Πώς θα λειτουργήσει στην πράξη το εγχείρημα της εμπλοκής ιδιωτών στην διαδικασία έκδοσης συντάξεων. Ποιες απαντήσεις καλείται να βρει η αγορά. Τα θολά σημεία και τι πρέπει να φωτίσουν οι υπουργικές αποφάσεις. Παραδείγματα.
Με στόχο να ξεκινήσει η διαδικασία εντός των επόμενων δύο – τριών μηνών, ώστε πιστοποιημένοι δικηγόροι, φοροτεχνικοί και λογιστές να εμπλακούν στη διαδικασία έκδοσης των συντάξεων και να επιταχυνθούν οι διαδικασίες, κατατίθεται σήμερα η σχετική διάταξη στη Βουλή. Αμέσως μετά, θα πρέπει να εκδοθούν μια σειρά από υπουργικές αποφάσεις που θα καθορίσουν εν πολλοίς και την επιτυχία του όλου εγχειρήματος.
Ήδη, από την πλευρά των εργαζόμενων στον ΕΦΚΑ αλλά και της αξιωματικής αντιπολίτευσης υπήρξαν οι πρώτες έντονες αντιδράσεις, ενώ και ειδικοί εκτιμούν πως η διάταξη έχει σημαντικά κενά, που ενδέχεται να προκαλέσουν περισσότερα προβλήματα απ’ όσα θα λύσουν. Δεν είναι λίγοι μάλιστα, όσοι εκτιμούν ότι αυτό που θα γίνει, είναι να αυξηθεί η πελατεία των δικηγορικών και λογιστικών γραφείων, με τους ασφαλισμένους να καλούνται να καταβάλλουν επιπλέον χρήματα, από αυτά που θα καθορίσει με υπουργική απόφαση το υπουργείο Εργασίας και θα καταβάλλει κατ’ αποκοπή ο ΕΦΚΑ στους ιδιώτες.
Συγκεκριμένα, η διάταξη ορίζει ότι ο ΕΦΚΑ θα καταβάλλει κατ’ αποκοπήν αποζημιώσεις στους πιστοποιημένους επαγγελματίες για κάθε επιμέρους πράξη. Τα ποσά θα καθοριστούν με υπουργική απόφαση όπως και οι προϋποθέσεις και ο τρόπος καταβολής της αποζημίωσης αυτής και ο τρόπος αποτύπωσής της στα βιβλία των επαγγελματιών.
Προσοχή όμως. Δεν ορίζεται ρητά, ότι ο ασφαλισμένος δεν θα πληρώνει. Δικηγορικοί κύκλοι εκτιμούσαν ότι «το θέμα θα ρυθμιστεί από την αγορά», εννοώντας σαφώς, πως οι ιδιώτες θα ζητούν επιπλέον χρήματα από τους ασφαλισμένους, οι οποίοι και θα αποφασίζουν. Δεν αποκλείουν μάλιστα, τελικά οι ιδιώτες να αναλάβουν τις σχετικά …εύκολες υποθέσεις, π.χ. με ένα μόνο ταμείο ασφάλισης, ενώ οι δύσκολες, με διαδοχική ασφάλιση, χαμένα ένσημα, ύπαρξη οφειλών κ.ά. να παραμένουν στους υπαλλήλους του ΕΦΚΑ. Η διαδικασία θα κριθεί στην πράξη, εφόσον από το υπουργείο Εργασίας διευκρινιστούν με την έγκυρη έκδοση των σχετικών υπουργικών αποφάσεων, όλα τα θολά σημεία.
Αναλύοντας τη διαδικασία ο δικηγόρος Διονύσης Ρίζος, που ασχολείται με ασφαλιστικά θέματα, επισημαίνει πως οι εργασίες που θα μπορούν να αναλάβουν πιστοποιημένοι επαγγελματίες αφορούν κυρίως την προεργασία της έκδοσης της συνταξιοδοτικής απόφασης αλλά και το σχέδιο αυτής, ενώ τον υπολογισμό της σύνταξης θα τον κάνει εξ ολοκλήρου ο ΕΦΚΑ. Στη συνέχεια ο πιστοποιημένος επαγγελματίας θα υποβάλει την αίτηση συνταξιοδότησης συνοδευόμενη από τις σχετικές βεβαιώσεις ενώ εντός 15 ημερών θα πρέπει να προσκομίσει και εντύπως τα εν λόγω έγγραφα στον ΕΦΚΑ.
Συγκεκριμένα, όπως εξηγεί ο κ. Ρίζος, οι ασφαλισμένοι θα μπορούν να αναθέτουν σε πιστοποιημένους επαγγελματίες τα εξής:
1. Έκδοση βεβαίωσης χρόνου ασφάλισης σε ένα ή περισσότερους οργανισμούς κύριας ή επικουρικής ασφάλισης. Η βεβαίωση αφορά καταμέτρηση των ημερών ασφάλισης στο ΙΚΑ ή του χρόνου ασφάλισης σε άλλους φορείς και θα χρησιμοποιείται στην έκδοση της συνταξιοδοτικής του απόφασης.
Παράδειγμα 1: Δημόσιος υπάλληλος με χρόνο ασφάλισης στο ΙΚΑ και το Δημόσιο πρόκειται να συνταξιοδοτηθεί. Σήμερα η αναμονή για την έκδοση απόφασης είναι στους 36 μήνες περίπου καθώς θα πρέπει να γίνει αλληλογραφία με το ΙΚΑ για την προσμέτρηση του εν λόγω χρόνου. Σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στην τροπολογία ο ασφαλισμένος θα μπορεί να απευθυνθεί σε πιστοποιημένο επαγγελματία για την έκδοση βεβαίωσης χρόνου ασφάλισης για το ΙΚΑ. Με την εν λόγω βεβαίωση η σύνταξή του θα μπορεί να εκδοθεί άμεσα η σύνταξη ΧΩΡΙΣ περαιτέρω γραφειοκρατικές διαδικασίες.
Παράδειγμα 2: Ασφαλισμένος στο ΙΚΑ με χρόνο ασφάλισης στο ΝΑΤ πρόκειται να συνταξιοδοτηθεί. Σήμερα η αναμονή για την έκδοση απόφασης είναι στους 30 μήνες περίπου καθώς θα πρέπει να γίνει αλληλογραφία με το ΝΑΤ για την προσμέτρηση του εν λόγω χρόνου. Σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στην τροπολογία ο ασφαλισμένος θα μπορεί να απευθυνθεί σε πιστοποιημένο επαγγελματία για την έκδοση βεβαίωσης χρόνου ασφάλισης για το ΝΑΤ. Με την εν λόγω βεβαίωση η σύνταξή του θα μπορεί να εκδοθεί άμεσα συνταξιοδοτική απόφαση ΧΩΡΙΣ περαιτέρω γραφειοκρατικές διαδικασίες.
2. Βεβαίωση ύπαρξης ή μη οφειλόμενων εισφορών του αυτοαπασχολούμενου ή ελεύθερου επαγγελματία ασφαλισμένου αλλά και υποβολή αίτησης για ρύθμιση. Σήμερα όλη η διαδικασία ελέγχου οφειλών γίνεται από τον e-ΕΦΚΑ με αποτέλεσμα την μεγάλη καθυστέρηση στη συγκέντρωση των δραστηριοτήτων, εταιρειών κ.λπ. και την έκδοση σχετικής βεβαίωσης ώστε να προχωρήσει η συνταξιοδοτική περίπτωση κάποιου ασφαλισμένου. Πλέον αυτό θα μπορεί να γίνεται από πιστοποιημένους επαγγελματίες με πλήρη πρόσβαση στο αρχείο του e – ΕΦΚΑ με στόχο την απαλοιφή της.
Παράδειγμα: Ασφαλισμένος στο ΙΚΑ με χρόνο ασφάλισης στον ΟΑΕΕ πρόκειται να συνταξιοδοτηθεί. Σήμερα η αναμονή για την έκδοση απόφασης είναι στους 40 μήνες περίπου καθώς θα πρέπει να γίνει αλληλογραφία με τον ΟΑΕΕ για να εξακριβωθεί το σύνολο του χρόνου, των εισφορών που έχουν καταβληθεί και τυχόν οφειλών. Μάλιστα ΔΕΝ εκδίδεται προσωρινή σύνταξη μέχρι την επιβεβαίωση των εν λόγω στοιχείων. Σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στην τροπολογία ο ασφαλισμένος θα μπορεί να απευθυνθεί σε πιστοποιημένο επαγγελματία για την έκδοση βεβαίωσης χρόνου και μη οφειλών. Με την εν λόγω βεβαίωση η σύνταξή του θα μπορεί να εκδοθεί συνταξιοδοτική απόφαση ΧΩΡΙΣ περαιτέρω γραφειοκρατικές διαδικασίες.
3. Βεβαίωση για την αναγνώριση πλασματικού χρόνου και υπολογισμός του σχετικού ποσού για την εξόφληση του. Ουσιαστικά οι πιστοποιημένοι επαγγελματίες θα εκδίδουν τις αποφάσεις εξαγοράς πλασματικών ετών χωρίς να χρειάζεται να εμπλέκονται ως σήμερα ΄γίνεται τα τμήματα «Ειδικών Θεμάτων» του e-ΕΦΚΑ.
Παράδειγμα: Ασφαλισμένος στο ΙΚΑ πρόκειται να συνταξιοδοτηθεί με εξαγορά πλασματικού χρόνου στρατού και τέκνων. Σήμερα θα πρέπει να γίνει αλληλογραφία με το τμήμα Ειδικών Θεμάτων για την έκδοση απόφασης εξαγοράς ενώ ΔΕΝ εκδίδεται προσωρινή σύνταξη μέχρι την έκδοσή της. Σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στην τροπολογία ο ασφαλισμένος θα μπορεί να απευθυνθεί σε πιστοποιημένο επαγγελματία για την έκδοση απόφασής εξαγοράς πλασματικών και υπολογισμό του σχετικού κόστους ώστε να εκδοθεί άμεσα η συνταξιοδοτική του απόφαση.
4. Έκδοση προσυνταξιοδοτικής βεβαίωσης. Μέσα στα τελευταία 2 έτη πριν από τη συνταξιοδότηση ο ασφαλισμένος θα μπορεί να προσέρχεται σε πιστοποιημένους επαγγελματίες κι να εκδίδει συγκεντρωτική βεβαίωση του χρόνου ασφάλισής του από το σύνολο των φορέων. Πρόκειται για παλιότερη ρύθμιση που είχε τεθεί σε αχρησία λόγω έλλειψης προσωπικού.
Παράδειγμα: Ασφαλισμένος στο ΙΚΑ, το ΝΑΤ και τον ΟΑΕΕ πρόκειται να συνταξιοδοτηθεί το 2023. Σήμερα η αίτηση συνταξιοδότησης του θα έκανε για να εκδοθεί πάνω από 4 χρόνια. Σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στην τροπολογία ο ασφαλισμένος θα μπορεί να απευθυνθεί 2 χρόνια νωρίτερα σε πιστοποιημένο επαγγελματία ο οποίος θα του εκδώσει τη σχετική βεβαίωση για τους χρόνους ασφάλισης και τις οφειλές. Έτσι η έκδοση της συνταξιοδοτικής του απόφασης όταν θα καταθέσει την αίτηση για τη σύνταξη θα γίνει άμεσα.
5. Σχέδιο διακανονισμού οφειλών. Ο ασφαλισμένος θα μπορεί να απευθύνεται σε επαγγελματία πριν την αίτηση συνταξιοδότησης ώστε να πιστοποιείται ο διακανονισμός των οφειλών του και τυχόν παρακράτησης από τη σύνταξη. Σήμερα η συγκεκριμένη διαδικασία είναι εξαιρετικά χρονοβόρα ενώ δίνεται πολύ μικρό χρονικό διάστημα 2 μόλις μηνών στους υποψήφιους συνταξιούχους ώστε να εξοφλήσουν το πλέον του ορίου των 20.000 € ποσό. Επίσης ΔΕΝ χορηγείται προσωρινή σύνταξη σε τέτοιες περιπτώσεις που σημαίνει ότι ο υποψήφιος συνταξιούχος θα πρέπει να βιοπορίζεται από άλλη πηγή.
Παράδειγμα: Ασφαλισμένος στον ΟΑΕΕ που πρόκειται να συνταξιοδοτηθεί έχει οφειλές άνω των 20.000 €. Με το σημερινό καθεστώς θα πρέπει να περιμένει τουλάχιστον 3 χρόνια έως την έκδοση βεβαίωσης οφειλής ενώ έχει 2 μήνες καιρό να εξοφλήσει το επιπλέον ποσό. Πλέον θα μπορεί πριν την αίτηση για συνταξιοδότηση να απευθύνεται σε πιστοποιημένο επαγγελματία που θα εκδώσει την οφειλή, για παράδειγμα 24.000 € και αμέσως μετά να καταβάλει τις 4.000 € που είναι το επιπλέον ποσό ώστε άμεσα να εκδοθεί η συνταξιοδοτική του απόφαση.
6. Έκδοση σχεδίου συνταξιοδοτικής απόφασης. Η εν λόγω διαδικασία πιθανόν είναι και η δυσκολότερη από τις εργασίες που προβλέπονται στην τροπολογία καθώς ο ασφαλισμένος απευθύνεται στον πιστοποιημένο επαγγελματία για την έκδοση σχεδίου απόφασης για κύρια ή επικουρική σύνταξη και υποβολή αυτού στο ΕΦΚΑ. Αυτό σημαίνει υπαγωγή στις εκάστοτε διατάξεις και άμεση έκδοση απόφασης. Μετά την υποβολή του σχεδίου ο ΕΦΚΑ θα επικυρώνει και θα υπολογίζει το ποσό της σύνταξης. Αν παρέλθουν 30 ημέρες από την υποβολή του σχεδίου και αυτό δεν έχει εγκριθεί θεωρείται ότι έχει γίνει αυτομάτως αποδεκτό και η απόφαση έχει εκδοθεί με αφετηρία το μήνα υποβολής αίτησης για σύνταξη πράγμα που σημαίνει ότι η σύνταξη θα ξεκινά από την πρώτη του επόμενου μήνα υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης ως ορίζουν σήμερα οι σχετικές διατάξεις.
Ως δικλείδες ασφαλείας στις συγκεκριμένες διαδικασίες θα λειτουργήσει το τουλάχιστον 5% των αποφάσεων που θα εμπίπτουν σε δειγματοληπτικό έλεγχο, ενώ προβλέπονται πρόστιμα αλλά και εξ ολοκλήρου υπευθυνότητα του επαγγελματία στην αναζήτηση ποσών που έχουν δοθεί χωρίς να τα δικαιούται κάποιος. Δηλαδή θα μπορεί ο ΕΦΚΑ να αναζητήσει εξ ολοκλήρου από τον επαγγελματία τα ποσά που θα έχει δώσει. Τέλος στην περίπτωση άνω των τριών παραβάσεων από πιστοποιημένους επαγγελματίες θα ανακαλείται η άδειά τους για την επόμενη 5ετία.
Ρούλα Σαλούρου – Euro2day.gr
