Γράφει ο Σπύρος Ριζόπουλος
Follow @Sp_Rizopoulos
Πριν από δυόμισι χρόνια είχαμε δημοσιεύσει ένα άρθρο με τον τίτλο «Αθηναϊκή Ζυθοποιία: Πόσο ανίκανη μπορεί να είναι η Επιτροπή Ανταγωνισμού;» εκφράζοντας την εύλογη απορία μας για το γεγονός πως για μια δεκαετία δεν έβγαινε πόρισμα επί των καταγγελλομένων σε βάρος της γνωστής εταιρείας, η οποία ανήκει στον όμιλο της ολλανδικής Heineken.
Χωρίς να είναι η μόνη, η συγκεκριμένη περίπτωση είναι από τις πλέον χαρακτηριστικές του γιατί στην Ελλάδα η οικονομία του «ελεύθερου ανταγωνισμού» ηχούσε πάντα σαν ένα σύντομο ανέκδοτο. Όπως συμβαίνει και με άλλες κλαδικές αγορές έτσι και στην αγορά της μπύρας, η Αθηναϊκή Ζυθοποιία έκανε κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της και δημιουργούσε συνθήκες αυτοκρατορικού μονοπωλίου.
Η απόφαση επιτέλους βγήκε. Ειλικρινά δεν ξέρω αν έπρεπε να μεσολαβήσουν 10 χρόνια ή μια πολιτική αλλαγή που θα έφερνε τον ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, για να αποφανθεί επιτέλους η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Όπως και να’ χει, το αποτέλεσμα μετράει. Η Ολομέλεια της Επιτροπής Ανταγωνισμού, με απόφασή της, λοιπόν, έκρινε ότι «η εταιρεία Αθηναϊκή Ζυθοποιία ΑΕ, η οποία δραστηριοποιείται, κυρίως, στην παραγωγή και εμπορία προϊόντων ζύθου, καταχράστηκε τη δεσπόζουσα θέση της, κατά παράβαση των άρθρων 2 του ν. 703/77, όπως ίσχυε (νυν 2 του ν. 3959/2011) και 102 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και επέβαλε, ομοφώνως, πρόστιμο συνολικού ύψους 31.451.211 ευρώ.».
Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης, αποδείχθηκε αυτό για το οποίο «ο κόσμος το είχε τούμπανο, κι εμείς κρυφό καμάρι», δηλαδή πως η Αθηναϊκή Ζυθοποιία ΑΕ είχε υιοθετήσει και υλοποιούσε για μεγάλο χρονικό διάστημα, μια ενιαία και στοχευμένη πολιτική για τον αποκλεισμό και τον περιορισμό των δυνατοτήτων ανάπτυξης των ανταγωνιστών της, κυρίως, με την επιβολή αποκλειστικότητας σε επίπεδο χονδρικής και λιανικής πώλησης, αλλά και μέσω άλλων πρακτικών, οι οποίες είχαν ως σωρευτικό αποτέλεσμα τον περιορισμό του ανταγωνισμού σε επιμέρους αγορές διανομής και διάθεσης προϊόντων ζύθου.
Αυτό που περιγράφει το σκεπτικό της απόφασης είναι αυτό που οι πάντες έβλεπαν να συμβαίνει όλα αυτά τα χρόνια και η μόνη που δεν μπορούσε να το δει, ήταν η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Η Αθηναϊκή Ζυθοποιία για χρόνια είχε μερίδια αγοράς «αυτοκρατορικά». Ήταν μια μονοκρατορία που συγκέντρωνε το 94% της αγοράς. Κι αυτό διότι σε πάρα πολλά σημεία πώλησης η επιλογή δεν ήταν μεταξύ Fix, Μύθος, Βεργίνα, Πειραϊκή, Amstel ή Heineken. Το ερώτημα ήταν Amstel ή μια «πράσινη», δηλαδή μια ψευτοεπιλογή μεταξύ δύο σημάτων της Aθηναϊκής Ζυθοποιίας!
Βεβαίως στην πορεία η ίδια η ζωή άλλαξε πολλά από αυτά τα δεδομένα, τα οποία αρνείτο ωστόσο να αλλάξει η Επιτροπή Ανταγωνισμού, παραπέμποντας διαρκώς στις «ελληνικές καλένδες» την έκδοση απόφασης. Προφανώς κατόπιν πολιτικών πιέσεων που ασκούνταν είτε από «φιλελεύθερους», είτε από «σοσιαλιστές», σε ένα κοινό πλαίσιο πολιτικής «προστασίας» της θυγατρικής του ολλανδικού ομίλου.
Συνεπώς η απόφαση και το πρόστιμο είναι μια καλή αρχή και ευελπιστώ να υπάρξει και συνέχεια, διότι εκεί που δεν υπάρχει εποπτεία του ανταγωνισμού δεν υπάρχει ελευθερία αλλά ασυδοσία. Το τέλος εποχής για τη «μονοκρατορία» της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας είναι το πρώτο σωστό βήμα για την απελευθέρωση όλων των κλειστών αγορών αυτής της χώρας που μειώνουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας κι έχουν συμβάλλει καταλυτικά στη διαμόρφωση των σημερινών αδιεξόδων.
ΥΓ: Το πρόστιμο είναι πράγματι ιλιγγιώδες και είναι η πρώτη φορά που επιβάλλεται πρόστιμο τέτοιου ύψους σε μια και μόνο εταιρεία. Θα παρακολουθούμε λοιπόν με ενδιαφέρον και το αν θα εισπραχτεί ώστε 31,5 «ζεστά» εκατομμύρια ευρώ να μπουν στα δημόσια ταμεία. Το σημειώνω διότι μέχρι σήμερα έχουν ακουστεί μεγάλα πρόστιμα για επικοινωνιακούς λόγους και τελικά στην καλύτερη περίπτωση εισπράχτηκε ένα 10%. Εύχομαι η Επιτροπή Ανταγωνισμού να μην παίζει και τώρα επικοινωνιακά παιχνίδια.
