Γράφει ο Κωνσταντίνος Παντελής
Μια ομάδα 25 προσφύγων μεταφέρθηκε από τη Λιβύη στον Νίγηρα προκειμένου να διεκπεραιωθούν τα αιτήματα επανεγκατάστασής τους, στο πλαίσιο της πρώτης τέτοιου είδους επιχείρησης από τη χώρα της Βόρειας Αφρικής, ανέφεραν τα Ηνωμένα Έθνη την Κυριακή.
Η κίνηση αυτή αποτελεί μέρος των προσπαθειών που γίνονται για την προστασία των προσφύγων και των ευάλωτων μεταναστών που ταξιδεύουν στη Λιβύη, σκοπεύοντας συχνά να επιχειρήσουν την επικίνδυνη δια θαλάσσης διέλευση στην Ιταλία.
Πολλοί είναι παγιδευμένοι σε δίκτυα λαθρεμπορίου ή κέντρα κράτησης όπου εκτίθενται σε μια σειρά απάνθρωπης εκμετάλλευσης, συμπεριλαμβανομένων των βιασμών και των βασανιστηρίων, που έχουν τεκμηριωθεί σε μεγάλο βαθμό από τις οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τις υπηρεσίες των Ηνωμένων Εθνών.
Περίπου 43.000 πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο που έχουν καταγραφεί από την UNHCR, την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, βρίσκονται τώρα στη Λιβύη. Είναι δύσκολο να επανεγκατασταθούν απευθείας από τη Λιβύη εν μέρει επειδή οι περισσότερες χώρες έχουν κλείσει τις πρεσβείες τους στην Τρίπολη μετά από την κλιμάκωση των εχθροπραξιών εκεί το 2014.
Η αρχική ομάδα που μεταφέρθηκε αεροπορικώς από την Τρίπολη στη Νιαμέι το Σάββατο, αποτελούνταν απο 15 γυναίκες, 6 άνδρες και 4 παιδιά από την Ερυθραία, την Αιθιοπία και το Σουδάν, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη.
«Η σημερινή εκκένωση συμβολίζει την ελπίδα να βρεθούν ασφαλείς λύσεις για τους ευάλωτους πρόσφυγες στη Λιβύη», ανέφερε σε δήλωσή του ο Ρομπέρτο Μινιόνε, εκπρόσωπος της UNHCR για τη Λιβύη.
Η επιχείρηση ήταν αποτέλεσμα κοινής πρωτοβουλίας της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και των κυβερνήσεων της Λιβύης και του Νίγηρα, με τον Νίγηρα να συμφωνεί να φιλοξενήσει την ομάδα έως ότου παρθούν οι τελικές απόφάσεις για τις διεκδικήσεις τους για επανεγκατάσταση σε τρίτες χώρες.
«Ελπίζουμε να μπορέσουμε να πραγματοποιήσουμε περισσότερες τέτοιες επιχειρήσεις στο εγγύς μέλλον», δήλωσε από την πλευρά του ο Βίνσεντ Κοσετέλ, Ειδικός Απεσταλμένος της UNHCR για την Κεντρική Μεσόγειο. Εντούτοις, υπογράμμισε ότι το σχέδιο θα παραμείνει «περιορισμένο σε κλίμακα» όσο οι δεσμεύσεις για επανεγκατάσταση των προσφύγων παραμένουν «ανεπαρκείς».
«Αυτές οι εκκαθαρίσεις προσφύγων μπορούν να αποτελέσουν μόνο μέρος ευρύτερων προσπαθειών για τη δημιουργία ασύλου και τη διαχείριση της μετανάστευσης για την ασφαλή αντιμετώπιση των περίπλοκων ροών των μεταναστών και των προσφύγων που ξεκινούν επικίνδυνα ταξίδια στην έρημο της Σαχάρας και τη Μεσόγειο Θάλασσα», ανέφερε επίσης ο Κοσετέλ.
Οι περισσότεροι μετανάστες που ταξιδεύουν μέσω της Λιβύης προς την Ευρώπη προέρχονται από χώρες της υποσαχάριας Αφρικής. Πολλοί εξ αυτών κατάφεραν να ξεφύγουν από τη φτώχεια, την καταπίεση ή το επικίνδυνο ταξίδι στην έρημο μέσω του Νίγηρα, της Αλγερίας ή του Σουδάν.
Η διασταύρωση της Λιβύης με την Ιταλία έγινε ο κυριότερος μεταναστευτικός δρόμος προς την Ευρώπη, δεδομένου ότι η συμφωνία μεταξύ της ΕΕ και της Τουρκίας έκλεισε πέρυσι τη παράτυπη διακίνηση μέσω της Ελλάδας. Περισσότεροι από 600.000 πρόσφυγες και μετανάστες έχουν περάσει με βάρκα στην Ιταλία από το 2014.
Παράλληλα, τα ευρωπαϊκά κράτη δεσμεύτηκαν με δεκάδες εκατομμύρια ευρώ για τη Λιβύη, τον Νίγηρα και τις χώρες προέλευσης των μεταναστών σε μια προσπάθεια να εξαλείψουν τις ροές. Οι αναχωρήσεις από τη Λιβύη μειώθηκαν από τον Ιούλιο λόγω αλλαγών στη δραστηριότητα των δικτύων λαθρεμπορίου και της αυξημένης δραστηριότητας της Λιβυκής ακτοφυλακής με την υποστήριξη της ΕΕ.
Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες επιδιώκει να ανοίξει ένα κέντρο διέλευσης προσφύγων στην Τρίπολη στις αρχές του επόμενου έτους για να προστατεύσει μερικούς από τους πιο ευάλωτους πρόσφυγες καθώς περιμένουν την απόφαση για επανεγκατάσταση.
Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης διεξάγει εθελοντικούς επαναπατρισμούς μεταναστών από τη Λιβύη, που φτάνουν πάνω από τους 10.600 μέχρι σήμερα.
Πηγές: Reuters, AFP
