Γράφει ο Γιάννης Κουτρουμπής
Follow @j_koutroubis
Με την αξιολόγηση να μην έχει ολοκληρωθεί ακόμα και τα διαθέσιμα να έχουν συγκεντρωθεί ξανά στην Τράπεζα της Ελλάδος υπάρχει ένα πολύ μεγάλο ενδεχόμενο να επαναληφθούν τα τεκταινόμενα του Ιουλίου 2015. Παρόλα αυτά, υπάρχει μία έρευνα της UBS που, αναλύοντας την κατάσταση από πολιτική, οικονομική και κοινωνική πλευρά, καταλήγει στο ότι υπάρχουν τρία σενάρια σχετικά με τις εξελίξεις στην χώρα.
Αναλυτικότερα, η UBS διατηρεί την εκτίμησή της ότι υπάρχει πιθανότητα 20-30% για έξοδο της χώρας από τη ζώνη του ευρώ τους επόμενους 12 μήνες, προσθέτοντας ότι η ΕΚΤ είναι πιθανό να επιταχύνει τις παρεμβάσεις της στη νομισματική πολιτική για να αντισταθμίσει τις συνέπειες στην οικονομία.
Ο οίκος διατηρεί τη σύσταση πώληση στα ελληνικά ομόλογα, ενώ σημειώνει πως θα συνεχίσει να παρακολουθεί τις διαπραγματεύσεις, τις δηλώσεις αξιωματούχων, τις αποφάσεις της ΕΚΤ, τις δημοσκοπήσεις στην Ελλάδα αλλά και τη ρευστότητα του Δημοσίου.
Ο οίκος καταθέτει τρία σενάρια για τις εξελίξεις στην Ελλάδα:
Συμφωνία: πιθανότητες 50-60%
Ελλάδα και πιστωτές καταφέρνουν να έρθουν σε συμφωνία πριν τις 20 Ιουλίου, οπότε λήγει το ομόλογο προς την ΕΚΤ, η οποία αναμένεται να είναι ένας συμβιβασμός για το έκτακτο πακέτο μέτρων. Το ΔΝΤ αναμένεται να παραμείνει ενεργό, εξαιτίας και των δανείων που έχει δώσει και δεν έχουν αποπληρωθεί αλλά το μέγεθος της εμπλοκής του θα εξαρτηθεί από τον συμβιβασμό που θα επιτευχθεί στα προληπτικά μέτρα. Μπορεί να περιλαμβάνει από τεχνική υποστήριξη έως ένα νέο πρόγραμμα.
Σε κάθε περίπτωση, η χρηματοδότηση του ΔΝΤ στο νέο πρόγραμμα της χώρας είναι απίθανο να υπερβεί το 10% του συνολικού ποσού, κάτι που σημαίνει ότι δεν ζητείται η συμμετοχή του Ταμείου από τους Ευρωπαίους για οικονομικούς λόγους αλλά για την τεχνογνωσία του και για πειθαρχία. Στην πραγματικότητα, γράφει η UBS, ένα νέο πρόγραμμα του Ταμείου δεν είναι νομικά υποχρεωτικό για το πρόγραμμα του ESM, δεδομένου ότι το ΔΝΤ δεν είναι νομικά εταίρος στο MoU του ESM.
Αν οι διαπραγματεύσεις τραβήξουν όλο τον Μάιο, θα επικαλυφθούν με το βρετανικό δημοψήφισμα και αρνητικά νέα από την Ελλάδα θα μπορούσαν να επηρεάσουν το αποτέλεσμά του. Γι’ αυτό η UBS εκτιμά ότι οι ΗΠΑ μπορεί να ζητήσουν από το ΔΝΤ να συμβιβαστεί με την Ελλάδα ή να «παγώσει» τις διαπραγματεύσεις για μετά την 23η Ιουνίου. Η Ελλάδα θα μπορούσε να περιμένει κάποια στήριξη στη δεύτερη περίπτωση, με τη μορφή, για παράδειγμα, αύξησης του ορίου έκδοσης εντόκων γραμματίων από την ΕΚΤ για τις ελληνικές τράπεζες.
Ο ελβετικός οίκος εκτιμά ότι αν το δημοψήφισμα έχει ως αποτέλεσμα η Βρετανία να παραμείνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν με την ίδια «καλή θέληση» για να βρεθεί συμφωνία. Ωστόσο, δεδομένου ότι θα υπάρχει μόνο ένας μήνας διαθέσιμος μέχρι τη λήξη του ομολόγου, το ρίσκο αυξάνει. Αυτό ίσως οδηγήσει στο σπάσιμο της αξιολόγησης στα δύο, προκειμένου να γίνουν οι πληρωμές.
Αν η Μεγάλη Βρετανία βγει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, η UBS εκτιμά ότι Γαλλία και Γερμανία θα ανακοινώσουν την πρόθεσή τους να προχωρήσουν γρηγορότερα σε ενοποίηση. Με τα ομόλογα να λήγουν στις 20 Ιουλίου, η Ελλάδα θα μπορούσε να μετατραπεί σε ένα τοξικό τεστ αυτών των νέων φιλοδοξιών αυξάνοντας την πιθανότητα για έγκαιρη συμφωνία.
Οι ηγέτες της Ευρωζώνης θα μπορούσαν να αποδεχτούν ένα πρόγραμμα του ESM ακόμα και χωρίς τη συμμετοχή του ΔΝΤ στη Σύνοδο Κορυφής της 28ης Ιουνίου, αν απαιτηθεί, εκτιμά ο οίκος.
Πολιτικές εξελίξεις: 15-25% πιθανότητα
Σε περίπτωση που οι δανειστές επιμείνουν σε νομοθέτηση των προληπτικών μέτρων, η ελληνική κυβέρνηση ίσως αναζητήσει πολιτική λύση. Δεδομένου ότι η νομοθέτηση θεωρείται αντισυνταγματική, τότε θα πρέπει να ξεκινήσει συνταγματική αναθεώρηση. Αυτό θα απαιτήσει εντολή από το υφιστάμενο κοινοβούλιο και εκλογές, ώστε το νέο να προχωρήσει την αλλαγή του Συντάγματος. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το προβάδισμα έχει η Νέα Δημοκρατία.
Επιπλέον 60% των Ελλήνων δεν θέλουν έκτακτες εκλογές. Έτσι η UBS βλέπει λίγες πιθανότητες εκλογών καθώς αποτελεί μεγάλο ρίσκο για την υφιστάμενη κυβέρνηση.
Εναλλακτικά ο Αλέξης Τσίπρας θα μπορούσε να ζητήσει δημοψήφισμα για να πείσει τα διστακτικά μέλη του κόμματός του να στηρίξουν τα νέα μέτρα. Ωστόσο η UBS επικαλείται δημοσκόπηση της Palmos Analysis που δείχνει ότι το 78% των Ελλήνων θεωρεί ότι το ΔΝΤ εκβιάζει και 77% πιστεύει ότι η κυβέρνηση δεν πρέπει να δεχτεί μέτρα πέραν όσων συμφωνήθηκαν τον περασμένο Ιούλιο.
Επιπλέον, σύμφωνα με τον ελβετικό οίκο, το περσινό δημοψήφισμα έδειξε ότι το ρίσκο είναι υψηλό, ενώ μπορεί να οδηγήσει σε σκλήρυνση της στάσης των δανειστών. Αυτό όμως ίσως αλλάξει, αν το ελληνικό δημοψήφισμα προηγηθεί του βρετανικού, υπάρξει Brexit και Γαλλία και Γερμανία χρειαστεί να αποδείξουν τις δεσμεύσεις τους για μεγαλύτερη ενοποίηση, κρατώντας την Ελλάδα στην Ευρωζώνη. Σε κάθε περίπτωση, η θέση της ευρωζώνης μπορεί να γίνει περισσότερο εποικοδομητική αν επικρατήσει η πλευρά του Brexit.
Grexit: 20-30% πιθανότητα
Ο Τζακ Λιου ξεκαθάρισε ότι το ΔΝΤ δεν θα μετέχει στο ελληνικό πρόγραμμα χωρίς ελάφρυνση χρέους, ενώ η Γερμανία οδεύει σε εκλογές το 2017 και οποιαδήποτε υποχώρηση έναντι της Ελλάδας μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ. Έτσι, η θέση των δανειστών παραμένει σκληρή έναντι της Ελλάδας, ενώ η πιθανότητα επιβολής σκληρών μέτρων αργότερα μπορεί να επηρεάσει και τις ελληνικές εκλογές που είναι προγραμματισμένες για το 2019.
Η Eurostat θα δώσει τα στοιχεία για το πρωτογενές πλεόνασμα τον Απρίλιο του 2019 και μπορεί να οδηγήσουν σε σημαντική δημοσιονομική σύσφιξη ακριβώς πριν τις κάλπες που πρέπει να γίνουν ως τον Οκτώβριο του 2019. Παράλληλα, σημειώνει η UBS, το ποσοστό των Ελλήνων που βλέπουν ότι μπορεί να υπάρξει πρόοδος εκτός ευρώ αντιστοιχεί πλέον στο 30% αντί 22% στα τέλη του 2015.
Υπό αυτό το πρίσμα, στόχος θα είναι να έχουν περάσει οι οικονομικές δυσκολίες έως τις εκλογές, με μια υπόσχεση επιστροφής στην ευρωζώνη μετά από διαγραφή χρέους και με την ανταγωνιστικότητα να έχει αποκατασταθεί μέσω υποτίμησης.
Ωστόσο, γράφει στην ανάλυσή της UBS, η περσινή εμπειρία των Capital controls έδειξε πόσο μπορεί να πληγεί η οικονομία αν δεν αντιστραφεί έστω και εν μέρει γρήγορα η κατάσταση, ενώ ένα Grexit θα αποτελούσε σημαντικό χτύπημα για την ενότητα της κυβέρνησης. Υπό αυτό το πρίσμα, η UBS κρατά την πιθανότητα Grexit στο 20-30% μέχρι να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση. Άλλωστε, καταλήγει, όπως υποστήριξε και ο Αλέξης Τσίπρας, «δεν είναι εποχή για εξόδους στην Ευρώπη, είναι εποχή για μεγαλύτερη συνεργασία».
Εν κατακλείδι, η UBS δίνει περισσότερες πιθανότητες στην επίτευξη συμφωνίας μεταξύ Κυβέρνησης και δανειστών, ενώ διατηρείται σε ένα μικρό αλλά σημαντικό ποσοστό το ενδεχόμενο της εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Παρόλα αυτά, θα πρέπει να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση και το νέο πακέτο μέτρων προκειμένου να μην εξαντληθεί για άλλη μια φορά η ρευστότητα της χώρας.
