Παρά τα χίλια χρόνια κοινής ιστορίας και παρά το γεγονός ότι αποτελούν μια από τις μεγαλύτερες μειονότητες οι Ρομά παραμένουν μία από τις πιο περιθωριοποιημένες και υποεξυπηρετούμενες ομάδες της Ευρώπης.
Μια έκθεση του 2012 που καταρτίστηκε από το Πρόγραμμα Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών και τον Οργανισμό Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ διαπίστωσε ότι μόνο το 15% των ενηλίκων Ρομά έχουν ολοκληρώσει την ανώτερη δευτεροβάθμια γενική εκπαίδευση. Ομοίως λιγότερο από το 30% των Ρομά που συμμετείχαν στην έρευνα έχουν εργαστεί σε κάποια δημόσια θέση ενώ την ίδια ώρα περίπου το 45% «ζουν σε νοικοκυριά χωρίς τουλάχιστον ένα από τα ακόλουθα: εσωτερική κουζίνα, τουαλέτα, ντουζ ή μπάνιο, ηλεκτρικό ρεύμα».
Εκτός από την ευρείας κλίμακας φτώχεια που βιώνουν οι Ρομά της Ευρώπης συχνά πέφτουν θύματα ρατσισμού, διακρίσεων και κοινωνικού αποκλεισμού. Η έκθεση καταγράφει ότι «μια σημαντική μερίδα των Ρομά έχουν βιώσει διάκριση λόγω εθνοτικής καταγωγής κατά τον προηγούμενο χρόνο. Τα ποσοστά κυμαίνονται από 25% στη Ρουμανία σε περίπου 60% στην Τσεχία, την Ελλάδα, την Ιταλία και την Πολωνία».
Νωρίτερα φέτος είδε το φως της δημοσιότητας ο άγριος ξυλοδαρμός του 16χρονου Ρομά από 20 περίπου άντρες στη γαλλική πόλη της Pierrefitte-sur-Seine. Πέρυσι, δύο ξανθά, γαλανομάτικα παιδιά Ρομά από την Ιρλανδία απομακρύνθηκαν από τους γονείς τους επειδή οι αρχές τους έκριναν ύποπτους για απαγωγή. Τα παιδιά επέστρεψαν στους γονείς τους μετά από τεστ DNA.
Σε χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως η Αλβανία – η οποία, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, έχει το τέταρτο χαμηλότερο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν ανά κάτοικο στην ηπειρωτική Ευρώπη κι ένα εθνικό ΑΕΠ κατατάσσεται μεταξύ εκείνου του Τσαντ και της Ζιμπάμπουε – η θέση των Ρομά είναι ιδιαίτερα δύσκολη.
Το «Ρομά» ένα ντοκιμαντέρ 10 λεπτών, του Βρετανού σκηνοθέτη Sam Davis, επιχειρεί να ρίξει φως σε αυτή την παραμελημένη και αποξενωμένη κοινότητα. Επικεντρώνει στους Αλβανούς Ρομά πολλοί από τους οποίους εκδιώχθηκαν από τη χώρα κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του 1997. «Ήρθαν οπλισμένοι με ΑΚ-47 και έριχναν έξω από τα σπίτια μας. Στη συνέχεια τα κατάσχεσαν» υποστηρίζει ένας Ρομά που μιλά στο ντοκιμαντέρ αναφερόμενος στην αλβανική μαφία.
Από φόβο για τη ζωή τους, πολλοί Ρομά κατέφυγαν στην Ελλάδα, όπου έζησαν σαν πρόσφυγες για περισσότερο από μια δεκαετία. Ένας μεγάλος αριθμός Αλβανών Ρομά τώρα επιστρέφουν στην χώρα καταγωγής τους. Η οικονομία αναπτύσσεται, η ανεργία μειώνεται, και πολιτικά τα πράγματα είναι πιο ήρεμα. Αλλά η ζωή για τους κατοίκους της κοινότητας των Ρομά είναι ακόμη δύσκολη.
«Είμαστε στα Τίρανα τρία χρόνια τώρα» λέει ένας από τους ερωτηθέντες που στέκεται μπροστά από μια πρόχειρη καλύβα ανάμεσα σε βουνά σκουπιδιών. «Το Υπουργείο Κοινωνικών Υποθέσεων δεν μας βοηθά καθόλου. Δεν θέλουμε τα χρήματά τους, θέλουμε τη βοήθειά τους. Ακόμα και τα σκυλιά έχουν μια πιο αξιοπρεπή ζωή και σπίτι».
Πηγή: op talk – NYTimes
