Γράφει ο Ιπποκράτης Χατζηαγγελίδης
Si vis pacem, para bello!
Μόνο επαίνους αξίζει η πρωτοβουλία του κ. Αρχηγού Γ.Ε.Σ., Αντιστρατήγου Αλκιβιάδη Στεφανή, να επισκεφθεί την έδρα της Ανωτάτης Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εφέδρων Αξιωματικών (Α.Π.Ο.Ε.Α.) και να ενημερώσει την Διοίκησή της για θέματα της αρμοδιότητός του, αλλά και για τις εξελίξεις στην γεωστρατηγική κατάσταση στην περιοχής μας, καθώς επίσης -και το κυριότερο- για θέματα της εφεδρείας.
Όμως, αναρωτιέμαι -βλέποντας την σχετική φωτογραφία που δημοσιεύθηκε στον ειδικό τύπο- πώς να ένοιωσε ο κ. Αρχηγός διαπιστώνοντας ότι η μέση ηλικία της ηγεσίας των Εφέδρων Αξιωματικών είναι πολύ μεγαλύτερη της δικής του; Είναι αστείο ή εγκληματικό να βλέπει κανείς ως πρόεδρο των Εφέδρων Αξιωματικών έναν υπερήλικα, ο οποίος -ειρήσθω εν παρόδω- διατελεί πρόεδρος της Α.Π.Ο.Ε.Α. τα τελευταία 20 έτη, ίσως και περισσότερο; Όποιος αμφιβάλει, δεν έχει παρά να επισκεφθεί την ιστοσελίδα της Α.Π.Ο.Ε.Α., εδώ και να παρατηρήσει τα πρόσωπα στις διάφορες φωτογραφίες που είναι ανηρτημένες.
Όπως δεν γνωρίζει το ευρύ κοινό, στη χώρα υπάρχουν τουλάχιστον πενήντα χιλιάδες -50.000- Έφεδροι Αξιωματικοί, ηλικίας από 22 έως 52 ετών, οι οποίοι, μετά την απόλυσή τους και εάν το επιθυμούν, γίνονται μέλη των Συνδέσμων Εφέδρων Αξιωματικών, οι οποίοι υπάρχουν -εκ του νόμου- ένας ανά νομό. Δευτεροβάθμια οργάνωση είναι η Ανωτάτη Πανελλήνια Ομοσπονδία Εφέδρων Αξιωματικών (Α.Π.Ο.Ε.Α.) Τόσοι οι Σ.ΕΑ.Ν. όσο και η Α.Π.Ο.Ε.Α. είναι Ν.Π.Δ.Δ. τα οποία λειτουργούν χρηματοδοτούμενα από τις παρακρατήσεις μισθού των εν ενεργεία Εφέδρων Αξιωματικών! Τι γίνονται αυτά τα χρήματα; Ουδείς γνωρίζει καθ’ ότι ουδείς έλεγχος υπάρχει.
Όμως, το θέμα μας δεν είναι η υπερήλικη διοίκηση της Α.Π.Ο.Ε.Α., που νομίζει ότι εκπροσωπεί τους Εφέδρους Αξιωματικούς, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων ούτε καν γνωρίζει την ύπαρξή της. Βεβαίως, το ζήτημα της χρήσεως των χρημάτων που λαμβάνει η οργάνωση αυτή πρέπει κάποια στιγμή να απασχολήσει τις αρμόδιες ελεγκτικές υπηρεσίες του Υ.ΕΘ.Α. Αυτό, όμως, είναι θέμα του Υπουργού και δεν αφορά τον κ. Αρχηγό, η επίσκεψη του οποίου δεν χάνει τη σημασία της.
Ελπίζω, λοιπόν, η εξαιρετική πρωτοβουλία του κ. Α/Γ.Ε.Σ. να μην είναι αποσπασματική, αλλά να έχει συνέχεια. Ας ελπίσουμε ότι αποτελεί το πρώτο -επικοινωνιακό- βήμα ενός ολοκληρωμένου σχεδιασμού για την πλήρη αξιοποίηση της εφεδρείας και την οργανική της ένταξη στον αμυντικό σχεδιασμό της χώρας.
Με το ταπεινό δικαίωμα ενός εφέδρου εν εφεδρεία αξιωματικού, αποτολμώ να παραθέσω την άποψή μου σχετικώς με την αξιοποίηση της εφεδρείας, η οποία, βεβαίως, συνδυάζεται με την συνολική συγκρότηση του Ε.Σ. και της εκπαιδεύσεως & αναδείξεως των αξιωματικών και λοιπών στελεχών. Αυτά, πιστεύω, δεν είναι αμιγώς στρατιωτικά πεδία, υπό την έννοια ότι έχει όχι μόνο δικαίωμα, αλλά και υποχρέωση να τα ορίζει η πολιτική ηγεσία ώστε οι Ένοπλες Δυνάμεις να διαθέτουν την μεγαλύτερη δυνατή μαχητική ισχύ και αποτελεσματικότητα.
Κατά την άποψή μου δύο είναι οι βασικές αρχές ενός αποτελεσματικού σχεδιασμού εθνικής αμύνης.
Ι. Η πλήρης αξιοποίηση της εφεδρείας σε ημιεπαγγελματική βάση, ώστε να μειωθεί το κόστος της συντηρήσεως ενός μεγάλου, πλην αναποτελεσματικού, μόνιμου δυναμικού. Αυτό σημαίνει δύο πράγματα: (α) Την μονοετή εκπαίδευση των εφέδρων αξιωματικών από τη Σχολή Ευελπίδων, σε ιδιαίτερο τμήμα, και τακτικής εξελίξεώς των έως του βαθμού του Αντισυνταγματάρχου.
(β) Την επαγγελματική εκπαίδευση των εφέδρων υπαξιωματικών σε ιδιαίτερη σχολή 6μηνης διάρκειας και όχι από τα ολιγοήμερα σχολεία όπλων και σωμάτων όπως συμβαίνει σήμερα. Αξίζει να επισημάνω ότι, στις δυτικές χώρες οι έφεδροι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί τυγχάνουν σημαντικού κύρους ενώ ο βαθμός και η στρατιωτική τους υπηρεσία αποτελεί σημαντικότατο κριτήριο επαγγελματικής εξελίξεως όχι μόνο στο δημόσιο, αλλά κυρίως στον ιδιωτικό τομέα!
ΙΙ. Η απόκτηση επαγγελματικού επιπέδου ικανοτήτων από τα στελέχη εφεδρείας θα μειώσει τις ανάγκες σε μονίμους αξιωματικούς και υπαξιωματικούς, άρα και τα σχετικά κόστη εκπαιδεύσεως και μισθοδοσίας, ενώ -και το σημαντικότερο- θα εκτονώσει την πίεση της προαγωγής των σε ανώτερους και ανώτατους βαθμούς, αφού οι μόνιμοι αξιωματικοί στη βάση της πυραμίδος (σήμερα απόφοιτοι Σ.Σ.Ε. 300 ετησίως) θα είναι πολύ στενότερη (όχι άνω των 100) από τη σημερινή ενώ οι δυνατότητες εξέλιξης λίγο θα επηρεασθούν. Οι μόνιμοι αξιωματικοί (και υπαξιωματικοί) πρέπει -κατά το πρότυπο του αγγλικού και αμερικανικού στρατού- να έχουν κυρίως επιτελικές αρμοδιότητες, ακόμη και σε επίπεδο μονάδων και υπομονάδων, ενώ η διαχείριση καθημερινών υποθέσεων ακόμη και η διοίκηση των τμημάτων στο πεδίο να είναι πρωτίστως αρμοδιότητα των εφέδρων αξιωματικών και υπαξιωματικών.
Η μείωση του αριθμού των μονίμων αξιωματικών θα έχει ευεργετικές επιδράσεις τόσο στο κύρος τους όσο και στην επαγγελματική τους επάρκεια. Επίσης, το κόστος εκπαιδεύσεως και μισθοδοσίας των ενώ θα μειωθεί συνολικώς θα είναι δυνατό να αυξηθεί κατά κεφαλήν, άρα θα έχουμε καλύτερα εκπαιδευμένα στελέχη.
Βασική προϋπόθεση, για να έχουν νόημα οι ανωτέρω επιλογές, είναι η επαναφορά της θητείας στους 18 μήνες, κατ’ ελάχιστον, ενώ έφεδροι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί θα πρέπει να υπηρετούν τουλάχιστον 24 μήνες, άρα τουλάχιστον 18μηνη θητεία σε μονάδες πέραν του διαστήματος εκπαιδεύσεώς των.
Περαιτέρω, η ύπαρξη ενεργής εφεδρείας σημαίνει τακτικές προσκλήσεις για μετεκπαίδευση αλλά και συμπλήρωση των αναγκών των ενεργών μονάδων, δηλαδή κυρίως των παραμεθορίων σχηματισμών, από τοπικό έφεδρο δυναμικό. Έτσι:
(α) ενισχύονται οι δεσμοί συναδελφικότητος,
(β) μειώνεται το κόστος πολλών και συνεχών μετακινήσεων,
(γ) δεν απαξιώνεται η μαχητική ικανότητα λόγω χρόνου και
(δ) στελέχη και οπλίτες έχουν επαρκή γνώση του πεδίου της μάχης ενώ γνωρίζονται με ανωτέρους και κατωτέρους, πράγμα που καθιστά πολύ ευκολότερη την συνεργασία τους και την αποτελεσματική λειτουργία των μονάδων σε περίπτωση κρίσεως. Με το μοντέλο αυτό οι ενεργές μονάδες θα μεταπίπτουν σε κατάσταση πολεμικής ετοιμότητος εντός ολίγων ωρών, ώστε να υπάρχει επαρκές περιθώριο επιστρατεύσεως και προωθήσεως των εφεδρικών. Τέλος, η πλήρης τήρηση ατομικών ειδών και οπλισμού κατ’ οίκον αποτελεί μία ακόμη βασική προϋπόθεση για την ορθή και αποτελεσματική λειτουργία του συστήματος.
Δεν θα επεκταθώ περαιτέρω σήμερα. Νομίζω πως όσα ανέφερα είναι ήδη πολλά και θα δημιουργήσουν πολλές και ποικίλες αντιδράσεις. Όμως, αυτός ακριβώς είναι ο στόχος αυτού του άρθρου: το άνοιγμα μιας πολιτικής συζητήσεως για το είδος των ενόπλων δυνάμεων που χρειαζόμαστε και θέλουμε να έχουμε.
Η ρήση «Si vis pacem, para bello» (εάν θέλεις την ειρήνη προετοιμάσου για τον πόλεμο) πρέπει να αποτελεί την πεμπτουσία της πολιτικής εθνικής αμύνης της Ελλάδος!
