Γράφει ο Γιάννης Κουτρουμπής
Μέσα στις μεταρρυθμίσεις και στα προαπαιτούμενα που είχαν ψηφιστεί πριν υπογραφεί το τρίτο μνημόνιο ήταν και η οδηγία 2014/49/ΕΕ, η οποία διασφαλίζει τις καταθέσεις των πολιτών άνω των 100.000 ευρώ. Ακόμη, μέσα στα προαπαιτούμενα ήταν να δημιουργηθεί ένα ταμείο Εγγύησης των Καταθέσεων που θα διασφαλίζει την απρόσκοπτη εφαρμογή της εν λόγω οδηγίας, για αυτό και το Υπουργείο προχώρησε σε σχέδιο νόμου που δημιουργεί το ταμείο αυτό και ορίζει τις αρμοδιότητες του.
Αναλυτικότερα, το σχέδιο νόμου για το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων, που θα βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση μέχρι την 1η Φεβρουαρίου, κωδικοποιεί όλη τη σχετική νομοθεσία, ενσωματώνει την οδηγία 2014/49/ΕΕ και στοχεύει πρωτίστως στην καλλιέργεια εμπιστοσύνης των καταθετών σχετικά με την ασφάλεια των καταθέσεών τους στις τράπεζες.
Συνεισφέρει έτσι σημαντικά στη διατήρηση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και ελαχιστοποιεί την πιθανότητα μετάδοσης του κινδύνου μαζικών αναλήψεων από τα πιστωτικά ιδρύματα. Με την οδηγία θεσπίζονται κοινοί κανόνες για όλα τα συστήματα εγγύησης καταθέσεων (ΣΕΚ) στην ΕΕ των 28.
Τα βασικά σημεία του νομοσχεδίου είναι τα εξής:
1) Εισάγει νέες ρυθμίσεις ως προς το επίπεδο, τους όρους και προϋποθέσεις κάλυψης (100.000 ευρώ) και τη μείωση της προθεσμίας καταβολής αποζημίωσης σε 7 ημέρες (από 20 μέρες).
2) Μεριμνά για την προστασία άνω του ορίου των 100.000 ευρώ για ορισμένες περιπτώσεις καταθέσεων. Συγκεκριμένα κατ’ εξαίρεση προστατεύονται με πρόσθετο όριο 300.000 ευρώ καταθέσεις -και για διάστημα μέχρι 6 μηνών- που προέρχονται από πώληση κατοικίας ή οικοπέδου, από καταβολή εφάπαξ ή και περιοδικών παροχών λόγω συνταξιοδότησης, από καταβολή αποζημίωσης λόγω απόλυσης, από καταβολή αποζημίωσης λόγω αναπηρίας ή λόγω σωματικής βλάβης, από καταβολή ασφαλιστικών παροχών είτε από κοινωνική είτε από ιδιωτική ασφάλιση, από κληρονομιά.
Το ΤΕΚΕ -δηλαδή το ελληνικό Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων- οφείλει να διενεργεί τουλάχιστον ανά τριετία ασκήσεις προσομοίωσης ακραίων καταστάσεων. Για τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος, θεσπίζεται ελάχιστο επίπεδο κεφαλαίων που οφείλει να διαθέτει ένα ΣΕΚ (στο 0,8% των ασφαλισμένων καταθέσεων). Ποιες καταθέσεις προστατεύονται:
Καλύπτονται οι καταθέσεις φυσικών και νομικών προσώπων, σε όλα τα νομίσματα. Η καταβολή όμως των αποζημιώσεων στους δικαιούχους γίνεται σε ευρώ. Ειδικότερα καλύπτονται: λογαριασμοί ταμιευτηρίου, όψεως, τρεχούμενοι και προθεσμιακές καταθέσεις. Τα ποσά που φυλάσσονται σε θυρίδες δεν προστατεύονται. Επίσης η κάλυψη δεν περιλαμβάνει τα σύνθετα αποταμιευτικά προϊόντα (π.χ. συνδυασμός προθεσμιακής και αμοιβαίου).
Το ανώτατο όριο αποζημίωσης είναι 100.000 ευρώ ανά καταθέτη ανά τράπεζα για το συνολικό ύψος των καταθέσεών του (ανεξαρτήτως αριθμού λογαριασμών). Στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται και τυχόν δεδουλευμένοι τόκοι μέχρι την ημερομηνία ανάκλησης της άδειας λειτουργίας της τράπεζας.
Για τον υπολογισμό της αποζημίωσης το συνολικό ύψος των καταθέσεων συμψηφίζεται με τυχόν ληξιπρόθεσμες οφειλές του καταθέτη προς την τράπεζα.
Παράδειγμα: Ο Α έχει σε καταθετικό λογαριασμό 80.000 ευρώ και ληξιπρόθεσμες οφειλές 3.000 ευρώ, η αποζημίωση που δικαιούται είναι 77.000 ευρώ.
Ο Β έχει κατάθεση 120.000 ευρώ και ληξιπρόθεσμες οφειλές 5.000 ευρώ. Θα αποζημιωθεί με ποσό 100.000 ευρώ. Δηλαδή συμψηφίζεται πρώτα η ληξιπρόθεσμη οφειλή και στη συνέχεια «κουρεύεται» το ποσό άνω των 100.000 ευρώ.
Διευκρινίζεται ότι στους κοινούς λογαριασμούς, το τμήμα του λογαριασμού που αναλογεί σε κάθε καταθέτη θεωρείται ξεχωριστή κατάθεση. Συνεπώς, ο κάθε συνδικαιούχος του καταθετικού λογαριασμού καλύπτεται από το ΤΕΚΕ μέχρι 100.000 ευρώ για το σύνολο των καταθέσεων που διαθέτει στην τράπεζα.
Έστω ο Α μαζί με τον Β έχουν σε κοινό λογαριασμό 150.000 ευρώ. Ο Α έχει με τον Γ επίσης κοινό λογαριασμό στην ίδια τράπεζα ύψους 100.000 ευρώ. Σε περίπτωση ενεργοποίησης του ΤΕΚΕ θα αποζημιωθούν ως εξής:
Ο καταθέτης Α θα λάβει 100.000 ευρώ. Αναλυτικά αποζημιώνεται με 75.000 ευρώ από τον κοινό λογαριασμό των 150.000 ευρώ και με 50.000 ευρώ από τον κοινό λογαριασμό ύψους 100.000 ευρώ. Σύνολο: 75.000 + 50.000 = 125.000 ευρώ, άρα λαμβάνει το ανώτερο όριο των 100.000 ευρώ.
Ο καταθέτης Β δικαιούται αποζημίωση 75.000 ευρώ, από τον κοινό λογαριασμό με τον καταθέτη Α ύψους 150.000 ευρώ
Ο καταθέτης Γ δικαιούται αποζημίωση 50.000 ευρώ, από τον κοινό λογαριασμό με τον καταθέτη Α ύψους 100.000 ευρώ.
Από την κάλυψη του ΤΕΚΕ εξαιρούνται: οι καταθέσεις της Κεντρικής Διοίκησης (υπουργεία, αποκεντρωμένες υπηρεσίες των Υπουργείων), των υπερεθνικών οργανισμών, των επαρχιακών και τοπικών διοικητικών Αρχών, καθώς και των ΟΤΑ, όπως και οι καταθέσεις φορέων του χρηματοπιστωτικού τομέα (τραπεζών, εταιρειών παροχής επενδυτικών υπηρεσιών ΕΠΕΥ), χρηματοδοτικών ιδρυμάτων, ασφαλιστικών εταιρειών και οργανισμών συλλογικών επενδύσεων σε κινητές αξίες (ΟΣΕΚΑ).
Εν κατακλείδι, το ταμείο αυτό όντως είναι μία μεταρρύθμιση που είναι πολύ σημαντική, διότι με αυτόν τον τρόπο οι καταθέτες δεν χάνουν τα χρήματα τους, αλλά και είναι μία προσπάθεια να επιστρέψουν τα χρήματα τους στις τράπεζες όσοι τα απέσυραν κατά την διάρκεια του Καλοκαιριού. Παρόλα αυτά η Κυβέρνηση θα πρέπει να μπορέσει να βρει και άλλους μηχανισμούς που να αποτρέψει την απώλεια των καταθέσεων ακόμα και σε περίπτωση κάποιας άλλης μεγάλης κρίσης όπως ήταν αυτή που πραγματοποιήθηκε το Ιούλιο.
