Του Κωνσταντίνου Παντελή
Την περασμένη εβδομάδα, ανήμερα της εθνικής επετείου για τα τριακόσια χρόνια από τη λήξη της πολιορκίας των Βουρβόνων στη Βαρκελώνη και μία εβδομάδα πριν από το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας, έλαβαν χώρα πολλές διαδηλώσεις υπέρ και κατά της απόσχισης της Καταλονίας από την υπόλοιπη Ισπανία.
Για τους υποστηρικτές της ανεξαρτητοποίησης της Καταλονίας το 2014 είναι κομβική χρονιά, καθώς εκτός από τη συμπλήρωση τριακοσίων χρόνων από τη λήξη της πολιορκίας της Βαρκελώνης, ο Πρόεδρος της Καταλονίας, σκοπεύει να ζητήσει στις 9 Νοεμβρίου τη διεξαγωγή ενός δημοψηφίσματος ανάλογου με αυτό στη Σκωτία.
Το ζήτημα βεβαίως είναι κατά πόσο η Καταλονία μπορεί να έχει βάσιμες αξιώσεις για μια ενδεχόμενη απόσχισή της από την υπόλοιπη Ισπανία. Στις επόμενες γραμμές παραθέτουμε ορισμένα βασικά επιχειρήματα υπέρ και κατά μιας υποθετικής ανεξάρτητης Καταλονίας.
Υπέρ:
1) Οι Καταλανοί ισχυρίζονται πως ανήκουν σε ένα ξεχωριστό έθνος με δική τους ιστορία, γλώσσα, σημαία και πολιτισμό από την υπόλοιπη Ισπανία και ότι όλα αυτά τα στοιχεία έχουν επιβιώσει από τις προσπάθειες του Φράνκο να εξαλείψει την καταλανική διάλεκτο. Ακόμα, υποστηρίζουν ότι η δική τους ξεχωριστή γλώσσα και ο πολιτισμός δεν απολαμβάνουν της εκτίμησης της κεντρικής κυβέρνησης της Μαδρίτης και απειλούνται με εξαφάνιση.
2) Παράλληλα, οι Καταλανοί ζητούν δημοσιονομική αυτονομία, καθώς τα 17 δις ευρώ που πληρώνουν με τη μορφή φορολογικών εισφορών στην ισπανική κυβέρνηση έχουν δημιουργήσει ένα επαχθές χρέος για μια κατά τα άλλα πλούσια επαρχία της Ιβηρικής χερσονήσου. Γι’ αυτό και όμοια με τη χώρα των Βάσκων, επιδιώκουν, μέσω της ανεξαρτησίας τους, τον έλεγχο των οικονομικών τους.
3) Ακόμα, προβάλλεται το επιχείρημα ότι, σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, το 57% των Καταλανών επιθυμούν την ανεξαρτησία τους. Συνεπώς, έχοντας απορρίψει και τις προσπάθειες τις Μαδρίτης για μια αυτονομία της επαρχίας κατά το πρότυπο της μετά-Φράνκο εποχής, θεωρούν πως είναι αντιδημοκρατικό να μην έχουν τη ελευθερία του αυτοκαθορισμού τους.
Κατά:
1) Σε αντίθεση με τις αποσχιστικές τάσεις των Καταλανών προκρίνεται το επιχείρημα πως σε μια ενδεχόμενη τέτοια περίπτωση ανοίγουν οι ασκοί του Αιόλου για ανάλογες περιπτώσεις σε όλη την Ευρώπη, σε μια περίοδο κρίσης όπου σταδιακά κερδίζουν έδαφος λαϊκίζουσες εθνικιστικές τάσεις που εγκυμονούν κινδύνους για πολιτική αστάθεια και εσωτερικές διενέξεις.
2) Επιπρόσθετα, η περιοχή της Καταλονίας λαμβάνει αρκετά δισεκατομμύρια από τους αναπτυξιακούς πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ αντιμετωπίζει ήδη ένα χρέος της τάξης των 42 δις ευρώ. Συνεπώς, σε μια ενδεχόμενη ανεξαρτητοποίησή της θα πρέπει να έρθει αντιμέτωπη με ένα τεράστιο οικονομικό πρόβλημα και τον κίνδυνο να χάσει πολλούς από τους επενδυτές της, τουλάχιστον για όσο χρονικό διάστημα θα βρίσκεται εκτός της ευρωζώνης.
3) Τέλος, δεν είναι λίγοι εκείνοι που υποστηρίζουν πως, παρά τον ιδιαίτερο πολιτισμό τους, οι Καταλανοί έχουν πολλά κοινά με τους υπόλοιπους Ισπανούς και ότι ένας πιθανός απομονωτισμός της επαρχίας της Καταλονίας μπορεί να αποβεί επιζήμιος σε ό,τι αφορά τη θέση της εντός κι εκτός Ισπανίας.
Οι παράμετροι υπέρ και κατά της ανεξαρτησίας της Καταλονίας δεν αναλώνονται μόνο στις προαναφερθείσες πτυχές. Εντούτοις, αυτές παρουσιάζονται ως οι σημαντικότερες επί του παρόντος και σίγουρα η κατάσταση στην Ισπανία δεν πρέπει να συγχέεται με άλλες παρόμοιες, όπως στη Σκωτία. Είτε υπέρ είτε κατά συνιστάται σύνεση και σίγουρα όχι σπασμωδικές κινήσεις με φόντο τη λαϊκή αποδοχή.
Πηγές
http://www.bbc.com/news/world-europe-29154331
http://www.debatingeurope.eu/focus/independence-catalonia/#.VBXkThbuqWL
