρα διαπιστώσει τις νέες ανάγκες που διαμορφώνονται, κατευθύνοντας πόρους και τεχνογνωσία στην υιοθέτηση και ανάπτυξη στοιχειοθετημένων πολιτικών, την δόμηση δικτύων με ερευνητικά ιδρύματα αλλά και με φορείς της κοινωνίας των πολιτών. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο προϋπολογισμός του τμήματος υγείας μεταναστών του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης αυξήθηκε κατά 600% την τελευταία δεκαετία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ολιγώρησε αλλά εν τέλει ανακοίνωσε και αυτή ένα φιλόδοξο πρόγραμμα χρηματοδότησης για την αντιμετώπιση των αναγκών που έχουν προκύψει ύψους 2,4 δισεκατομμυρίων Ευρώ για την προγραμματική περίοδο μέχρι το 2020, εκ των οποίων τα 470 εκατομμύρια θα κατευθυνθούν στην Ελλάδα. Στο δυσμενές οικονομικό περιβάλλον που βρίσκεται η χώρα μας, η υπέρβαση των γραφειοκρατικών αγκυλώσεων των δημοσίων υπηρεσιών και η αξιοποίηση των κονδυλίων που μας διατίθενται για την ενίσχυση των φορέων και των προγραμμάτων δημόσιας υγείας, οφείλουν να αποτελέσουν προτεραιότητα Ευρωπαϊκής και Εθνικής πολιτικής.
