Σαρωτικές αλλαγές στην ασφάλιση τουλάχιστον 1,5 εκατ. ασφαλισμένων, αγροτών, ελεύθερων επαγγελματιών, γιατρών, δικηγόρων, μηχανικών και δημοσιογράφων αναμένεται να επιφέρει το σχέδιο ενοποίησης του συνόλου των ασφαλιστικών ταμείων σε έναν υπερ-φορέα για την κύρια ασφάλιση.
Σύμφωνα με την «Καθημερινή της Κυριακής», μέσω του Εθνικού Φορέα Ασφάλισης και της προώθησης νέου, κοινού για όλους τους ασφαλισμένους, κανονισμού λειτουργίας του Ταμείου-μαμούθ εντός του 2016, η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας προωθεί σχέδιο επιβολής ενιαίων εισφορών τουλάχιστον στο 20% για την κύρια σύνταξη, όσο δηλαδή ισχύει σήμερα για το ΙΚΑ. Παράλληλα, διαπραγματεύεται με τους εκπροσώπους των δανειστών την αύξηση των εισφορών κατά 1 ποσοστιαία μονάδα, ώστε από 13,33% να πάει 14,33% για τους εργοδότες, καθώς και κατά 0,5 με 1 μονάδα για τους εργαζομένους, ώστε να ανέλθει στο 7,17% ή 7,67%, με τους εκπροσώπους του ΔΝΤ να αντιδρούν εντονότερα από ό,τι τα υπόλοιπα μέλη του κουαρτέτου των δανειστών.
Η αρχή αναμένεται να γίνει με τους αγρότες, για τους οποίους οι αυξήσεις στις εισφορές έρχονται να ανατρέψουν κάθε προγραμματισμό, καθώς το τελικό σχέδιο προβλέπει αύξηση από 7% στο 20% έως το 2019, ώστε οι ασφαλισμένοι να αναλάβουν και το κομμάτι των εισφορών που σήμερα καταβάλλει το κράτος (14%). Βάσει των διατάξεων που καταρτίζονται στο υπουργείο Εργασίας, η αύξηση θα επιμεριστεί έως το 2019, με την αρχή να γίνεται το 2016. Αναλυτικά, για κάθε ένα από τα επόμενα τρία χρόνια οι εισφορές των αγροτών θα αυξάνονται κατά 3%, ενώ το 2019 η αύξηση θα είναι της τάξης του 4%. Παράλληλα, και εδώ έρχεται η δεύτερη ανατροπή, ο υπολογισμός θα γίνεται επί νέων ασφαλιστικών κλάσεων, οι οποίες θα υπολογιστούν με βάση το πραγματικό, φορολογητέο εισόδημα των αγροτών.
Επί του πραγματικού εισοδήματος, ή έστω επί ασφαλιστικών κατηγοριών που θα υπολογίζονται με βάση το φορολογητέο εισόδημα του προηγούμενου έτους εκτιμάται ότι θα υπολογίζονται και οι εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών του ΟΑΕΕ, αλλά και του ΕΤΑΑ. Πρόκειται για ένα δύσκολο εγχείρημα, καθώς δεν έχει ξεκαθαριστεί ακόμη ο ακριβής τρόπος υπολογισμού των νέων ασφαλιστικών κατηγοριών. Οι ειδικοί, μάλιστα, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, επισημαίνοντας ότι, ειδικά για τους αυτοαπασχολούμενους, εκτός από την πολυπλοκότητα στην κατάρτιση νέων ασφαλιστικών κατηγοριών, αναμένεται σημαντική μείωση των εισφορών, αντίστοιχα μεγάλη μείωση των εσόδων στο σύστημα και αρνητικές συνέπειες στο ύψος των μελλοντικών παροχών.
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Καθημερινής», στον ΟΓΑ θα ισχύσει μια σημαντικά χαμηλή κατηγορία εισόδου, στα 60 ευρώ τον μήνα, που αντιστοιχεί στο 20% μηνιαίου εισοδήματος της τάξης των 300 ευρώ (ήτοι εισφορά 720 ευρώ τον χρόνο για ετήσιο εισόδημα 3.600 ευρώ).
Αντίστοιχα, στον ΟΑΕΕ και το ΕΤΑΑ η εισφορά θα υπολογίζεται στο 20% ενός μέσου εισοδήματος κοντά στο μέσο φορολογητέο εισόδημα των ελεύθερων επαγγελματιών με βάση το TAXIS. Ετσι, ασφαλισμένος με μέσο ετήσιο εισόδημα 8.000 ευρώ θα καταβάλλει για κύρια σύνταξη μηνιαία εισφορά 133 ευρώ, ήτοι 1.596 ευρώ τον χρόνο, όταν σήμερα πληρώνει στον ΟΑΕΕ ή αντίστοιχα στο ΕΤΑΑ εισφορές 2.820 ευρώ τον χρόνο (μέση εισφορά για κύρια ασφάλιση 235 x 12 μήνες).
Ο κίνδυνος
Οπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο πρώην υπουργός Εργασίας Γιώργος Κουτρουμάνης, μιλώντας στην «Καθημερινή», ο κίνδυνος που ελλοχεύει είναι να μειωθούν δραματικά τα έσοδα του νέου φορέα, καθώς εκτιμάται ότι για 950.000 ασφαλισμένους σε ΕΤΑΑ και ΟΑΕΕ τα ετήσια έσοδα θα ανέρχονται στα 1,5 δισ. ευρώ, όταν σήμερα εισπράττονται περίπου 2 δισ. ευρώ ετησίως. Μάλιστα, στην πρώτη περίπτωση το ποσό υπολογίζεται υπό την προϋπόθεση ότι θα πληρώνουν τις εισφορές τους όλοι οι ασφαλισμένοι, ενώ στη δεύτερη το ποσό αφορά εισπραχθέντα κεφάλαια σχεδόν από τους μισούς ασφαλισμένους, καθώς είναι γνωστό ότι σχεδόν το 50% των ελεύθερων επαγγελματιών αδυνατεί να πληρώσει εισφορές. Με βάση το σχέδιο εναρμόνισης των εισφορών με πιλότο το ΙΚΑ, μείωση ασφαλίστρων και αντίστοιχα αύξηση μισθών αναμένονται και στα πρώην ειδικά Ταμεία (πρώην ΔΕΚΟ, ΕΤΕ, ΟΤΕ, ΟΣΕ κ.ά.), όπου οι εισφορές εργοδότη και ασφαλισμένου παραμένουν υψηλές (από 28% έως 32%) και θα προσεγγίσουν τα επίπεδα του ΙΚΑ το 2022.
Μεγάλες αυξήσεις στις εισφορές αναμένεται να επιφέρει και η απαίτηση των δανειστών (που έχει καταγραφεί ως υποχρέωση της κυβέρνησης στο τρίτο μνημόνιο) για κατάργηση των φόρων υπέρ τρίτων, σε μια σειρά Ταμείων όπως το ΕΤΑΠ ΜΜΕ αλλά και το ΕΤΑΑ.
