Σε παγκόσμιο επίπεδο, η συχνότητα εμφάνισης της παιδικής παχυσαρκίας παρουσιάζει αυξητική τάση. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Αναφορά για την Παχυσαρκία του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας που δημοσιεύτηκε το 2022, η Ελλάδα βρίσκεται στην 3η θέση κατάταξης μεταξύ των Ευρωπαϊκών χωρών με υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά κάτω των 5 ετών (1 στα 8 παιδιά). Παράλληλα, βρίσκεται στη 2η θέση για τις ηλικίες 5-9 ετών και στην 1η θέση για τις ηλικίες 10-19 ετών μεταξύ των χωρών της Ευρώπης, καθώς περίπου 1 στα 3 παιδιά (37,5% και 35% αντίστοιχα) είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα.
Επιπλέον, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Επιτήρησης της Παιδικής Παχυσαρκίας (WHO European Childhood Obesity Surveillance Initiative- “COSI”) που δημοσιεύτηκε το 2022, στις ηλικίες 7-9 ετών η Ελλάδα κατέχει τη δεύτερη (2η) θέση μεταξύ των 33 χωρών που συμμετείχαν, με το 42% των παιδιών αυτής της ηλικιακής ομάδας να είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα.
Στο πλαίσιο αυτό, ο Υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης και η γενική γραμματέας Δημόσιας Υγείας Ειρήνη Αγαπηδάκη υπέγραψαν προγραμματική συμφωνία με το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για το Παιδί (UNICEF) και τον Διπλωματικό Εκπρόσωπο του Οργανισμού στην Ελλάδα, Λουτσιάνο Καλεστίνι, για το πρόγραμμα πρόληψης και καταπολέμησης της παιδικής παχυσαρκίας.
Το Υπουργείο Υγείας σε συνεργασία με τη UNICEF σχεδίασε την Εθνική Δράση κατά της Παιδικής Παχυσαρκίας στην Ελλάδα που θα αποτελέσει ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα, το οποίο θα υλοποιηθεί σε πολυεπίπεδη κλίμακα (Εθνικό, Περιφερειακό, Τοπικό Επίπεδο) σε όλη την ελληνική επικράτεια.
Το πρόγραμμα αναμένεται να ξεκινήσει τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους και έχει ενταχθεί στο σχεδιασμό δράσεων του προγράμματος «Σπύρος Δοξιάδης» που περιλαμβάνονται στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (Π.Δ.Ε.) του Υπουργείου Υγείας και προέρχονται από Ενωσιακούς πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, Ελλάδα 2.0 με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGenerationEU.
Ο Υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης δήλωσε: «Η αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας είναι από τις βασικές προτεραιότητες της κυβέρνησης μας. Η εικόνα ότι βρισκόμαστε σε υψηλές θέσεις στην ΕΕ στην παιδική παχυσαρκία δείχνει ότι πρέπει να πάρουμε άμεσα μέτρα προκειμένου τα παιδιά μας να έχουν ένα καλύτερο μέλλον με μία καλύτερη διατροφή, άθληση και έλεγχο του βάρους από μικρή ηλικία. Προς αυτή την κατεύθυνση η συνεργασία μας με την UNICEF μας δίνει δυνατότητες να αναπτύξουμε ένα τέτοιο πρόγραμμα ώστε τα επόμενα χρόνια να μπορέσουμε να δούμε τα απτά αποτελέσματα της μείωσης των δεικτών της παιδικής παχυσαρκίας».
O Διπλωματικός Εκπρόσωπος της UNICEF στην Ελλάδα Λουτσιάνο Καλεστίνι ανέφερε: «Η παιδική παχυσαρκία είναι μια σοβαρή και ολοένα αυξανόμενη παγκόσμια απειλή για τη δημόσια υγεία. Χωρίς άμεση ανταπόκριση, πάνω από το μισό του παγκόσμιου πληθυσμού θα πάσχει από παχυσαρκία έως το 2030, με την πιο δυσμενή και άμεσα απειλούμενη ομάδα να είναι τα παιδιά.
Μέχρι τότε, οι απαιτούμενες παγκόσμιες ιατρικές δαπάνες για τη θεραπεία ασθενειών που σχετίζονται με την παχυσαρκία υπολογίζονται σε 4 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, χωρίς καν να ληφθούν υπόψη οι ευρύτερες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Στην Ελλάδα εκτιμάται ότι περίπου 600.000 παιδιά κάτω των 14 ετών είναι παχύσαρκα ή υπέρβαρα, κάτι που ισοδυναμεί με σχεδόν δύο στα πέντε παιδιά. Σήμερα, μέσω αυτής της πολυετούς, δια-τομεακής, συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Υγείας και του Γραφείου της UNICEF στην Ελλάδα, με χρηματοδότηση από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΜΑΑ) της ΕΕ, έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε ένα τολμηρό και ουσιαστικό βήμα προόδου για να αντιμετωπίσουμε και να αντιστρέψουμε από κοινού αυτή την κρίση δημόσιας υγείας, για τα παιδιά μας και για την χώρα μας, δημιουργώντας παράλληλα ένα ολοκληρωμένο πρότυπο μοντέλο βέλτιστης πρακτικής για την αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας εντός αλλά και εκτός συνόρων της ΕΕ.»
Δράσεις
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει δράσεις πρωτογενούς, δευτερογενούς και τριτογενούς πρόληψης στοχεύοντας στο σύνολο των παιδιών ηλικίας 0-17 ετών, καθώς και στις οικογένειές τους, επιδιώκοντας αφενός να μειώσει τους παράγοντες κινδύνου και τις κοινωνικο-οικονομικές ανισότητες που ευθύνονται για την εμφάνιση της παχυσαρκίας κατά την παιδική και εφηβική ηλικία και αφετέρου, να καταπολεμήσει τις συνέπειες της υπερβαρότητας και της παχυσαρκίας, οι οποίες οδηγούν συχνά στην εμφάνιση χρόνιων νοσημάτων και πολυνοσηρότητας κατά την ενήλικο ζωή.
Συγκεκριμένα δίνει τη δυνατότητα:
- στο σύνολο του ελληνικού μαθητικού πληθυσμού να συμμετέχει σε δράσεις διαβαθμισμένης έντασης, συχνότητας και δυναμικής για την προαγωγή συμπεριφορών υγιεινής διατροφής και σωματικής δραστηριότητας, που θα πραγματοποιηθούν εντός των σχολικών μονάδων σε όλες τις βαθμίδες υποχρεωτικής εκπαίδευσης (νηπιαγωγεία, δημοτικά, γυμνάσια και λύκεια) με την ενεργή συμμετοχή των εκπαιδευτικών, καθώς και των γονέων και κηδεμόνων,
- στους γονείς να λάβουν δωρεάν εξατομικευμένη κλινική εκτίμηση και συμβουλευτική για την υγεία, την ανάπτυξη, τη διατροφική κατάσταση των παιδιών τους, καθώς και για τους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την εμφάνιση της παιδικής παχυσαρκίας και να τους αντιμετωπίσουν εγκαίρως, στο πλαίσιο των τακτικών επισκέψεων τους στον παιδίατρό τους,
- στα παιδιά σχολικής ηλικίας και στις οικογένειές τους με ήδη εγκατεστημένους παράγοντες κινδύνου για την παχυσαρκία ή άλλα χρόνια νοσήματα να λάβουν δωρεάν συμβουλευτικές υπηρεσίες (διατροφική συμβουλευτική, συμβουλευτική αλλαγή συμπεριφορών υγείας) με τη μορφή τηλε-συμβουλευτικής από κατάλληλα εκπαιδευμένους επαγγελματίες υγείας (διαιτολόγοι, γυμναστές, κ.ά.) και
- στα υπέρβαρα και παχύσαρκα παιδιά σχολικής ηλικίας με ήδη εγκατεστημένα νοσήματα και επιπλοκές να παραπεμφθούν σε εξειδικευμένες παιδιατρικές μονάδες για περαιτέρω παρακολούθησή από εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας.
Παράλληλα, στο πλαίσιο της Εθνικής Δράσης κατά της Παιδικής Παχυσαρκίας στην Ελλάδα θα ιδρυθεί ένα νέο ερευνητικό κέντρο, το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Καταπολέμηση της Παχυσαρκίας, στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, με στόχο την παραγωγή έρευνας, ιδεών και προτάσεων πολιτικής, αλλά και με ενεργό ρόλο στον επιστημονικό συντονισμό και στην επιστημονική αξιολόγηση της Εθνικής Δράσης.
