Γράφει ο Γιάννης Κουτρουμπής
Follow @j_koutroubis
Με αφορμή την Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης ο ΣΕΒ δημοσίευσε μία μελέτη κατά την οποία παρουσιάζει κάποιες προτάσεις που χρειάζονται άμεσα για να πραγματοποιηθεί η επανεκκίνηση της οικονομίας. Υπογραμμίζει ταυτόχρονα ότι είναι επείγουσα η ανάγκη εκπόνησης μιας ολοκληρωμένης και ρεαλιστικής εθνικής αναπτυξιακής στρατηγικής, πέρα και πάνω από τις δανειακές συμβάσεις.
Οι προτάσεις του ΣΕΒ αναλύονται παρακάτω ως εξής:
Α. Ενθάρρυνση παραγωγικών επενδύσεων
Η οικονομία έχει έκδηλη ανάγκη ενός διαφορετικού πλέγματος πολιτικών που θα αλλάξουν τα δεδομένα, με επενδύσεις που δημιουργούν δουλειές, εξωστρέφεια, εμπορεύσιμα προϊόντα, καινοτομία, συνέργειες μεταξύ μικρότερων και μεγαλύτερων επιχειρήσεων και βελτίωση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας.
1. Στοχευμένη μείωση φορολογικών συντελεστών σε παραγωγικές δραστηριότητες.
2. Οριζόντια ενθάρρυνση των οικονομικά αποδοτικών επενδύσεων, ανεξαρτήτως κλίμακας ή γεωγραφίας μέσα από “έξυπνη” φορολογική λογική που ενθαρρύνει και επιβραβεύει την προστιθέμενη αξία και τις δουλειές που με τη σειρά τους μετεξελίσσονται σε πρόσθετα φορολογικά έσοδα και εισφορές για τα ασφαλιστικά ταμεία. Για παράδειγμα, ένα απλό, αποτελεσματικό αλλά και δημοσιονομικά ουδέτερο εργαλείο είναι η μεταφερόμενη υπερ-απόσβεση (πχ στο 200%) σε κεφαλαιακές δαπάνες (capex), καθώς και ο μειωμένος φορολογικός συντελεστής (πχ στο 20%) σε περίπτωση επανεπένδυσης κερδών.
3. Άρση των αντικινήτρων και μείωση της γραφειοκρατίας. Σήμερα η επιβάρυνση των επενδύσεων περιλαμβάνει 16% κόστος ευκαιρίας εξαιτίας καθυστερήσεων στην υλοποίηση, €3,9δισ. επιπλέον κόστος λειτουργίας, 3,5 χρόνια στις πτωχευτικές διαδικασίες, υπερδιπλάσιο χρόνο απονομής δικαιοσύνης σε σχέση με την ΕΕ-28 (1.580 ημέρες για απόφαση επί εμπορικής οφειλής) αλλά και 40% πάνω από το μέσο χρόνο εκδίκασης των διοικητικών υποθέσεων.
4. Δημιουργία οικονομιών κλίμακας και παραγωγικών δικτύων. Η επιβίωση και μεγέθυνση των μικρότερων ελληνικών επιχειρήσεων περνάει μέσα από την ενθάρρυνση των παραγωγικών δικτύων, ειδικά μεταξύ μικρότερων και μεγαλύτερων επιχειρήσεων. Οι συνεργασίες μεταξύ διαφορετικών μεγεθών και εξειδικεύσεων θα επιτρέψουν την αξιοποίηση νέων αγορών, οικονομίες κλίμακας, ευελιξία, προγραμματισμό παραγωγής, αλλά και μία νέα προσέγγιση στην περιφερειακή ανάπτυξη, διευκολύνοντας παράλληλα δράσεις στο χώρο της κυκλικής οικονομίας.
5. Έξορθολογισμός της μεταφοράς ζημιών. Πληθώρα Ελληνικών εταιρειών συσσωρεύουν ζημίες. Η πρόταση μετατρέπει τη φορολογία σε αναπτυξιακό μοχλό, επιτρέποντας τη μεταφορά οικονομικών ζημιών για 12 έτη (έναντι 5 ετών σήμερα) και μέχρι του 70% των κερδών, ακολουθώντας ευρωπαϊκά παραδείγματα όπως αυτό της Πορτογαλίας.
Β. Φορολογική δικαιοσύνη
Η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής πρέπει να γίνει κυρίαρχος στόχος προκειμένου να διασφαλιστεί η δίκαια κατανομή των φορολογικών βαρών, η εύρυθμη λειτουργία της αγοράς και η βιώσιμη αύξηση των δημοσίων εσόδων. Επίσης, θα συμβάλει στην αλλαγή της εικόνας της χώρας και στις δυνατότητές της να υλοποιεί αναπτυξιακή και κοινωνική πολιτική.
6. Λύσεις ηλεκτρονικών συναλλαγών (πχ τιμολόγησης, ιχνηλάτησης, πληρωμών, κτλ) προϊόντων είναι άμεσα υλοποιήσιμες (εντός εξαμήνου) και με άμεσα αποτελέσματα όπως για παράδειγμα τα €1,5δισ. πρόσθετων φορολογικών εσόδων, ο περιορισμός έκδοσης πλαστών και εικονικών φορολογικών στοιχείων κατά 80% και η αύξηση των δημοσίων εσόδων κατά €200 εκ. από τη μείωση του λαθρεμπορίου.
Γ. Επιχειρηματικό περιβάλλον και λειτουργία αγοράς
Η αδειοδότηση και λειτουργία επιχειρηματικών δραστηριοτήτων παραμένει μια χρονοβόρα και δαπανηρή διαδικασία. Σε συνδυασμό με το χωροταξικό έλλειμμα και την συνεπαγόμενη έλλειψη ασφάλειας δικαίου λειτουργεί ανασταλτικά για επιχειρηματικές πρωτοβουλίες. Οι προτεινόμενες παρεμβάσεις αφορούν τομείς όπως:
7. Φορολογική και επενδυτική σταθερότητα και τήρηση των υποχρεώσεων της δημόσιας διοίκησης. Το ιστορικό επιλογών της Δημόσιας Διοίκησης είχε ως αποτέλεσμα ξένοι επενδυτές που εμπιστεύτηκαν τη χώρα και επένδυσαν σε αυτή να καταγράφουν σημαντικές απώλειες, όχι λόγω κακών επιχειρηματικών χειρισμών αλλά λόγω αντικρουόμενων και αντιφατικών θεσμικών παρεμβάσεων της Δημόσιας Διοίκησης.
8. Εποπτεία αγοράς και κανόνες στον ανταγωνισμό. Η απλοποίηση των ελέγχων θα ενισχύσει τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητά και θα επιτρέψει τη διασφάλιση του υγιούς ανταγωνισμού. Για παράδειγμα, δημιουργία ενιαίου συστήματος συντονισμού του ελέγχου για τη λειτουργία των αγορών (παραγωγή, διακίνηση, εμπορία) στη λογική του single audit και με την αξιοποίηση πρακτικών risk analysis.
9. Λειτουργικός χωροταξικός σχεδιασμός, με άμεση δημιουργία οργανωμένων χώρων υποδοχής επιχειρήσεων.
10. Σύγχρονο σύστημα αδειοδότησης. Πρώτη προτεραιότητα πρέπει να συνιστά η δήλωση συμμόρφωσης κάθε αδειοδοτούμενου σε συγκεκριμένες προδιαγραφές και δεσμεύσεις και ο εκ των υστέρων έλεγχος από την Πολιτεία, με τη συνδρομή διαπιστευμένων ελεγκτικών φορέων. Επίσης, εντατικοποίηση των ενεργειών ενεργοποίησης του Ν. 4262/2014, αλλά και ολοκλήρωση της δευτερογενούς νομοθεσίας του Ν.4302/2014,
11. Ποιοτική και ταχεία απονομή δικαιοσύνης. Η εισαγωγή της ηλεκτρονικής δικαιοσύνης (e-justice) είναι ένα πρώτο ουσιαστικό βήμα με την ταχύτερη ολοκλήρωση του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων (ΟΣΔΔΥ). Επιπλέον, η αξιολόγηση της αποδοτικότητας των δικαστηρίων μέσω της θέσπισης συστήματος στοχοθεσίας και διαρκούς παρακολούθησης της απόδοσης τους μπορεί να ενισχύσει την εμπιστοσύνη.
12. Εφαρμογή εθνικού σχεδίου υποδομών με ιδιωτική συμμετοχή στο σχεδιασμό, την υλοποίηση, τη λειτουργία και τη χρηματοδότηση. Επίσης, ολοκλήρωση της απελευθέρωσης των αγορών δικτύων, με διασφάλιση της αλληλεπίδρασης με τις αντίστοιχες αγορές της Ευρώπης.
Δ. Στήριξη Επιχειρηματικότητας
Η κρίση έχει δημιουργήσει πλείστα προβλήματα στη λειτουργία των επιχειρήσεων. Η άμεση διευθέτηση τους με όρους δικαιοσύνης, αποτελεσματικότητας και ρεαλισμού θα επιτρέψει στις επιχειρήσεις να σχεδιάσουν το μέλλον τους κοιτώντας μπροστά.
13. Βελτίωση του θεσμικού πλαισίου για την αναδιάρθρωση επιχειρήσεων, ειδικά σε θέματα “δεύτερης ευκαιρίας” και απλοποίησης των διαδικασιών εξαγορών και συγχωνεύσεων.
14. Εφαρμογή νέου πλαισίου διευθέτησης οφειλών και αντιμετώπισης των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
15. Πραγματική, απρόσκοπτη ταχεία εξόφληση των υποχρεώσεων του κράτους προς την παραγωγική οικονομία (πχ επιστροφές ΦΠΑ, εξόφληση ενισχύσεων, εκταμίευση ΕΣΠΑ, κ.λπ.).
Ε. Κινητοποίηση επενδύσεων σε Έρευνα, Τεχνολογική Ανάπτυξη, Καινοτομία
Η αντιμετώπιση των προβλημάτων του ελληνικού συστήματος έρευνας και καινοτομίας αποτελεί βασικό παράγοντα για την αντιστροφή του brain drain και την αύξηση του τεχνολογικού περιεχομένου των ελληνικών εξαγωγών. Μία αποτελεσματική πολιτική για την έρευνα και καινοτομία βασίζεται σε τρεις κεντρικούς πυλώνες:
16. Δημόσιο σύστημα έρευνας και η σύνδεση του με τις επιχειρήσεις,
17. Κινητοποίηση των επιχειρήσεων για τη δημιουργία νέων ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων μέσω έρευνας και καινοτομίας,
18. Ρυθμιστικό πλαίσιο και τα κίνητρα. Για παράδειγμα, σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες το φορολογικό όφελος επενδύσεων στην καινοτομία προσεγγίζει το 35%. Στην Ελλάδα είναι μόλις 8,7%. Η θεσμοθέτηση ισχυρών, οριζόντιων κινήτρων (όπως σε Ολλανδία, Λετονία, Μεγάλη Βρετανία, Λιθουανία, Τουρκία, κλπ) αποτελεί ανταγωνιστική προϋπόθεση.
ΣΤ. Επιχειρηματική εξωστρέφεια
H διαρκής βελτίωση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας των εξαγωγικών επιχειρήσεων αποτελεί προϋπόθεση για την ταχύτερη έξοδο από την κρίση και τη δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας.
19. Εφαρμογή προγράμματος ταχείας αποκατάστασης (crash program) της διεθνούς ανταγωνιστικότητας των ελληνικών προϊόντων. Παρεμβάσεις στο υπέρμετρο κόστος παραγωγής, στην ενεργητική προώθηση και προβολή, στην ταχεία διοχέτευση προϊόντων σε επιλεγμένες αγορές, κ.λπ.
20. Αποκατάσταση της εξαγωγικής ρευστότητας μέσα από τη δημιουργία ενιαίου tax portfolio για κάθε εξαγωγική επιχείρηση με άμεσο συμψηφισμό κάθε μορφής χρεωστικών / πιστωτικών φόρων και τελών (συμπεριλαμβανομένου του ΦΠΑ).
21. Ενίσχυση των δυναμικών κλάδων και ανταγωνιστικών προϊόντων μέσω ειδικών προγραμμάτων προβολής και ενίσχυσης του ελληνικού σήματος Made in Greece
22. Άρση εμποδίων στο διασυνοριακό εμπόριο, προς την κατεύθυνση των φθηνότερων, ταχύτερων και απλούστερων τελωνειακών υπηρεσιών
Ζ. Περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας
Είναι αναγκαία η διαμόρφωση συνθηκών ανάπτυξης και η διασφάλιση ενός πλαισίου εύρυθμης λειτουργίας που να καταπολεμά αποτελεσματικά παράνομες συμπεριφορές και πρακτικές, και όχι η πλασματική αύξηση των εισοδημάτων, όταν δεν αναπτύσσεται η οικονομία. Ταυτόχρονα η χώρα χρειάζεται ανθρώπινο δυναμικό καλά εκπαιδευμένο με εξειδικευμένες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες ικανό να δημιουργεί εστίες καινοτομίας και να υποστηρίζει αναπτυξιακούς τομείς προτεραιότητας.
23. Καταπολέμηση της αδήλωτης εργασίας και της παραοικονομίας με αξιοποίηση των πρόσφατα ενοποιημένων βάσεων δεδομένων.
24. Πολιτικές ανθρώπινου δυναμικού που διασφαλίζουν την κτήση και αξιοποίηση των απαραίτητων γνώσεων, ικανοτήτων και δεξιοτήτων. Πολύ σημαντική είναι η σύνδεση του κόσμου της εκπαίδευσης με τον κόσμο και τις ανάγκες του επιχειρείν, η βελτίωση της μετάβασης από το σχολείο στην εργασία και η διασφάλιση της μακροπρόθεσμης προσαρμοστικότητας των δεξιοτήτων των εργαζομένων.
25. Ενίσχυση της απασχόλησης με μέτρα μείωσης του μη μισθολογικού κόστους και φορολογικά κίνητρα για τους εργοδότες που αυξάνουν τις θέσεις εργασίας (π.χ. μείωση φόρου εισοδήματος αντίστοιχη με το κόστος επιδόματος ανεργίας για κάθε νέα θέση εργασίας).
Τέλος, ο Πρωθυπουργός στην ομιλία του στην ΔΕΘ ήταν συγκρατημένος ως προς την παροχολογία, ανέφερε έναν οδικό χάρτη που βγάζει στην ανάπτυξη στο β’ εξάμηνο του 2017. Παρόλα αυτά, θα πρέπει να αναλύσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τις συνέπειες ακόμα μίας φοροκαταιγίδας και να διαπραγματευτούν για κάποιες ελαφρύνσεις, τόσο για τους πολίτες όσο και για τον ιδιωτικό τομέα.
