Γράφει ο Γιώργος Ευγενίδης
Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς πως κάποια κεντρική στρατηγική κίνηση της κυβέρνησης δεν γίνεται για επικοινωνιακούς λόγους ή έστω, αν δεν θέλουμε να είμαστε τόσο αφοριστικοί, πως δεν ωθείται από επικοινωνιακά ελατήρια.
Κάπως έτσι γίνεται και με τη Συνταγματική Αναθεώρηση, η οποία αποτελεί το νέο master plan της κυβέρνησης. Μπορεί κανείς να πιστέψει στα σοβαρά πως οι κινήσεις που θα γίνουν δεν θα έχουν επικοινωνιακή χροιά; Προσωπικά, δυσκολεύομαι ιδιαίτερα να το πιστέψω.
Ο πρωθυπουργός δείχνει πως την τελευταία στιγμή μπορεί να αποφύγει ένα μεγάλο λάθος: την άμεση εκλογή του ΠτΔ από το λαό, η οποία δημιουργούσε συνθήκες δυαρχίας στο πολιτικό σκηνικό, ακόμα και αν οι άμεσες αρμοδιότητες του ΠτΔ ήταν περιορισμένες. Δεν θα έπαυε να είναι επί της ουσίας ένας αιρετός αξιωματούχος και θα δημιουργείτο ένας πρόσθετος ισχυρός πόλος σε ένα κατακερματισμένο πολιτικό σύστημα. Η πρόταση για εκλογή από τον λαό, αν αποτύχει η κοινοβουλευτική διαδικασία ανάδειξης, από την άλλη, θα μπορούσε να είναι μια συζητήσιμη εναλλακτική, γιατί, όπως το έχει πει εύστοχα ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης, η απευθείας εκλογή θα μπορούσε να λειτουργήσει ως «μπαμπούλας». Και σε αυτό το σημείο, θα πρέπει να προσθέσουμε και την ενδιαφέρουσα πρόταση της ΝΔ: να αποσυνδεθεί η εκλογή ΠτΔ από τη διάλυση της Βουλής, κάτι που θα εξασφαλίζει πιο σταθερούς εκλογικούς κύκλους και θα εκλείπει επίσης το στοιχείο του «εκβιασμού» με την ψήφο κομμάτων για τον ΠτΔ.
Ένα λάθος που όμως δεν δείχνει πως θα αποφύγει ο πρωθυπουργός είναι το ζήτημα των συμβουλευτικών δημοψηφισμάτων. Αρχικά, στο Σύνταγμα δεν υπάρχει μέχρι στιγμής κάπου η έννοια του «συμβουλευτικού δημοψηφίσματος». Τα δημοψηφίσματα γίνονται για 2 λόγους: είτε για πολύ σοβαρό εθνικό ζήτημα είτε επί ψηφισμένου νομοσχεδίου. Ο νομοθέτης δεν είχε εισάγει τον θεσμό των συμβουλευτικών δημοψηφισμάτων για πολλούς λόγους, κυρίως λόγω της ελληνικής πολιτικής κουλτούρας. Η Ελλάδα δεν διαθέτει κουλτούρα δημοψηφισμάτων-πράγμα το οποίο δεν είναι υποχρεωτικά αρνητικό-και επίσης το πολιτικό σύστημα δεν έχει την απαιτούμενη ωριμότητα να μην τα εργαλειοποιήσει για μικροπολιτικούς λόγους. Ο κ. Τσίπρας εκτιμά πως η κυριαρχία του παγιώνεται καλύτερα δια των πολωτικών διλημμάτων και της προβολής της εικόνας του έναντι αυτής των αντιπάλων του σε επίπεδο πολιτών και στο πλαίσιο ψηφοφοριών, είτε εκλογικών είτε δημοψηφισματικών, και εκτιμά πως μπορεί να έχει ένα πρόσθετο εργαλείο κυριαρχίας, τώρα που η εικόνα του φθίνει από την κυβερνητική φθορά.
Θα τεθούν φυσικά και άλλα ζητήματα, όπως η κατάργηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών που είναι κομβικής σημασίας και σε αυτό είναι καίρια μια αλλαγή. Και πάλι όμως δεν διαφαίνεται η απαιτούμενη πλειοψηφία για τα μη κρατικά πανεπιστήμια, τα οποία ως θεσμός υπάρχουν σε πάμπολλες χώρες του εξωτερικού και δημιουργούν συνθήκες ανταγωνισμού για τα ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης των εκάστοτε χωρών. Σιγά μην ήθελε μια κυβέρνηση σαν τη σημερινή ένα ανταγωνιστικό πλαίσιο για τα ΑΕΙ, τα οποία δια των αποφάσεών τους οι υπουργοί Παιδείας που έχουν χρηματίσει από τον Ιανουάριο του 2015 καταδικάζουν σε παρατεταμένη μετριότητα.
Κάπως έτσι και με βάση τις προθέσεις που διαφαίνονται, μάλλον πιο ουσιώδης θα είναι στο τελικό ζύγι η δεξίωση για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στο Προεδρικό Μέγαρο, παρά η διαδικασία Συνταγματικής Αναθεώρησης, όπως τουλάχιστον προωθείται. Ελπίζω να διαψευστώ στην πράξη!
