«Πιστεύω σε μια καθαρή Ελλάδα. Σε μια Ελλάδα που δεν θα φοβόμαστε να περπατήσουμε στους δρόμους» λέει ο άντρας με το ξυρισμένο κεφάλι. Απέναντί του, τέσσερις νέοι με αρχαιοελληνικά ονόματα και πανομοιότυπα ρούχα ρουφούν το κήρυγμά του, χαιρετούν με προτεταμένη την παλάμη και βγαίνουν έξω για να επιτελέσουν το «καθήκον» τους – να κυνηγήσουν μετανάστες.
Η τέχνη μοιάζει, ακόμη μια φορά, να αντιγράφει τη ζωή. Όμως η πλοκή της ταινίας «Sphinx», που περιγράφεται πιο πάνω, δεν αποτελεί απλώς αναπαράσταση των ρατσιστικών δράσεων της ελληνικής ακροδεξιάς. Η μικρού μήκους ταινία του Κωνσταντίνου Καραμαγκιώλη, φιλοδοξεί να παρουσιάσει ευρύτερα τη σύγχυση του κεντρικού ήρωα. Αυτή «δεν είναι μόνο πολιτική, είναι και ανθρώπινη», όπως επισημαίνει ο σκηνοθέτης: Ο ήρωας «Λεωνίδας», τον οποίο υποδύεται ο Ηλίας Μουλάς, είναι ο γιος του αρχηγού της φασιστικής συμμορίας κι ο πρώτος που αμφιταλαντεύεται για τη δράση της. Μέχρι που, στο τέλος της 18λεπτης ταινίας, βρίσκει αποδείξεις για την υποκρισία του πατέρα και αρχηγού του.
Η οικογένεια παίζει κομβικό ρόλο στο έργο του Καραμαγκιώλη, το οποίο εμπνεύστηκε εν μέρει από το μύθο του Οιδίποδα. «Με ενδιαφέρει πάρα πολύ ο Οιδίποδας, ο οποίος τυφλώθηκε λίγο πιο κάτω από το σπίτι που μεγάλωσα και ενηλικιώθηκα στη Θήβα» σημειώνει ο σκηνοθέτης. «Είχα το μύθο πάντοτε στο μυαλό μου και καθετί που γινόταν, είτε οικογενειακό είτε πολιτικό είτε κοινωνικό, το ανήγαγα σε αυτόν. Κάποια στιγμή, διάβασα ότι ένας δεκάχρονος στις ΗΠΑ σκότωσε το νεοναζί πατέρα του. Το γεγονός αυτό το συσχέτισα με τον αρχαίο μύθο και κάπως έτσι γεννήθηκε η ανάγκη μου να κάνω την ταινία».
Για τον 22χρονο σκηνοθέτη, οι φασιστικές ιδέες, όπως εκείνες των ηρώων του, ήταν πάντοτε παρούσες στην ελληνική κοινωνία. «Απλώς, δεν ασχολήθηκε κανένας σοβαρά μαζί τους» υπογραμμίζει. «Τώρα, προβάλλονται με μεγαλύτερη συχνότητα για λόγους εκμετάλλευσης. Δηλαδή, για να τρομάξουν περισσότερο οι αυτόχθονες, ώστε να σκύψουν βαθύτερα το κεφάλι, ενώ παράλληλα οι αλλοδαποί που ζουν σ’ αυτή τη χώρα να δουλεύουν περισσότερο για πολύ λιγότερα χρήματα».
«Το ζήτημα», όμως, «δεν είναι οι οργανώσεις» επισημαίνει ο Καραμαγκιώλης. «Ο χειρότερος φασισμός είναι αυτός της καθημερινότητας, που βιώνεις και λες ότι δεν πειράζει. Προχωράς στο δρόμο και δεν αντιδράς μπροστά στις παραβάσεις, δεν σε ενοχλεί. Παραβάσεις που μπορεί και εσύ ο ίδιος να διαπράττεις. Αυτό, κατά τη γνώμη μου, είναι μία μορφή φασισμού. Η καθημερινότητα, η οποία είναι άλλο ένα μικρό στοιχείο της ήττας του σύγχρονου ανθρώπου. Αποτελεί στρεψοδικία να εξαντλούμε την έννοια φασισμός πάνω σε σύγχρονα και μόνο παροδικά μορφώματα. Φασισμός είναι και αυτό. Εμένα με απασχολεί να εξετάσω εκείνους που παριστάνουν και αυτοαποκαλούνται ‘φασίστες’, να ανακαλύψω τα βαθύτερα αίτια της ολοκληρωτικής στάσης που κρύβει μέσα του κάθε άνθρωπος. Όλοι οι κοινωνικοποιητικοί φορείς μας ενοχοποιούν όλους μας απο την ημέρα που γεννιόμαστε».
«Οι φασίστες», προσθέτει, «δεν είναι αυτό που έχουμε στο μυαλό μας ή που βλέπουμε στην τηλεόραση. Έχω γνωρίσει πολλούς ανθρώπους οι οποίοι είναι φασίστες και οι περισσότεροι δεν ενεργούν τόσο επιθετικά. Το ζήτημα είναι να κάτσεις να βρεις τι τους έφτασε ως εκεί. Τι γίνεται στην περίπτωση που ένας νεαρός σε ηλικία άνθρωπος μπλέκει κατ’ αυτό τον τρόπο, σε μια φάση που δεν ξέρει τι του γίνεται, που δεν ξέρει τι θέλει από τη ζωή του; Ο δικός μου ήρωας σε αυτήν την ταινία νομίζω ότι λυτρώνεται».
Δείτε το trailer της ταινίας:
Παίζουν: Μάνος Βακούσης, Ηλίας Μουλάς, Ευθύμης Ζησάκης, Παύλος Ιορδανόπουλος, Αλέξανδρος Xρυσανθόπουλος, Αριστομένης Γεωργίου, Παναγιώτης Γεωργίου, Lilia Chousainova
Σκηνοθεσία-Σενάριο-Παραγωγή: Κωνσταντίνος Καραμαγκιώλης
Φωτογραφία: Άγγελος Μάντζιος
Μοντάζ: Κωνσταντίνος Αδρακτάς
Σκηνικά-Κοστούμια: Ευγενία Κοβότσου-Ελένη Παπαγεωργίου
Μουσική: Τόμας Λις
Ήχος: Γιάννης Αντύπας
Βοηθός Σκηνοθέτη: Γιώργος Καστανάς
Οργάνωση Παραγωγής: Στέλιος Μπουζιώτης
Σκριπτ-Φωτογράφος Πλατώ: Σέργιος Βαφειάδης
Τομέας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης
Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες
Γραφείο στην Ελλάδα
Τηλ. 210 6756801, Fax. 210 6756800
www.unhcr.gr
www.1againstracism.gr
