Γράφει ο Δημήτρης Γκιόκας*,
Στα τέλη του έτους φαίνεται πως κλείνει ένας κύκλος 4,5 ετών, που περιελάμβανε την υπογραφή 2 μνημονίων και την εφαρμογή μιας ιδιαίτερα επώδυνης δημοσιονομικής προσαρμογής. Το παράδοξο με το πρόγραμμα χρηματοδότησης είναι ότι από την πλευρά του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης τελειώνει το Φλεβάρη 2015 (μετά τη δίμηνη παράταση που δόθηκε) με την τελευταία δόση των €1,8 δις, ενώ οι εναπομείνασες δόσεις του ΔΝΤ εκτείνονται ως το Φλεβάρη 2016 (€7 δις το 2014 και €8,2 δις το 2015-16). Η Ελλάδα έχει λάβει μέχρι σήμερα €227 δις, εκ των οποίων €34,5 δις αφορούσαν την ανακεφαλαίωση των τραπεζών. Με μια ιδιαίτερα σκληρή δημοσιονομική προσαρμογή και τη λήψη μέτρων €60 δις οι κρατικές δαπάνες μειώθηκαν από €83 δις το 2009 σε €56 δις το 2014 (εκτιμ) και το έλλειμμα (πλέον τόκων) από €31 δις σε €2,5 δις.
Αυτό όμως είχε ως αποτέλεσμα η οικονομία να χάσει το ¼ της δύναμης της, ενώ η πλειοψηφία των πολιτών να απωλέσει μεγάλο μέρος του διαθέσιμου εισοδήματος της λόγω της ύφεσης και της τεράστιας αύξησης των φόρων. Η μείωση δε των δαπανών συντελέστηκε μόνο με τυφλές, οριζόντιες περικοπές κι όχι με αναδιάρθρωση των δομών και της λειτουργίας του κρατικού μηχανισμού. Το πρωτογενές πλεόνασμα μάλιστα που έχει επιτευχθεί δεν είναι προϊόν ανάπτυξης ή έστω τεχνητής αύξησης μέσω πληθωρισμού, αλλά αφαίμαξης του εισοδήματος των πολιτών μέσω της υπερφορολόγησης.
Το χειρότερο μάλιστα είναι ότι δεν έχει καταρτιστεί ένα σχέδιο επανεκκίνησης της οικονομίας και ότι οι αιτίες που μας οδήγησαν στη χρεοκοπία είναι ακόμα εδώ: 1) το πελατειακό κράτος, 2) η διαφθορά, 3) η παραοικονομία, που εκτιμάται σε €44 δις (24% του ΑΕΠ), 4) το καταναλωτικό μοντέλο της ελληνικής οικονομίας, όπου η κατανάλωση αγγίζει το 90% του ΑΕΠ (πολύ υψηλότερο του μέσου όρου στην Ευρώπη), ενώ η παραγωγή καλύπτει μόλις το 15% του συνολικού εγχώριου προϊόντος, και 5) η νοοτροπία του «λεφτά υπάρχουν», ασχέτως αν είναι δανεικά.
Η οικονομική πολιτική λοιπόν πρέπει να στηριχθεί σε 3 άξονες:
1) Επίλυση του χρέους
2) Επανεκκίνηση της οικονομίας
3) Στροφή προς ένα παραγωγικό μοντέλο οικονομίας
1) Χρέος: Από τα συνολικά €322 δις, τα δάνεια με τις περισσότερες πιθανότητες αναδιάρθρωσης είναι σαφέστατα τα €195 δις των Ευρωπαίων εταίρων. Η πλέον ενδεδειγμένη λύση είναι η επιμήκυνση του διαστήματος αποπληρωμής τους σε μεγάλο βάθος χρόνου, έστω 70 έτη, με σταθερό, «κλειδωμένο» επιτόκιο στα σημερινά ιστορικά χαμηλά επίπεδα (0.05%). Τα πλεονεκτήματα αυτής της λύσης είναι τα εξής:
- Οι πιθανότητες αποδοχής από τους Ευρωπαίους είναι υψηλές, καθώς ήδη έχουν συμφωνήσει την επιμήκυνση του 2ου πακέτου του ESM (€110 δις) στα 30 έτη και 10ετή περίοδο χάριτος πληρωμής τόκων
- Εφόσον καταφέρουμε να σπρώξουμε την αποπληρωμή σε τέτοιο βάθος χρόνου, αυτόματα η Παρούσα Αξία των δανείων απομειώνεται περίπου στο μισό.
- Η εξοικονόμηση τόκων από τα χαμηλά επιτόκια θα είναι €1,5 δις / χρόνο
- Δε θα υπάρξει καμία αρνητική οικονομική ή διπλωματική επίπτωση, ενώ στόχος είναι η επίτευξη μακροπρόθεσμης ανάπτυξης με εργαλείο τις μεγάλες και αναγκαίες μεταρρυθμίσεις που θα καθορίσει η Ελλάδα ως αντάλλαγμα
2) Επανεκκίνηση της οικονομίας με τις εξής ενέργειες:
- Ø Ελεγχόμενη Δημοσιονομική Χαλάρωση
- Κατάργηση έκτακτης εισφοράς
- Αλλαγή ΕΝΦΙΑ με αφορολόγητο 1ης κατοικίας έως ένα όριο (πχ. 100 τ.μ.)
- Μείωση συντελεστή φόρου εισοδήματος επιχειρήσεων σταδιακά στο 20% από 26% σήμερα.
- Ø Ενίσχυση Επιχειρηματικότητας
- Σταθερό φορολογικό σύστημα
- Γρήγορη ίδρυση και αδειοδότηση νέας επιχείρησης με την ελάχιστη δυνατή επαφή μεταξύ επιχειρηματία και αρμόδιων δημόσιων λειτουργών
- Απελευθέρωση διαθεσίμων πόρων ΕΣΠΑ, ΕΤΕΠ
- Απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας για μείωση του ενεργειακού κόστους
- Βελτιωμένος πτωχευτικός κώδικας, που θα δίνει 2η ευκαιρία σε εκείνους που προσπάθησαν αλλά απέτυχαν
- Ø Ενίσχυση Εξαγωγών
- Εθνικό Branding των προϊόντων της χώρας μας, τα οποία διαθέτουν σημαντικά ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα
- Στοχευμένες αγορές και κινητοποίηση ακόμη και των ελληνικών πρεσβειών
- Προστασία των ελληνικών σημάτων σε χώρες εκτός ΕΕ
- Αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων πηγών χρηματοδότησης
- Μείωση των σχετικών τελών και εισφορών
3) Παραγωγικό μοντέλο:
- Ø Αύξηση του ποσοστού του ΑΕΠ για έρευνα – καινοτομία (σήμερα είναι μόλις 0,3% του ΑΕΠ)
- Σύμπραξη με τον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος θα συγχρηματοδοτεί τα ερευνητικά προγράμματα των πανεπιστήμιων (στα πρότυπα της Ιρλανδίας και της Φιλανδίας).
- Έμφαση στο νεανικό επιχειρείν και τις start up επιχειρήσεις
- Δυνατότητα σπουδών εντός μιας επιχείρησης με άσκηση εργασίας και έρευνας ταυτόχρονα
- Το ΕΣΠΑ και το πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων να δώσουν το βάρος σε παραγωγικά έργα και υποδομές
- Αντί της σημερινής κατακερματισμένη γεωργίας, ενθάρρυνση της δημιουργίας σύγχρονων τοπικών συνεταιριστικών ενώσεων, γεωργικών και αλιευτικών, οι οποίες: i) θα διαθέτουν τους πόρους και τα μηχανήματα να προχωρήσουν σε κάθετη ολοκληρωμένη παραγωγή, ii) θα έχουν πρόσβαση σε διευρυμένο δίκτυο διανομής εντός & εκτός Ελλάδας και iii) θα αποκτήσουν διαπραγματευτική ισχύ έναντι των πελατών τους.
*Οικονομικός Αναλυτής
