Γράφει ο Ceteris Paribus
Τα μαύρα σύννεφα συσσωρεύονται ταχύτατα. Δύσκολα πλέον θα βρει κανείς θετική είδηση, αντίθετα οι «μαύρες» ειδήσεις είναι καθημερινές. Ύστερα από το ιταλικό δημοψήφισμα και έχοντας μπροστά τους κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις, σε Γερμανία και Γαλλία οι κυρίαρχες εκφράσεις του πολιτικού συστήματος στις ηγετικές χώρες της Ευρώπης -και πέραν αυτής- υποτάσσονται στα θέλγητρα της «αποπαγκοσμιοποίησης» κοιτώντας τα του οίκου του. Το δόγμα «να σκουπίσω το πρόβλημα από τη δική μου αυλή κι ας πάει στην αυλή του γείτονα» γίνεται κυρίαρχο. Ακόμη και οι δημόσιες προσποιήσεις περί ευρωπαϊκής αλληλεγγύης θεωρούνται πλέον περιττές.
Στη μικροκλίμακα -αν μπορεί να το πει κανείς έτσι- είδαμε τι σημαίνουν όλα αυτά με τη συμφωνία για τους πρόσφυγες μεταξύ Ε.Ε. – Τουρκίας, που μετέτρεψε το ζήτημα από διεθνές και ευρωπαϊκό σε διμερές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Τώρα, οι ευρωπαϊκές καγκελαρίες ετοιμάζονται να επαναπροωθούν στην Ελλάδα πρόσφυγες από τις χώρες τους.
Ενώ όλοι κοιτούν τα του οίκου τους, η Ελλάδα «δεν δικαιούται» να το κάνει, επειδή είναι στην πράξη χρεοκοπημένη και υπό καθεστώς διεθνούς οικονομικού ελέγχου. Όμως και αυτό το επαχθές και απεχθές καθεστώς φαίνεται πως εξεμέτρησε το ζην και πλησιάζει ταχύτατα στο σημείο της κατάρρευσης. Όποιος αμφιβάλλει, ας «δει» καλύτερα πίσω από το χθεσινό «διάγγελμα» του πρωθυπουργού με τις «έκτακτες» παροχές στους χαμηλοσυνταξιούχους κ.λπ.
Μια κυβέρνηση που επαινέθηκε δημοσίως από τους δανειστές ως η πλέον συνεργάσιμη στα χρόνια των μνημονίων, να κάνει την «αποκοτιά» να μοιράσει το… πλεόνασμα του πρωτογενούς πλεονάσματος του 2016 ενώ η δεύτερη αξιολόγηση «κρέμεται» και είναι ανοιχτή η συζήτηση για τα πλεονάσματα των επόμενων χρόνων; Ένα ζήτημα είναι αν αυτή η κίνηση «μυρίζει» ή προετοιμάζει εκλογές. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι αποδεικνύει την αίσθηση «τέλους εποχής» που κυριαρχεί όχι μόνο στην Ευρώπη συνολικά αλλά και στην Ελλάδα και στην κυβέρνησή της.
Αυτό το «τέλος εποχής» σημαίνει ότι πλησιάζουμε γοργά στο σημείο της αναθεώρησης του θεμελιώδους βάθρου του καθεστώτος διεθνούς οικονομικού ελέγχου που έχει επιβληθεί στην Ελλάδα: της συμμετοχής της Ελλάδας στο ευρώ. Δεν είναι μόνο ότι ο Σόιμπλε δήλωσε «ευθαρσώς», όπως το συνηθίζει, πως χωρίς μεταρρυθμίσεις η Ελλάδα δεν μπορεί να παραμείνει στο ευρώ, αλλά ότι αρχίζουν να εξοικειώνονται με αυτή την «ιδέα» σημαντικά τμήματα της εγχώριας ελίτ.
Από αυτή την άποψη, είναι σημαντικές τρεις δημόσιες τοποθετήσεις ανθρώπων που παραπέμπουν σε ισχυρά mainstream κέντρα της ελληνικής πολιτικής ελίτ: του Κώστα Σημίτη, του Σταύρου Ψυχάρη και του Τάσου Παππά. Για τους δύο πρώτους δεν χρειάζονται συστάσεις, ενώ ο τρίτος είναι βασικός αρθρογράφος της ΕφΣΥΝ και έχων καλές σχέσεις με το Μαξίμου.
Ας δούμε τις μας είπαν:
Κώστας Σημίτης:
Η στιγμή που κυκλοφορεί το βιβλίο του «Υπάρχει λύση;», το οποίο προδημοσιεύτηκε (πού αλλού;) στο «Βήμα», είναι η κατάλληλη για να πει τα εξής: «Λύση του προβλήματος (σ.σ. του χρέους) αυτή τη στιγμή δεν είναι ορατή. Χρειάζεται χρόνος. Η λύση θα πραγματοποιηθεί πιθανότατα το 2018, όπως έχει συμφωνηθεί. Μέχρι τότε οι θριαμβευτικές ανακοινώσεις ότι επιτεύχθηκε η ρύθμιση του χρέους θα αφορούν μόνο δευτερεύοντα ζητήματα. Αλλά είναι απίθανο ένα τέταρτο μνημόνιο επειδή οι περισσότερες χώρες της ευρωζώνης δεν πρόκειται να συμφωνήσουν σε συνέχιση της χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας μέσω μνημονίων.
Έτσι από τη στιγμή που δεν βρεθούν χρήματα με επιστροφή στις αγορές ή κάποιου τύπου νέο δάνειο, θα επακολουθήσει η έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη και, πιθανότατα , η πτώχευση».
Σταύρος Ψυχάρης:
Στο δίκην εντιτόριαλ προσωπικό του σημείωμα στο «Βήμα» της Κυριακής 4 Δεκεμβρίου, με τον απερίφραστο τίτλο «Οι ξένοι δυνάστες», γράφει: «(…) Είναι η ώρα να αρνηθούµε τον διασυρµό του πτωχού συγγενούς που διασύρεται από το ίδιο του το σόι. (…) Είναι η ώρα να δείξει η Ελλάδα ότι έχει τη δύναµη και να ζητήσει και να πετύχει µια δίκαιη συµπεριφορά από τους συγγενείς λαούς της Ευρώπης. Άλλως η πολιτική ηγεσία της χώρας οφείλει ενωµένη να αντιµετωπίσει την κρίση που βυθίζει επτά χρόνια τώρα την Ελλάδα στη φτώχεια».
Τάσος Παππάς:
Άρθρο του στην Εφημερίδα των Συντακτών στις 4 Δεκεμβρίου, 1 ημέρα πριν το Eurogroup και προφανώς με πλήρη γνώση των απαιτήσεων των δανειστών αλλά και εκτιμήσεων που πλέον υπάρχουν στο Μαξίμου, με τον εύγλωττο τίτλο «Λάθος όλα. Άρα;», καταλήγει στο συμπέρασμα: «Αν η χώρα πηγαίνει σε λάθος κατεύθυνση από το 2010 (όπως εκτιμούν οι περισσότεροι), αν οι κυβερνήσεις και οι αντιπολιτεύσεις -δεξιές και αριστερές- έχουν κακές επιδόσεις (όπως λένε οι περισσότεροι), μήπως το πρόβλημα βρίσκεται αλλού; Μήπως πρέπει να ξαναδούμε τη σχέση μας με την ευρωζώνη;»
Δεν πρόκειται για εκπροσώπους των «πολιτικών άκρων» ή μειοψηφικών πολιτικών κινήσεων ή ρευμάτων σκέψης. Ο Κώστας Σημίτης είναι η εμβληματική πολιτική φιγούρα του «ευρωπαϊσμού», ο Σταύρος Ψυχάρης σημαίνον στέλεχος της καθεστωτικής ελίτ, ο Τάσος Παππάς κεντρικός αρθρογράφος σε φιλοκυβερνητική εφημερίδα κύρους και συνομιλητής του πρωθυπουργού. Και οι τρεις, πέρυσι τον Ιούλιο, με το δημοψήφισμα, τάχθηκαν αποφασιστικά υπέρ του «Ναι» και υπερασπίστηκαν τον ευρωπαϊσμό σε κάθε περίσταση.
Τι συμβαίνει λοιπόν; Απλούστατα οι εξελίξεις, ένα πλήθος εξελίξεων σε σημαντικούς τομείς, καθιστούν το σενάριο της εξόδου από το ευρώ όλο και περισσότερο υποχρεωτική διαδρομή – είτε με την έννοια ότι το επιβάλλει η κατάσταση «πνιγμού» της ελληνικής κοινωνίας και οικονομίας είτε με την έννοια ότι θα επιβληθεί από τις περιστάσεις ή από τους «εταίρους». Τόσο, ώστε ακόμη και οι πλέον διαπρύσιοι κήρυκες του «ευρωπαϊσμού» να αισθάνονται ότι πρέπει να το διακηρύξουν δημόσια. Σε πιο «εθνεγερτικούς» τόνους ο Σταύρος Ψυχάρης, σε πιο «σοφιστικέ» αλλά και ωμά ρεαλιστική γλώσσα ο Κώστας Σημίτης (αφού βλέπει και «πιθανότατα χρεοκοπία»), σε πιο «κοινωνικά ευαίσθητη» γλώσσα ο Τάσος Παππάς.
Όχι επειδή το δήλωσαν οι «3», όχι επειδή από αυτό το σάιτ το έχουμε πει εδώ και καιρό, αλλά επειδή η πραγματικότητα είναι αδυσώπητη, το ζήτημα της εξόδου από την Ευρωζώνη και της ριζικής λύσης του προβλήματος του χρέους ώστε να αντιμετωπιστεί η κατάσταση πνιγμού της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, τίθεται από τα πράγματα.
Μέχρι το «υπαρξιακό» 2018 απομένει μόνο ένα έτος. Χρόνος εξαιρετικά λίγος για να αντιμετωπίσουμε το αναπόφευκτο…
