Γράφει ο Δημήτρης Α. Γιαννακόπουλος
Πριν από λίγο καιρό, ευρώ σήμαινε και άμυνα και επίθεση. Ευρώ σήμαινε απόλυτη ισχύ, απόλυτη τιμή, φάνταζε σαν ιδανικό, σαν το απόλυτο όπλο. Σήμερα, στην Ελλάδα του κοινωνικού και οικονομικού αδιεξόδου η ίδια η υπόσταση του ευρώ θολώνει την πολιτική του αναπαράσταση. Όλο και περισσότεροι μοιάζει να καταλαβαίνουν πως το ευρώ δεν είναι ένα αφηρημένο, ουδέτερο νόμισμα, ούτε αντικειμενική πολιτική ταυτότητα (: ευρώ σημαίνει Ευρώπη), αλλά κάτι ρευστό που θολώνει, όσο δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες ρευστότητας της οικονομίας μας. Στο βαθμό, δηλαδή, που δεν εξυπηρετεί την οικονομική ανάπτυξη, τη κίνηση της αγοράς.
Σήμερα, σε αντίθεση με χθες, όλο και περισσότεροι έλληνες αντιλαμβάνονται την πραγματική πολιτική διάσταση του ευρώ: Ευρώ σημαίνει συγκεκριμένες πολιτικές σχέσεις, σημαίνει συγκεκριμένη μορφή ηγεμονίας. Πρόκειται για το σύμβολο και οικονομικό μέσο της ευρωπαϊκής νεοηγεμονίας, η οποία στηρίζεται στον αντιπληθωρισμό και στη λιτότητα, εξυπηρετώντας κυρίως την κεντροευρωπαϊκή επιχειρηματική ελίτ και τους συνεργάτες-δορυφόρους της, αλλά και σειρά άλλες χώρες όπως είναι η Ρωσία, η Κίνα, η Ινδία, η Βραζιλία, η Αργεντινή κα.
Αυτό με τη σειρά του διαμορφώνει νέες ψευδαισθήσεις στην Ελλάδα: Με το ευρώ επιτίθεσαι, ενώ με την δραχμή αμύνεσαι, σκέφτεται σήμερα ο συντηρητικός. Λάθος, με τη δραχμή επιτίθεσαι, ενώ με το ευρώ αμύνεσαι, αποφαίνεται ο προοδευτικός. Αν και οι δύο μοιάζει να ψαρεύουν σήμερα στα θολά νερά του ευρώ με δόλωμα τη δραχμή, προκαλώντας την αντίδραση του εθνικόφρονα δεξιού ή αριστερού, που βλέπει να τσιμπούν τα ψάρια στο αγκίστρι της δραχμής των άλλων και όχι στο δικό τους: Όχι στη γερμανική δραχμή, όπως όχι στο γερμανικό ευρώ, σου λένε ετούτοι, υπερασπιζόμενοι την ιδέα της εθνικής δραχμής. Ένα πολυεργαλείο για άμυνα και επίθεση ταυτόχρονα. Έτσι φαντάζει στα μάτια τους!
Τι να το κάνεις το «πολυεργαλείο» αν βρίσκεται στα χέρια του εχθρού της εργατικής τάξης; Αναρωτιέται, με τη σειρά του, ο αυθεντικός λενινιστής και παραπέμπει στη θεσμοθέτηση της εργατικής δραχμής. Με αυτήν θα αλλάξουν ριζικά οι όροι παραγωγής, κατανάλωσης και διανομής στην Ελλάδα – και έτσι θα περάσουμε από τον καπιταλισμό των αστών, στον «καπιταλισμό» της εργατικής τάξης, αρκεί να έλθει ο λαός στην εξουσία. Με την εργατική δραχμή γλυτώνεις από τα διλήμματα της επανάστασης! Τι κάνεις; Τοποθετείς την εργατική δραχμή στα εσωκαπιταλιστικά προτσές και αναπαράγεις την κεφαλαιακή σχέση υπέρ του λαού αυτή τη φορά! Σατανικό το σχέδιο και γλυτώνεις και από τον Μπουχάριν, ο οποίος απαιτεί να τουφεκίζονται οι άνθρωποι που κερδίζουν πάνω από 4.000 ευρώ! Άντε, βρες τέτοιους ανθρώπους επί εργατικής δραχμής, τον αποστομώνει ο Λένιν και ναυαγεί (προσωρινά) το σχέδιο της «αθηναϊκής κομμούνας». Με την εργατική δραχμή ως πηγή ύπαρξης του ελληνικού λαού, καταλύεται η παραδοσιακή μορφή καπιταλιστικής ιδιοκτησίας στη χώρα μας και ως εκ τούτου το κοινωνικό υπερπροϊόν που αποκτάται δεν θα ιδιοποιείται πλέον ιδιωτικά, αλλά κοινωνικά…
Σταματώ εδώ τα χωρατά, για να μιλήσουμε λίγο σοβαρά. Η δραχμή δεν είναι μέσο για την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους εχθρούς της, ούτε ασφαλώς μέσο για την απελευθέρωση του εργαζόμενου από το κεφάλαιο. Ούτε τους τούρκους θα αντιμετωπίσεις με τη δραχμή, ούτε είναι οχυρό για να σε προστατεύσει από τους γερμανούς. Δεν θα καταλήξεις στη δραχμή, επειδή δήθεν διαλύεται η ΕΕ και σπεύδεις να προλάβεις, ούτε επειδή τα μέντιουμ «βλέπουν» παγκόσμια κρίση με αμερικανογερμανική σύρραξη και επιδιώκεις να είσαι με τους νικητές!
Κουβεντιάζεις πλέον στα σοβαρά για τη δραχμή, επειδή απέτυχες να παραμείνεις πάση (κοινωνική) θυσία στο Ευρώ. Συζητάς για τη δραχμή, επειδή τώρα είναι τα ίδια τα ΜΜΕ που ενοχοποιούσαν τη δραχμή, τα οποία σε εισαγάγουν απενοχοποιημένα στον νέο κόσμο της. Ένα κόσμο που εξυπηρετεί πλέον εμφανώς τα συμφέροντα εκείνων που χρωστούν πολλά σε ευρώ και δεν μπορούν να αναχρηματοδοτηθούν σε ευρώ.
Ο πλούτος του ελληνικού λαού με τη μορφή του χρέους (δημόσιου και ιδιωτικού) είναι σε Ευρώ. Αν εισαγάγεις τη (νέα) δραχμή χωρίς κανονική πτώχευση με στάση πληρωμών και διαγραφή του χρέους ασφαλώς, απλώς θα προσθέσεις εξωτερική υποτίμηση στην ήδη μεγάλη εσωτερική. Και έτσι θα αναλάβει κυρίως ο έλληνας εργαζόμενος την ευθύνη για την πτώχευση με μικρότερη σε σχέση με σήμερα συμμετοχή του κεφαλαιούχου. Σύντομα το κεφάλαιο θα αναρρώσει, ο μηχανισμός παραγωγής κερδών θα αποκατασταθεί και επενδύσεις θα γίνουν (επενδυτές θα καταφθάσουν), ενώ οι θέσεις απασχόλησης θα αυξηθούν με μικρή μείωση της κυκλικής ανεργίας και μεγαλύτερη μείωση της διαθρωτικής ανεργίας. Δηλαδή, αρκετά περισσότεροι νέοι θα βρίσκουν απασχόληση στο πλαίσιο ενός κοινωνικού μοντέλου «Flexicurity», το οποίο ήδη κατασκευάζεται με τα μνημόνια – με την ελαστική εργασία να κυριαρχεί – ενώ θα είναι σχεδόν αδύνατο να βρουν δουλειά όσοι 50+ την χάνουν, ή την έχουν ήδη χάσει. Το «Flexicurity» είναι το πλέον «ρατσιστικό» κοινωνικό μοντέλο που έχει εφεύρει ο κερδοσκόπος του νεοφιλελευθερισμού. Θα σκοτώνονται τα άλογα πριν γεράσουν, για να τρώνε ίσα-ίσα για να μπορούν να δουλεύουν, τα νεαρά αλογάκια. Και αυτό θα γίνει αδιακρίτως: ή με τη γερμανική δραχμή, ή με την εθνική, ή με την εργατική.
Το θολό καθεστώς γύρω από το ευρώ – την παραμονή δηλαδή, της Ελλάδας στην ευρωζώνη – χρησιμοποιεί για πολιτική νομιμοποίηση τον κίνδυνο της δραχμής, αλλά ταυτόχρονα προβαίνει σε «αποενοχοποίηση» της δραχμής, αναπαριστώντας την με διαφορετικά πολιτικά σημαινόμενα. Ωστόσο, αναγνώστη μου, το ζήτημα είναι άλλο: Η δραχμή θα είναι το αποτέλεσμα της αποτυχίας του ευρώ στην Ελλάδα, ή της αποτυχίας της νομισματικής ένωσης χωρίς οικονομική ένωση, στο πλαίσιο μιας πολιτικής ομοσπονδίας; Μήπως θα είναι το αποτέλεσμα της σύγκρουσης της νέας διοίκησης των ΗΠΑ υπό τον Τραμπ με την ηγεσία της ΕΕ; Μήπως το αποτέλεσμα της αποτυχίας των μνημονίων;
Τίποτε από όλα αυτά. Το νέο εθνικό νόμισμα θα είναι αποτέλεσμα της αποτυχίας του ελληνικού πολιτικού συστήματος να διαπραγματευτεί πολιτικά εντός του σύγχρονου καπιταλιστικού συστήματος της ΕΕ και διεθνώς. Απέτυχαν δεξιοί, κεντροδεξιοί, κεντροαριστεροί και οι αριστεροί του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς όλοι αντιμετώπισαν το ευρώ με όρους «ασφαλείας», με όρους securitization και ασφαλώς πολιτικού κόστους, ενώ θα έπρεπε να αντιμετωπίσουν τη κρίση ως δομικό πολιτικό πρόβλημα της ΕΕ. Το ζήτημα δεν ήταν πώς θα γινόταν ο επιμερισμός του κόστους (: ο επιμερισμός των ποινών) της ελληνικής πτώχευσης, αλλά πώς η πτώχευση θα καθίστατο αδύνατη, με την χρήση νέων ευρωπαϊκών, χρηματοπιστωτικών εργαλείων και μεθοδολογιών.
Το ελληνικό πολιτικό σύστημα τα έκανε από την αρχή θάλασσα, ενώ συνεχίζει ακόμη και σήμερα να ψαρεύει στα θολά νερά του ευρώ με δόλωμα τη δραχμή. Ψαρεύει μέσα στη «θάλασσα» που το ίδιο προκάλεσε και εντός της οποίας έλαβε χώρα το ελληνικό ναυάγιο. Η δραχμή ούτε άμυνα είναι, ούτε επίθεση. Είναι πλέον αναπόφευκτο δραματικό αποτέλεσμα, που θα ρίξει σχεδόν εξολοκλήρου το βάρος της οικονομικής εξυγίανσης κράτους και αγοράς στους ώμους των ελλήνων εργαζομένων. Αυτό για να πραγματοποιηθεί θα απαιτήσει ευρύτερες από τη σημερινή κυβερνητικές συνεργασίες και πολλαπλασιασμό της σπέκουλας, της παραπληροφόρησης και των απειλών. Ακόμη, ίσως, και μια θερμή κατάληξη της τρέχουσας ελληνοτουρκικής προστριβής.
