Σε 9 κλικ η υποβολή των δηλώσεων φόρου κληρονομιάς

Τη δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής των δηλώσεων φορολογίας κληρονομιών θα αρχίσει να παρέχει στους φορολογουμένους η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, πιλοτικά από την 1η Νοεμβρίου του τρέχοντος έτους. Από τον επόμενο μήνα, όποιος πολίτης έχει φορολογική εκκρεμότητα με κάποια κληρονομιά θα μπορεί -εφόσον το επιθυμεί- να υποβάλει ηλεκτρονικά, μέσω του συμβολαιογράφου του, τη δήλωση φόρου κληρονομιάς. Η υποβολή θα γίνεται μέσω της πλατφόρμας myProperty που έχει ήδη αναπτύξει η ΑΑΔΕ στην ψηφιακή της πύλη (στην ηλεκτρονική διεύθυνση aade.gr). Από την 1η-1-2023 η ηλεκτρονική υποβολή των δηλώσεων φόρου κληρονομιάς θα είναι υποχρεωτική.

Η δυνατότητα υποβολής των δηλώσεων φόρου κληρονομιάς μέσω της πλατφόρμας myProperty θα βάλει οριστικό τέλος στο «πήγαινε – έλα» στις ΔΟΥ για τον φόρο κληρονομιάς. Οσοι κληρονομούν ακίνητα ή κινητά περιουσιακά στοιχεία (χρηματικά ποσά, αυτοκίνητα κ.ά.) θα διεκπεραιώνουν τις υποθέσεις τους με διαδικασίες-εξπρές από το γραφείο του συμβολαιογράφου, όπως ισχύει ήδη για τις αγοραπωλησίες, τις γονικές παροχές και τις δωρεές.

Σταδιακά

H λειτουργία της ηλεκτρονικής εφαρμογής για την υποβολή των δηλώσεων φόρου κληρονομιάς παρουσιάστηκε την Τετάρτη 12 Οκτωβρίου από το διοικητή της ΑΑΔΕ, Γ. Πιτσιλή, στους συμβολαιογράφους. Σε πρώτη φάση, θα διεκπεραιώνονται ηλεκτρονικά οι αρχικές δηλώσεις. Οι τροποποιητικές δηλώσεις θα εξακολουθούν να υποβάλλονται από τους φορολογούμενους στις αρμόδιες ΔΟΥ.

H εφαρμογή για την ηλεκτρονική υποβολή των δηλώσεων φόρου κληρονομιάς θα λειτουργεί στην ηλεκτρονική διεύθυνση myproperty.aade.gov.gr. Μέσω της εφαρμογής αυτής ο κάθε συμβολαιογράφος θα οφείλει να συμπληρώνει σε ηλεκτρονική φόρμα όχι μόνο τη δήλωση φόρου κληρονομιάς αλλά και τα φύλλα υπολογισμού της αξίας των μεταβιβαζόμενων ακινήτων. Η συμπλήρωση των στοιχείων των μεταβιβαζόμενων ακινήτων και των φύλλων υπολογισμού της φορολογητέας αξίας τους αφού ολοκληρωθεί από το συμβολαιογράφο, θα επιτρέπει την προσωρινή αποθήκευση της δήλωσης και την αποστολή της στο λογαριασμό του κληρονόμου στο myaade.gr προκειμένου να την επικυρώσει μέσω της ίδιας εφαρμογής. Εφόσον η δήλωση επικυρωθεί από τον κληρονόμο, τότε θα υποβάλλεται οριστικά στο myProperty από το οποίο και θα εκκαθαρίζεται αυτόματα.

Με την εκκαθάριση της δήλωσης θα εκδίδεται η πράξη προσδιορισμού του φόρου και η Ταυτότητα Οφειλής, οι οποίες θα κοινοποιούνται στο λογαριασμό του κληρονόμου στο myaade.gr, προκειμένου αυτός να προχωρήσει στην εξόφληση του βεβαιωθέντος ποσού. Η πληρωμή του φόρου πρέπει να γίνεται υποχρεωτικά μέσω πιστωτικής ή χρεωστικής κάρτας ή μέσω e-banking.

Αφορολόγητα όρια

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, σε περίπτωση κληρονομιάς πρώτης κατοικίας ισχύει αφορολόγητο όριο αξίας το οποίο ανέρχεται σε 200.000 ευρώ αν ο κληρονόμος είναι άγαμος ή σε 250.000 ευρώ αν είναι έγγαμος χωρίς εξαρτώμενα τέκνα. Προσαυξάνεται δε κατά 25.000 ευρώ για κάθε ένα από τα δύο πρώτα εξαρτώμενα τέκνα του κληρονόμου και κατά 30.000 ευρώ επιπλέον για κάθε εξαρτώμενο τέκνο πέραν του δευτέρου. Σε περίπτωση κληρονομιάς οικοπέδου προοριζόμενου για ανέγερση πρώτης κατοικίας, ισχύει αφορολόγητο όριο αξίας 50.000 ευρώ για τον άγαμο κληρονόμο και 100.000 ευρώ για τον έγγαμο. Το ισχύον κατά περίπτωση αφορολόγητο όριο οικοπέδου προσαυξάνεται κατά 10.000 ευρώ για καθένα από τα δύο πρώτα εξαρτώμενα τέκνα του κληρονόμου και κατά 15.000 ευρώ για το τρίτο και καθένα από τα επόμενα εξαρτώμενα τέκνα του. Στο ποσό της απαλλαγής περιλαμβάνεται και η αξία μιας θέσης στάθμευσης αυτοκινήτου και ενός αποθηκευτικού χώρου, για επιφάνεια εκάστου έως 20 τ.μ., εφόσον βρίσκονται στο ίδιο ακίνητο και αποκτώνται ταυτόχρονα.

Απαλλαγή φόρου

Σε περίπτωση κληρονομιάς ακινήτου που προορίζεται να χρησιμοποιηθεί από το δικαιούχο ως πρώτη κατοικία, ο ίδιος ή ο συμβολαιογράφος, κατά τη διαδικασία συμπλήρωσης της δήλωσης φόρου κληρονομιάς πρέπει να «κλικάρει» σε ένα επισυναπτόμενο κείμενο υπεύθυνης δήλωσης. Με το κείμενο αυτό, ο κληρονόμος θα βεβαιώνει ότι πληροί όλες τις προβλεπόμενες από την ισχύουσα νομοθεσία προϋποθέσεις για να λάβει την απαλλαγή από τον φόρο κληρονομιάς και ότι δεσμεύεται να αποστείλει ή να προσκομίσει αυτοπροσώπως στην αρμόδια ΔΟΥ, μετά την κατάρτιση του μεταβιβαστικού συμβολαίου, τα δικαιολογητικά που θα του ζητηθούν για να αποδείξει ότι όντως είναι δικαιούχος της απαλλαγής. Ουσιαστικά, η απαλλαγή θα παρέχεται αυτόματα στον κληρονόμο με ένα απλό κλικ στο κείμενο της επισυναπτόμενης υπεύθυνης δήλωσης, οπότε από τη φορολογητέα αντικειμενική αξία του κληρονομούμενου ακινήτου, όπως αυτή  θα υπολογίζεται στη δήλωση, θα αφαιρείται το ισχύον για την περίπτωσή του κληρονόμου αφορολόγητο όριο.

 Διαδικασία

Συνοπτικά, η διαδικασία ηλεκτρονικής υποβολής της δήλωσης φόρου κληρονομιάς ακινήτων περιλαμβάνει τα ακόλουθα 9 βήματα:

1 Ο συμβολαιογράφος θα συντάσσει τη δήλωση για λογαριασμό του κληρονόμου.

2 Η δήλωση θα αποστέλλεται στη θυρίδα του κληρονόμου στο myTaxisnet.

3 Ο κληρονόμος θα πρέπει να αποδέχεται τη δήλωση.

4 Η δήλωση, μετά την αποδοχή της, θα υποβάλλεται αυτόματα και θα βεβαιώνεται ο αναλογών φόρος, εφόσον προκύπτει (εφόσον η κληρονομούμενη περιουσία δεν είναι πλήρως αφορολόγητη).

5 Ο συμβολαιογράφος θα ενημερώνεται αυτόματα για την υποβολή της δήλωσης.

6 Ο κληρονόμος θα πρέπει να πληρώνει τον φόρο ψηφιακά (με κάρτα ή web banking).

7 Το TAXIS θα ενημερώνεται για την πληρωμή του φόρου.

8 Το αποδεικτικό καταβολής θα αναρτάται στην εφαρμογή myPROPERTY, ώστε να είναι διαθέσιμοι για συμβολαιογράφο και κληρονόμο.

9 Ο συμβολαιογράφος θα αναρτά τη συμβολαιογραφική πράξη αποδοχής κληρονομιάς στο myPROPERTY.

Εξόφληση σε 12 ή 24 διμηνιαίες δόσεις με ελάχιστη καταβολή 500 ευρώ

Οι φορολογούμενοι θα πρέπει, επίσης, να γνωρίζουν ότι:

1 Για τις κληρονομιές δεν ισχύει το αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ το οποίο εφαρμόζεται στη φορολογία γονικών παροχών και δωρεών προς συγγενείς α’ κατηγορίας.

2 Από φέτος, πολλοί φορολογούμενοι που κληρονομούν ακίνητα καλούνται να πληρώσουν υψηλότερο φόρο, καθώς από την 1η Ιανουαρίου 2022 έχουν τεθεί σε ισχύ για τον υπολογισμό των φορολογητέων αξιών των ακινήτων οι νέες αντικειμενικές τιμές ζώνης, οι οποίες σε περισσότερες από 7.000 περιοχές είναι αυξημένες σε σύγκριση με αυτές που ίσχυαν μέχρι 31-12-2021.

3 Η κληρονομιά, η οποία περιέρχεται στα τέκνα ή στη σύζυγο ή στα εγγόνια ή στους γονείς του θανόντος είναι αφορολόγητη μέχρι τα 150.000 ευρώ. Στο τμήμα της αξίας της κληρονομιάς από τα 150.000,01 ευρώ και μέχρι τα 300.000 ευρώ επιβάλλεται φόρος με συντελεστή 1%, στο τμήμα της αξίας από τα 300.000,01 ευρώ και μέχρι τα 600.000 ευρώ επιβάλλεται φόρος 5%, ενώ πάνω από το επίπεδο αξίας των 600.000 ευρώ επιβάλλεται φόρος με συντελεστή 10%.

4 Ισχύει ειδικό αφορολόγητο κληρονομιάς 400.000 ευρώ για τον επιζώντα σύζυγο μετά από 5 έτη γάμου και για τα ανήλικα τέκνα του.

5 Ο φόρος κληρονομιάς επιβάλλεται σε κάθε περιουσία που βρίσκεται στην Ελλάδα και ανήκει σε ημεδαπούς ή σε αλλοδαπούς, καθώς και στην κινητή περιουσία που βρίσκεται στο εξωτερικό και ανήκει σε Ελληνα ή σε αλλοδαπό υπήκοο που είχε την κατοικία του στην Ελλάδα.

6 Ο φόρος κληρονομιάς που προκύπτει βάσει αρχικής ή εμπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης, καταβάλλεται σε 12 ίσες διμηνιαίες δόσεις, κάθε μία από τις οποίες δεν μπορεί να είναι μικρότερη των 500 ευρώ, πλην της τελευταίας. Αν ο κληρονόμος/δωρεοδόχος/τέκνο είναι ανήλικος, ο αριθμός των δόσεων διπλασιάζεται, με την προϋπόθεση ότι κάθε δόση δεν θα είναι μικρότερη των 500 ευρώ, πλην της τελευταίας. Μετά την υποβολή εκπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης ή μετά τον έλεγχο, ο φόρος καταβάλλεται εντός 30 ημερών από την κοινοποίηση της πράξης διορθωτικού προσδιορισμού. Σε περίπτωση έκδοσης οριστικής απόφασης διοικητικού δικαστηρίου, ο φόρος καταβάλλεται σε δύο ίσες μηνιαίες δόσεις.

7 Υπόχρεος για την υποβολή της δήλωσης φόρου κληρονομιάς είναι ο κληρονόμος ή ο κληροδόχος ή ο νόμιμος αντιπρόσωπός του.

8 Η δήλωση φόρου κληρονομιάς υποβάλλεται μέσα σε 9 μήνες από το θάνατο, αν ο κληρονομούμενος πέθανε στην Ελλάδα ή μέσα σε ένα χρόνο, αν ο κληρονομούμενος πέθανε στο εξωτερικό ή οι κληρονόμοι ή οι κληροδόχοι διέμεναν κατά τον χρόνο θανάτου στο εξωτερικό. Η προθεσμία αρχίζει κατά κανόνα από: το θάνατο του κληρονομουμένου,  τη δημοσίευση της διαθήκης ή  τη δημοσίευση στον Τύπο της δικαστικής απόφασης που κηρύσσει την αφάνεια ή το θάνατο του υπόχρεου σε δήλωση, αν αυτός δεν υπέβαλε δήλωση ή τη λήξη της αναβολής όταν υπάρχει μετάθεση του χρόνου γένεσης φορολογικής υποχρέωσης (λόγω επιδικίας, συνένωσης της επικαρπίας με την ψιλή κυριότητα, αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, είσπραξης πνευματικών δικαιωμάτων) κ.λπ.

Οι φορολογικές κλίμακες

Η απόκτηση ακινήτων ή εμπράγματων ή ενοχικών δικαιωμάτων επί ακινήτων, καθώς και η απόκτηση λοιπών περιουσιακών στοιχείων λόγω θανάτου υπόκεινται σε φόρο, ο οποίος υπολογίζεται με βάση τις πιο κάτω φορολογικές κλίμακες:

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α’: Στην κατηγορία αυτή υπάγονται: α) ο σύζυγος του κληρονομουμένου, β) το πρόσωπο το οποίο είχε συνάψει σύμφωνο συμβίωσης με τον κληρονομούμενο, εφόσον η συμβίωση είχε διάρκεια τουλάχιστον δύο ετών, γ) οι κατιόντες πρώτου βαθμού συγγενείς του κληρονομουμένου (τέκνα από νόμιμο γάμο, τέκνα χωρίς γάμο έναντι της μητέρας, αναγνωρισθέντα εκούσια ή δικαστικά έναντι του πατέρα, νομιμοποιηθέντα με επιγενόμενο γάμο ή δικαστικά έναντι και των δύο γονέων), δ) οι κατιόντες εξ αίματος δεύτερου βαθμού (εγγόνια του κληρονομουμένου ή του δωρητή) και ε) οι ανιόντες εξ αίματος πρώτου βαθμού (γονείς του κληρονομουμένου ή του δωρητή).

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Β’: Στην κατηγορία αυτή υπάγονται: α) οι κατιόντες εξ αίματος τρίτου και επόμενων βαθμών (δισέγγονα), β) οι ανιόντες εξ αίματος δεύτερου και επόμενων βαθμών (παππούδες, γιαγιάδες), γ) οι αδελφοί (αμφιθαλείς ή ετεροθαλείς), δ) οι συγγενείς εξ αίματος τρίτου βαθμού εκ πλαγίου, ε) οι πατριοί και οι μητριές, στ) τα τέκνα από προηγούμενο γάμο του συζύγου, ζ) τα τέκνα εξ αγχιστείας (γαμπροί – νύφες) και η) οι ανιόντες εξ αγχιστείας (πεθεροί – πεθερές).

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Γ’: Στην κατηγορία αυτή υπάγεται οποιοσδήποτε άλλος εξ αίματος ή εξ αγχιστείας συγγενής του κληρονομουμένου ή εξωτικός (μη συγγενής).

Μετά την 26η-1-2010, όταν ο κληρονόμος είναι σύζυγος ή ανήλικο τέκνο του κληρονομουμένου, απαλλάσσεται από το φόρο κληρονομιάς αξία κληρονομιαίας περιουσίας μέχρι 400.000 ευρώ για κάθε κληρονόμο (με αντίστοιχο περιορισμό των κλιμακίων υπολογισμού του φόρου της Α’ κατηγορίας).