Γράφει η Έφη Ασημακοπούλου*
Στις δύσκολες ώρες και τις μεγάλες ιστορικές στιγμές αυτό που μετράει πάνω απ’ όλα είναι η ωριμότητα. Είναι ο λόγος που στις αρχαϊκές φυλές, ο κίνδυνος αντιμετωπιζόταν με αποφάσεις που λαμβάνονταν από το συμβούλιο των σοφών, οι οποίοι με βάση τους μύθους, τα έθιμα και τις παραδόσεις κάθε τόπου, επιχειρούσαν να ισορροπήσουν ανάμεσα σε δυο αντίθετες δυνάμεις: Την Αυστηρότητα και την Επιείκεια.
Τηρουμένων των αναλογιών, μέσα από αυτή την ισορροπία θα έπρεπε να αποφεύγεται στις δημοκρατίες,, το μόνο αληθινά θανάσιμο αμάρτημα που είναι η αλαζονεία. Όλα τα άλλα συγχωρούνται, όπως σοφά λένε οι επιζήσαντες του Charlie Hebdo.
Στην περίπτωση της Ελλάδας μπροστά στις κάλπες, η διαλεκτική ένταση των δύο αυτών δυνάμεων θα πρέπει να παράγει το δυναμικό που έχει ανάγκη η χώρα, για να κάνει «ένα άλμα μεγαλύτερο από τη φθορά», κατά το γνωστό στίχο του τελευταίου Έλληνα Νομπελίστα, Οδυσσέα Ελύτη. Και θα το κάνει, μόνο συνειδητοποιώντας πως οφείλουμε όλοι να αναλάβουμε την ευθύνη του εαυτού μας σε προσωπικό επίπεδο και να σηκώσουμε το βάρος της ελευθερίας μας, σε συλλογικό. Ούτε μια ολόκληρη νέα γενιά πρέπει να στείλουμε στον «Καιάδα», ούτε και να κλείσουμε τους γονείς και τους παππούδες μας στο σπίτι. Αλληλεγγύη γενιών, χρειαζόμαστε.
Το στοίχημα λοιπόν είναι να βρούμε ένα τρόπο για «να χωράμε όλοι» , μικροί και μεγάλοι. Να υπάρχει ένα «κέντρο», ένα πεδίο αναφοράς που να μας καθιστά ώριμους και ελεύθερους, χωρίς την αέναη επανάληψη των λαθών της αλαζονείας. Αυτό το «κέντρο» δεν μπορεί να είναι το «Εγώ». Είναι ο κατηφορικός δρόμος αυτός….
Εναλλακτική είναι μόνον η Αλληλεγγύη. Να σκεφτούμε και τους άλλους. Να σκεφτούμε τις συνέπειες των πράξεών μας και των αποφάσεών μας πάνω στους άλλους. Να μάθουμε να ζούμε «εν σχέση» και να πάψουμε να ζούμε σαν τους ημίτρελους «Ναπολέοντες» που έχουν αυτιά και μάτια μόνο για το «παραλήρημα μεγαλείου» μέσα στο οποίο βρίσκονται.
Αν δεν θέλουμε να διαλυθούν τα πάντα γύρω μας, πρέπει να στραφούμε στην κοινή λογική. Στη λογική δηλαδή που μπορεί να κατανοεί ο καθένας και να τη μοιραζόμαστε όλοι. Ούτε «επαναστάτες χωρίς αιτία» στα 60, αλλά ούτε και «γέροι» με μόνο άγχος τη σύνταξη από τα 25.
Η κρίση είναι οδυνηρή. Είναι όμως μια ευκαιρία να ανοίξουμε τα μάτια μας, τα αυτιά μας, το μυαλό και την ψυχή μας. Για να αναγνωρίσουμε την αξία του «Μαζί». Και ως υπεύθυνοι άνθρωποι να αναλάβουμε την ευθύνη του εαυτού μας και της ελευθερίας μας, που θα πρέπει να έχει όριο την έγνοια για τους άλλους. Αν αυτό το καταφέρουμε, όλα θα πάνε καλά. Όπως λένε και οι σοφοί της Ανατολής «για τις μεγάλες καρδιές, ο Θεός είναι μεγάλος». Στη Δύση, την ίδια ακριβώς αλήθεια την ονομάζουμε ηθική της μέριμνας. Και ήρθε η ώρα να την βάλουμε στο κέντρο της ζωής μας.
*Η Έφη Ασημακοπούλου είναι υπ. διδάκτωρ Φιλοσοφίας και Ιστορίας των Επιστημών στο ΕΚΠΑ και εκ των ιδρυτικών εταίρων της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας i-Dialogue.
