Διαχρονικά στο πρώτο εικοσαήμερο του Σεπτεμβρίου το πολιτικό ενδιαφέρον εστιάζεται στην διεξαγωγή της ΔΕΘ, καθώς θεωρείται η “ανεπίσημη” έναρξη της πολιτικής σεζόν.
Του Δημήτρη Λιάκου *
Ειδικά για τους πρωθυπουργούς και τους αρχηγούς των κομμάτων της αντιπολίτευσης η παρουσία τους στη Θεσσαλονίκη τους δίνει μια ευκαιρία να επικοινωνήσουν τις προτάσεις τους για το μέλλον της οικονομίας, της κοινωνίας, της χώρας γενικότερα. Σε αυτό το πλαίσιο η φετινή χρονιά δεν μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Εξ ου και στο διάστημα που έχει μεσολαβήσει από την παρουσία του κ.Μητσοτάκη, η δημόσια συζήτηση περιστρέφεται στην ανάλυση των μέτρων που ανακοινώθηκαν, το μέγεθος τους, το βαθμό κάλυψης των αναγκών των πολιτών και το ενδεχόμενο πολιτικών εξελίξεων το επόμενο έτος.
Με λίγα λόγια γινόμαστε μάρτυρες μιας συζήτησης “κατά τα ειωθότα” σαν το 2021 αλλά και τα επόμενα χρόνια να είναι μια γραμμική συνέχεια του παρελθόντος. Δεν θεωρείται τυχαία η έκφραση που ακούγεται συχνά στη δημόσια σφαίρα περί “επιστροφής στην κανονικότητα”. Το ερώτημα που έχει ήδη μπει διεθνώς από επιστημονικούς, επιχειρηματικούς και πολιτικούς κύκλους είναι κατά πόσο είμαστε σε “κανονικό σημείο” της ιστορίας και πως θα είναι η “κανονικότητα” της επόμενης ημέρας.
Η πανδημική κρίση, η συνειδητοποίηση του μεγέθους και της πολυπλοκότητας της κλιματικής αλλαγής και το οξύ πρόβλημα των ανισοτήτων θα έπρεπε να αποτελούσαν βασικά αντικείμενα συζήτησης, ανάλυσης και εξαγωγής συμπερασμάτων. Ολοένα και περισσότεροι συνειδητοποιούν ότι η ακολουθούμενη πορεία των τελευταίων δεκαετιών οδήγησε σε αδιέξοδα, κρίσεις ενώ οι πιθανότητες εκδήλωσης αβεβαιοτήτων έχουν αυξηθεί δραματικά. Η πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ για το κλίμα έδειξε ότι δεν μπορούμε να αποτρέψουμε αποτελέσματα που πριν από λίγα χρόνια φάνταζαν ως δραματικά και ότι πρέπει να ανατρέψουμε τις κατεστημένες λογικές προκειμένου να αποφύγουμε την περαιτέρω επιδείνωση των περιβαλλοντολογικών συνθηκών και της ποιότητας της ανθρώπινης ζωής.
Οι επιδράσεις της πανδημίας και της κλιματικής αλλαγής θα έπρεπε να μελετηθούν υπό το πρίσμα των κοινωνιολογικών, οικονομικών και γεωπολιτικών συνεπειών. Οι αναλύσεις των ειδικών κάνουν πλέον λόγο για πιο τακτική εμφάνιση πανδημιών και επιδημιών. Η κλιματική κρίση αναδεικνύει την ανάγκη υποδομές, συστήματα πρόβλεψης και πολιτικής προστασίας να εκσυγχρονιστούν το ταχύτερο δυνατόν. Ταυτόχρονα απαιτείται να ανακατανείμουμε προτεραιότητες εκκινώντας από την κάλυψη των πραγματικών αναγκών/αδυναμιών από τοπικό και φθάνοντας ως το υπερεθνικό επίπεδο, και να επαναξιολογήσουμε τις μεθόδους παραγωγής και κατανάλωσης.
Η οικονομία και η επίτευξη ευημερίας οφείλει να αναθεωρήσει την οπτική της όσον αφορά την παραγωγή πλούτου και την ισορροπία με το φυσικό περιβάλλον, τη βιωσιμότητα του και τους πεπερασμένους πόρους του. Η συμπεριληπτικότητα της οικονομικής μεγέθυνσης, η δίκαιη αναδιανομή πλούτου, η διεύρυνση της έννοιας της ασφάλειας που διασφαλίζει ίσες ευκαιρίες πρόσβασης σε ποιοτικά συστήματα υγείας, παιδείας, κοινωνικής ασφάλισης πρέπει να αποτελέσουν βασικούς πολιτικούς στόχους. Η “επένδυση” στον άνθρωπο, στην εκπαίδευση, τον πολιτισμό, η επιδίωξη της συνεργασίας σε κλίμακα κοινότητας, εθνικής, παγκόσμιας ως μέρος των διδαγμάτων από τις επιπτώσεις της εμπειρίας διακοπής της ανθρώπινης δραστηριότητας αποτελούν νέα πεδία ενδιαφέροντος και γόνιμου προβληματισμού.
Στη δημόσια συζήτηση θα έπρεπε ήδη να έχουν τεθεί θέματα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος όπως η διακυβέρνηση, η δημοκρατική νομιμοποίηση και λογοδοσία των κοινών θεσμών, η κοινή πολιτική ασφάλειας και άμυνας, το μελλοντικό δημοσιονομικό πλαίσιο και η πολιτική ενοποίησης.
Το σύνολο των παραπάνω θεμάτων ασφαλώς απαιτούν την χάραξη μιας ολιστικής στρατηγικής επιμερισμένης σε τομείς, δράσεις και στοχευμένες πολιτικές. Αν στην περυσινή ΔΕΘ η κατάσταση του επείγοντος αλλά και του αγνώστου σε μέγεθος και διάρκεια πρόβλημα της πανδημίας δεν “επέτρεπε” την ενασχόληση μας με αυτά, φέτος έχοντας διαθέσιμη γνώση και μέσα χάριν της εξαιρετικής δουλειάς και αποτελεσματικότητας της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας, θα οφείλαμε να τα αναδείξουμε και να τα βάλουμε στο τραπέζι του διαλόγου. Ο χρόνος πλέον δεν αποτελεί σύμμαχο μας.
*Το κείμενο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “ΝΕΑ ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ”
