Γράφει ο Γεράσιμος Ταυρωπός
Αν ο κ. Τσίπρας είχε σκοπό να οδηγήσει την «ανταρσία» ενάντια στον «κακό» του μνημονιακού παραμυθιού κ. Σόιμπλε μέχρι το τέλος (εκλογές ή, ακόμη περισσότερο, δημοψήφισμα), δεν θα έστελνε ο κ. Τσακαλώτος επιστολή «μετανοίας» για τη μονομερή ενέργεια της μοιρασιάς του υπερβάλλοντος πλεονάσματος στους συνταξιούχους. Και αν ο κ. Σόιμπλε ήθελε μια καλή αφορμή για να υλοποιήσει την «προβοκάτσια» που υποτίθεται από καιρό ετοιμάζει, δηλαδή την εξώθηση της Ελλάδας εκτός ευρώ, δεν θα συμφωνούσε για το ξεμπλοκάρισμα των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το ελληνικό χρέος.
Η επιστολή πλήττει αναμφίβολα το προφίλ του «αντάρτη» κ. Τσίπρα, αλλά ταυτόχρονα δεν τον δεσμεύει στην πράξη για το τι θα πράξει με το υπερβάλλον πλεόνασμα στα τέλη του 2017 – αν υπάρξει τέτοιο. Όσο για τον κ. Σόιμπλε, εξασφάλισε άλλο ένα γραπτό τεκμήριο «προσήλωσης» της κυβέρνησης στην απαρέγκλιτη εφαρμογή του προγράμματος και αποκήρυξης των «μονομερών» ενεργειών, αλλά γνωρίζει πολύ καλά ότι δεν πήρε στα χέρια του κάποιο απόλυτο όπλο…
Στην πραγματικότητα, ο Αλέξης Τσίπρας και ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έκαναν έναν συμβιβασμό πλήρη νοήματος: μπορεί τα λόγια να είναι σκληρά -αν αυτό επιτάσσουν οι ανάγκες της πολιτικής και της επικοινωνίας- αλλά οι πράξεις οφείλουν να είναι στο τέλος συνετές…
Όσοι ψάχνουν να βρουν το «σωστό χρόνο» για την εξώθηση της Ελλάδας εκτός ευρώ, ας κοιτάξουν καλύτερα προς το 2018. Τότε που το τρίτο ελληνικό πρόγραμμα θα λήγει και το δίλημμα ενδεχομένως θα είναι απόλυτο: είτε η Ελλάδα είναι σε θέση να βγει στις αγορές είτε -πιθανότατα- εξωθείται στη χρεοκοπία, αφού είναι δύσκολο να συμφωνήσουν όλα τα κοινοβούλια των ευρωπαϊκών χωρών να συμμετάσχουν σε νέο πρόγραμμα χρηματοδότησης της Ελλάδας.
Κι όμως, το αδιέξοδο μοιάζει απόλυτο: Το ΔΝΤ θέλει τώρα νέα μέτρα, η κυβέρνηση το αρνείται (επειδή δεν το αντέχει πολιτικά), η Γερμανία καλύπτει τις απαιτήσεις του ΔΝΤ. Πώς μπορεί να λυθεί αυτός ο γόρδιος δεσμός; Η απάντηση είναι πως αν υπάρχει… καλή θέληση, όλα μπορούν να λυθούν. Και στην προκείμενη περίπτωση, «καλή θέληση» θα πει ανώτερα πολιτικά προτάγματα που κάνουν την εξεύρεση λύσης υποχρεωτική. Ας πάρουμε λοιπόν τους τρεις πρωταγωνιστές του «παιχνιδιού», τον Αλέξη Τσίπρα Ελλάδα, τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και το ΔΝΤ.
Όποιος θεωρεί ότι ο Αλέξης Τσίπρας θα αυτοκαταστραφεί σε ένα ηρωικό αυτοκτονικό κρεσέντο, κάνοντας εκλογές στη χειρότερη γι’ αυτόν στιγμή, μάλλον δεν έχει καταλάβει τίποτε! Ύστερα από τον Ιούλιο του 2015 και το χειμώνα – άνοιξη του 2016, θα έπρεπε να είναι φανερό ότι όλα τα πολιτικά διαβήματα του πρωθυπουργού αποσκοπούν σε ένα πράγμα: στην πολιτική και επικοινωνιακή διαχείριση της υπογραφής των σκληρών μνημονιακών «πακέτων».
Οι ανάγκες αυτής της διαχείρισης ήταν στα ιστορικά τους υψηλά τον Ιούλιο του 2015, όταν έπρεπε να γίνει η θεμελιώδης στροφή στο μνημόνιο παρά και ενάντια στο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, αλλά και ενός σημαντικού τμήματος του κόμματός του. Οι αντίστοιχες ανάγκες στην περίπτωση της πρώτης αξιολόγησης, ήταν σαφώς υποδεέστερες. Η δεύτερη αξιολόγηση έχει σαφώς μεγαλύτερες ανάγκες από την πρώτη, αλλά επίσης σαφώς μικρότερες σε σχέση με τον Ιούλιο του 2015.
Αν δούμε υπ’ αυτό το πρίσμα τη νέα «ανταρσία» του πρωθυπουργού με τη διανομή του υπερβάλλοντος πλεονάσματος και τα «σκληρά λόγια» για Σόιμπλε και ΔΝΤ, τότε θα πρέπει να συμπεράνουμε επίσης ότι έχει πολλούς λόγους για να μην φοβάται την απώλεια χρόνου στην ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης, που θα συμπέσει αναπόφευκτα με την ώρα του σκληρού συμβιβασμού. Ο πρώτος, είναι ότι χρειάζεται τα στοιχεία για την ανάπτυξη στο πρώτο τρίμηνο του 2017, για να επιβεβαιωθεί ότι θα είναι το έτος της εξόδου από τον οκταετή κύκλο ύφεσης της ελληνικής οικονομίας.
Ο δεύτερος, έχει να κάνει με μια άλλη… παροχή που έχει διαφύγει της προσοχής των πάντων: τη γενικευμένη εφαρμογή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος από το 2017 για όλους όσοι δεν έχουν κανένα εισόδημα. Αυτή η παροχή προϋποθέτει κάποιες από τις… περικοπές της δεύτερης αξιολόγησης, αφού θα χρηματοδοτηθεί με 920 εκατ. ευρώ από περικοπές διαφόρων επιδομάτων. Ωστόσο, στην κυβέρνηση θεωρούν ότι η απώλειες από την περικοπή κάποιων επιδομάτων για όσους έχουν ήδη κάποιον εισόδημα είναι πολύ μικρότερες από τα οφέλη από τη γενικευμένη στοιχειώδη κάλυψη όλων όσοι δεν έχουν κανένα εισόδημα.
Ύστερα λοιπόν από την «ανταρσία», θα πρέπει να έρθουν τα «καλά νέα». Ώστε ο σκληρός συμβιβασμός να πέσει όσο γίνεται περισσότερο στα μαλακά…
Ο κ. Σόιμπλε, από την πλευρά του, έχει τους δικούς του λόγους να μη θέλει να διακινδυνεύσει τώρα ένα Grexit ή μια ελληνική χρεοκοπία. Όλη του η «σκληράδα» έχει ένα αντικειμενικό όριο: πρέπει να βοηθάει τον προεκλογικό αγώνα της κ. Μέρκελ αλλά να μην ξεπερνά τα όρια, ώστε να μην υποχρεώσει τη Γερμανία να διαχειριστεί σε προεκλογικό χρόνο ένα μείζον τετελεσμένο όπως μια οξεία ελληνική κρίση. Ταυτόχρονα, όμως, ο κ. Σόιμπλε έχει λόγο να περιμένει λίγο ακόμη, καθώς εκτιμά βάσιμα ότι οι ολλανδικές και γαλλικές εκλογές (Μάρτιο και τέλη Απριλίου-αρχές Μαΐου αντίστοιχα) θα διαμορφώσουν πιο ευνοϊκούς γι’ αυτόν συσχετισμούς στα ευρωπαϊκά φόρα.
Το ΔΝΤ από την πλευρά του, είναι η ώρα να διαβουλευτεί και να πάρει γραμμή από τον νέο Αμερικανό πρόεδρο κ. Ντόναλντ Τραμπ, που αναλαμβάνει επισήμως καθήκοντα στις 20 Ιανουαρίου. Είναι και αυτό νένας λόγος για να περιμένει ο κ. Σόιμπλε. Διότι μπορεί οι «αντιπαγκοσμιοποιητικές» διαθέσεις του Ντόναλντ Τραμπ να είναι κίνδυνος για τη Γερμανία, αλλά η προεκλογική του θέση ότι το ελληνικό πρόβλημα είναι ζήτημα της Γερμανίας ή, αν αυτή δεν μπορεί, της… Ρωσίας παραπέμπει σε αύξηση του ειδικού βάρους της Γερμανίας.
Πόσο θα διαρκέσει όλη αυτή η διελκυστίνδα; Οι πιθανότητες δεν είναι υπέρ μιας γρήγορης λύσης. Με δεδομένο ότι το «δώρο» του κ. Ντράγκι για ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο QE αργεί, αφού συνδέθηκε με τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το ελληνικό χρέος που πάνε για μετά τις γερμανικές εκλογές, ο κ. Τσίπρας, πολιτικά στριμωγμένος καθώς είναι, δεν έχει κανένα λόγο να βιάζεται. Το ΔΝΤ επίσης, όπως και ο κ. Σόιμπλε. Το χρονικό σημείο του «μη περαιτέρω» θα έρθει τον Ιούνιο, ενόψει των μεγάλων τοκοχρεολυτικών λήξεων του Ιουλίου. Αυτό είναι το απώτατο όριο, αλλά φυσικά δεν είναι υποχρεωτικό να εξαντληθεί.
Με τον ένα ή άλλο τρόπο, η υπόθεση θα λήξει με συμβιβασμό. Τι τύπου; Μα φυσικά, λεόντειο υπέρ του ΔΝΤ και του κ. Σόιμπλε. Την κατάλληλη στιγμή που και ο Αλέξης Τσίπρας θα έχει να επιδείξει «αντισταθμιστικά ωφελήματα»…
Δεν είμαστε φυσικά μελλοντολόγοι, αλλά αν το 2017 έχει κάποιο «πολύ κακό» σενάριο για την Ελλάδα, αυτό θα είναι απόρροια πολύ ευρύτερης αστάθειας και όχι κάποιας συνειδητής απόφασης του κ. Σόιμπλε να οδηγήσει πρόωρα την Ελλάδα εκτός ευρώ.
