Η πολιτική ατζέντα του πλανήτη για το 2015 αναμένεται «καυτή», με πολλές προκλήσεις σε όλα τα μέτωπα η έκβαση των οποίων θα καθορίσει τις εξελίξεις για τα επόμενα χρόνια.
Η κρίση στην Ουκρανία, η αντιμετώπιση του Ισλαμικού Κράτους και οι διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό οπλοστάσιο του Ιράν είναι μόνο μερικές από τις… σπαζοκεφαλιές που καλούνται να επιλύσουν άμεσα οι ηγέτες, ενώ αρκετές εκλογικές αναμετρήσεις μέσα στην καινούργια χρονιά θα αναδείξουν ενδεχομένως νέους πρωταγωνιστές, όπως στην Ευρώπη, ή θα εδραιώσουν την κυριαρχία της παλαιάς φρουράς, όπως στην Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν. Ενα καθοριστικό ζήτημα για τη Γηραιά Ηπειρο θα είναι, πέρα από την οικονομική κρίση που διαρκώς δείχνει τα «δόντια» της, η διαχείριση των ακροδεξιών ή ευρωσκεπτικιστικών κινημάτων, τα οποία ενισχύονται και απειλούν να καθορίσουν την ατζέντα.
1. Pegida: Ηδη από την ερχόμενη Δευτέρα το ισλαμοφοβικό και ρατσιστικό κίνημα των πολιτών της Δρέσδης θα επιστρέψει στο καθιερωμένο, εβδομαδιαίο ραντεβού, με τη συμμετοχή όλο και περισσότερων πολιτών. Την εβδομάδα πριν από τα Χριστούγεννα οι πολίτες που διαμαρτύρονταν εναντίον της «ισλαμοποίησης της Δύσης» κραυγάζοντας «εμείς είμαστε ο λαός και το έθνος» έφτασαν τις 17.000, προκαλώντας έντονη ανησυχία στην κεντρική πολιτική σκηνή του Βερολίνου. Οι δημοσκοπήσεις σε ολόκληρη τη Γερμανία δείχνουν ότι ένας στους τρεις Γερμανούς θα μπορούσε να φανταστεί τον εαυτό του να λαμβάνει μέρος σε αντίστοιχες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας. Υπό την πίεση των εσωκομματικών καβγάδων εξαιτίας της διόγκωσης του Pegida και της εμφάνισης παραφυάδων του σε άλλες γερμανικές πόλεις, οι Χριστιανοδημοκράτες της Ανγκελα Μέρκελ ανακοίνωσαν ότι θα επανεξετάσουν τη μεταναστευτική πολιτική και τη νομοθεσία για τη χορήγηση ασύλου.
2. Φινλανδία: Οι βουλευτικές εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για τις 19 Απριλίου απειλούν να δώσουν νέα ώθηση στο εθνικιστικό και ευρωσκεπτικιστικό κόμμα, το οποίο στις κάλπες του 2011 είχε συγκεντρώσει ένα 19%. Οι Perussuomalaiset, όπως είναι το φινλανδικό όνομα του κόμματος, ή Finns Party, με επικεφαλής τον Τίμο Σόινι, είναι συντηρητικοί, καθολικοί, εναντίον των εκτρώσεων, και εμφανίζονται ως παράταξη διαμαρτυρίας με έντονο άρωμα λαϊκισμού, εθνικισμού και ακραίων προκαταλήψεων. Στρέφονται κατά της Ευρώπης και προειδοποιούν για τον «ύπουλο εξισλαμισμό» της Ευρώπης. Οι ευρωεκλογές δεν έδωσαν στον Σόινι τα αποτελέσματα που περίμενε, ωστόσο η πτώση του κυβερνώντος κόμματος εξαιτίας των οικονομικών προβλημάτων της χώρας αναπτερώνει τις ελπίδες του.
3. Βρετανία: Οι βουλευτικές εκλογές του Μαΐου είναι το μεγάλο στοίχημα για τον Ντέιβιντ Κάμερον, ο οποίος νιώθει την ανάσα του Νάιτζελ Φάρατζ. Το ευρωσκεπτικιστικό Ukip έχει μεγάλη απήχηση στους ψηφοφόρους με την ξενοφοβική ρητορική του για δραστική μείωση της μετανάστευσης και έξοδο της Βρετανίας από την ΕΕ. Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις, το 40% των Βρετανών τάσσεται υπέρ της αποχώρησης της χώρας από την Ευρωπαϊκή Ενωση, γεγονός που προκαλεί πονοκέφαλο στους Τόρις του Κάμερον, οι οποίοι έχουν υποσχεθεί τη διεξαγωγή σχετικού δημοψηφίσματος. Ηδη η ρητορική του Βρετανού πρωθυπουργού έχει πάρει εθνικιστικούς τόνους σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσει τους πιο συντηρητικούς ψηφοφόρους. Νικητής σε αυτή την κόντρα θα μπορούσε να αναδειχθεί ο ηγέτης των Εργατικών, Εντ Μίλιμπαντ, που όμως στις ευρωεκλογές είχε επίσης διαρροή ψήφων προς το Ukip.
4. Δανία: Το αργότερο μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου θα διεξαχθεί η εκλογική αναμέτρηση και στη Δανία, που αναμένεται ότι θα είναι μια μάχη ψήφο με ψήφο ανάμεσα στο κόμμα των φιλελευθέρων Venstre και το ευρωσκεπτικιστικό Λαϊκό Κόμμα της Δανίας. Η σοσιαλδημοκράτισσα πρωθυπουργός Χέλε Τόρνινγκ Σμιτ δεν κατάφερε να υλοποιήσει τις μεταρρυθμίσεις που υποσχέθηκε, και εδώ και έναν χρόνο ηγείται μιας κυβέρνησης μειοψηφίας, μετά την αποχώρηση των Σοσιαλιστών. Στο επίκεντρο της προεκλογικής περιόδου βρίσκεται η οικονομία αλλά και η μεταναστευτική πολιτική. Το Λαϊκό Κόμμα πρότεινε πρόσφατα να χρηματοδοτηθεί από τη Δανία η δημιουργία στρατοπέδων κοντά στις πατρίδες των αιτούντων άσυλο, όπου και θα παραμένουν μέχρι να εξεταστεί η περίπτωσή τους.
Αδειάζουν τα κρατικά ταμεία
5. Ουκρανία: Η άνοιξη του 2015 θα είναι καθοριστικής σημασίας για την Ουκρανία, η οποία αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα και κινδυνεύει να βρεθεί με άδεια ταμεία. Η οικονομία συρρικνώθηκε κατά 7% το 2014, το εθνικό νόμισμα κατέρρευσε και τα συναλλαγματικά αποθέματα δεν ξεπερνούν τα 8 δισ. δολάρια. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το Κίεβο χρειάζεται 15 δισ. δολάρια επιπλέον σε δάνεια από το ΔΝΤ, το οποίο όμως δεν προτίθεται να συμμετάσχει στην οικονομική διάσωση της Ουκρανίας χωρίς τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Και οι δύο πλευρές μέχρι στιγμής έχουν δώσει μόλις από ένα δισ. δολάρια και ένα δισ. ευρώ και δεν φαίνονται διατεθειμένες για περαιτέρω οικονομική ενίσχυση του Κιέβου.
Ο εφιάλτης του ISIS για τη Δύση
6. Ισλαμικό Κράτος: Το Ιράκ, που πλήττεται περισσότερο από την προέλαση των τζιχαντιστών, πίεζε για μια πολύ πιο γρήγορη ανάληψη δράσης εναντίον του Ισλαμικού Κράτους. Ωστόσο οι ΗΠΑ θέλουν να περιμένουν μέχρι την άνοιξη, υποστηρίζοντας ότι τότε θα είναι σε θέση ο ιρακινός στρατός -που αυτή τη στιγμή εκπαιδεύεται από διεθνείς ειδικούς- να υποστηρίξει μια μαζική αντεπίθεση εναντίον των τζιχαντιστών. Η πιο δύσκολη μάχη αναμένεται να είναι για τη Μοσούλη, με στόχο την πλήρη ανακατάληψή της μέχρι το τέλος του 2015. Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους βρίσκονται ενώπιον δύσκολων διλημμάτων και κυρίως μέχρι ποιου σημείου πρέπει να παρέμβει η διεθνής κοινότητα στο Ιράκ και στη Συρία.
Γρίφος τα πυρηνικά του Ιράν
7. Ιράν: Ο Ιρανός πρόεδρος, Χασάν Ροχανί, έχει θέσει ως προσωπικό του στοίχημα την εξεύρεση λύσης για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν με τη Δύση, καθώς οι σκληρές κυρώσεις έχουν γονατίσει τη χώρα. Οι διαπραγματεύσεις έχουν σημειώσει μεν πρόοδο, ωστόσο τα αποτελέσματα μέσα στο 2014 δεν ήταν ικανοποιητικά. Το 2015, με την πλειοψηφία των Ρεπουμπλικάνων να αυξάνεται στο αμερικανικό Κογκρέσο, η κατάσταση περιπλέκεται, καθώς θα μπορούσαν να επιβληθούν νέες κυρώσεις εις βάρος της Τεχεράνης, γεγονός που θα ενίσχυε τις φωνές στο Ιράν που δεν θέλουν να διαπραγματευτούν με τη Δύση. Την 1η Μαρτίου πρέπει να υπάρξει ένα γενικό πλαίσιο συμφωνίας ανάμεσα στις δύο πλευρές.
ΤΟΥΡΚΙΑ
8. Νέο εκλογικό τεστ για τον Ερντογάν
Το καλοκαίρι στην Τουρκία προμηνύεται καυτό για τον Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος θα πρέπει να περάσει μια ακόμη εκλογική δοκιμασία και δη τις βουλευτικές εκλογές.
Ο Ερντογάν βρίσκεται στην εξουσία από το 2002 και μετά την εκλογή του στον προεδρικό θώκο συμπεριφέρεται ολοένα και περισσότερο σαν σουλτάνος. Το ερώτημα για τις εκλογές είναι εάν το κόμμα του, που είναι απολύτως ταυτισμένο με τον ηγέτη του, θα καταφέρει να πετύχει την αυτοδυναμία που επιδιώκει ο Ερντογάν ή όχι.
Στόχος του προέδρου είναι να συγκεντρώσει αρκετούς βουλευτές στο δικό του στρατόπεδο, για να ενισχύσει νομοθετικά τις εξουσίες του προέδρου. Ηδη ο Ερντογάν κάνει χρήση κάθε δυνατότητας που του παρέχει το ισχύον Σύνταγμα για να ασκήσει πιο αυταρχικά τον ρόλο του με χαρακτηριστικό παράδειγμα τη σύγκληση από τον πρόεδρο του υπουργικού συμβουλίου, κάτι που παραδοσιακά έκανε ο εκάστοτε πρωθυπουργός.
Οι επικριτές του Ερντογάν φοβούνται ότι η απόλυτη επικράτησή του και στις εκλογές του καλοκαιριού θα του επιτρέψει να απομακρύνει την Τουρκία ακόμη περισσότερο από τη Δύση και να συνεχίσει τον πολιτικό και κοινωνικό εξισλαμισμό της χώρας. Οι υποστηρικτές του, αντιθέτως, πιστεύουν ότι οι αυξημένες εξουσίες του προέδρου θα βοηθήσουν τον Ερντογάν να αναδείξει την Τουρκία σε ρυθμιστική δύναμη στην περιοχή και οικονομική υπερδύναμη.
ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ
9. Κάλπες με φαβορί τους Σοσιαλιστές
Οι βουλευτικές εκλογές θα έπρεπε να είναι περίπατος για τον Πέδρο Πάσος Κοέλιο, ο οποίος καυχιέται ότι διέσωσε τη χώρα και κατάφερε να νοικοκυρέψει τα οικονομικά της μέσα σε τρία χρόνια περνώντας σκληρές μεταρρυθμίσεις. Οι πολίτες, όμως, φαίνεται ότι έχουν διαφορετική γνώμη, καθώς η ανεργία είναι υψηλή, ιδιαίτερα ανάμεσα στους νέους με ανώτατη εκπαίδευση και δίνουν προβάδισμα στο Σοσιαλιστικό Κόμμα. Μέχρι στιγμής η σύλληψη του σοσιαλιστή πρώην πρωθυπουργού Ζοζέ Σόκρατες με την κατηγορία της φοροδιαφυγής και του ξεπλύματος χρήματος δεν φαίνεται να επηρεάζει τις επιδόσεις του κόμματός του στις δημοσκοπήσεις. Ο Αντόνιο Κόστα νέος ηγέτης των Σοσιαλιστών, δήμαρχος της Λισαβόνας, διεκδικεί με αξιώσεις την πρωθυπουργία.
ΙΣΠΑΝΙΑ
10. Σε ρόλο – κλειδί το Podemos
Η πορεία προς τις κάλπες στα τέλη του 2015 θα είναι ταραγμένη για το Λαϊκό Κόμμα του Μαριάνο Ραχόι, ο οποίος επίσης έχει υιοθετήσει πολιτική λιτότητας για να βελτιώσει τα οικονομικά της Ισπανίας. Η υψηλή ανεργία σε συνδυασμό με τα σκάνδαλα διαφθοράς και μαύρων ταμείων που πλήττουν το Λαϊκό Κόμμα έχουν απομακρύνει ακόμη και παραδοσιακούς ψηφοφόρους. Τα ποσοστά του PP αγγίζουν μετά βίας το 20%. Αντιθέτως, οι Σοσιαλιστές φτάνουν το 27% στην πρόθεση ψήφου ενώ ρυθμιστικό ρόλο αναμένεται να παίξει το νεοσύστατο Podemos, το οποίο ζητά το κούρεμα του χρέους, μεγαλύτερη επιβάρυνση των πλουσίων και περισσότερες κοινωνικές παροχές.
