Ted Snider*
Στις 30 Οκτωβρίου, ο πρώην πρόεδρος Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα έγινε και πάλι πρόεδρος της Βραζιλίας. Στον πρώτο γύρο των εκλογών, ο Λούλα Ντα Σίλβα κέρδισε το 48% των ψήφων έναντι 43% του νυν προέδρου Ζαΐρ Μπολσονάρο. Ελλείψει του 50% που απαιτείται για τη νίκη στον πρώτο γύρο, οι εκλογές οδηγήθηκαν σε δεύτερο γύρο ψηφοφορίας μεταξύ των δύο υποψηφίων. Ο Λούλα κέρδισε τον δεύτερο γύρο, νικώντας τον Μπολσονάρο με 50,9% έναντι 49,1%.
Η νίκη του Λούλα θα μπορούσε να επηρεάσει τον κόσμο πολύ πέρα από τη Βραζιλία. Θα μπορούσε να στείλει μηνύματα που θα γίνουν αντιληπτά από την ηγεσία των ΗΠΑ, με διάφορους τρόπους.
Η ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ
Οι ΗΠΑ θεωρούν εδώ και καιρό τη Λατινική Αμερική ως το κατώφλι τους. Τον Ιανουάριο, ο Μπάιντεν προώθησε αυτή την αντίληψη στην «μπροστινή αυλή της Αμερικής». Μπροστινή αυλή ή πίσω αυλή, για σχεδόν δύο αιώνες, η Αμερική έπαιζε σε αυτήν την αυλή με διάφορους τρόπους ανάμειξης και βίας που ταίριαζαν στους δικούς της στόχους εξωτερικής πολιτικής. Η ηγεμονία στο ημισφαίριο της δεν ήταν ποτέ μυστικό, ήταν επίσημη δημόσια πολιτική. Κατοχυρώθηκε στο Δόγμα Μονρόε και ενισχύθηκε από τον Θίοντορ Ρούσβελτ, ο οποίος κατέστησε σαφές το δικαίωμα της Αμερικής να παρέμβει για να επιβάλει το Δόγμα.
Υπό την ηγεσία του Προέδρου του Μεξικού Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ, ένας αυξανόμενος αριθμός χωρών της Λατινικής Αμερικής αντιδρά κατά του Δόγματος Μονρόε, της ηγεμονίας των ΗΠΑ και της ανάμειξης στην περιοχή τους. Με την εκλογή του Λούλα, ο Λόπεζ Ομπραδόρ και η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής ενώνεται με τη μεγαλύτερη οικονομία της Λατινικής Αμερικής και τη σημαντικότερη πολιτικά χώρα, δημιουργώντας μια ισχυρή εταιρική σχέση.
Στην πρώτη του θητεία ως πρόεδρος, ο Λούλα, μαζί με τον Ούγκο Τσάβες της Βενεζουέλας, ηγήθηκαν του πρώτου κύματος ολοκλήρωσης της Λατινικής Αμερικής και αντίστασης στην αμερικανική ηγεμονία στην περιοχή. Στη δεύτερη του θητεία, θα βοηθήσει στην καθοδήγηση του δεύτερου κύματος.
Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας, ο Λούλα υποσχέθηκε ότι η Βραζιλία θα ακολουθούσε μια ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική. Ο Μαρκ Βάισμπροτ, συνδιευθυντής του Κέντρου Οικονομικής Πολιτικής και Έρευνας και ειδικός στη Λατινική Αμερική, προέβλεψε ότι «ο Λούλα θα είναι ενεργός στην προώθηση της οικονομικής ολοκλήρωσης στο ημισφαίριο, όπως ήταν κατά την προηγούμενη θητεία του».
Κάνοντας εκστρατεία τον Μάιο, ο Λούλα τόνισε αυτή την ολοκλήρωση, υποσχόμενος ότι «θα αποκαταστήσουμε τη σχέση μας με τη Λατινική Αμερική», προτού προτείνει ότι «θα δημιουργήσουμε ένα λατινοαμερικανικό νόμισμα». Και δεν ήταν απλώς μια ανούσια προεκλογική υπόσχεση. Η ιδέα του Λούλα για ένα νόμισμα της Λατινικής Αμερικής που ονομάζεται SUR έχει υποστηριχθεί από τον πρώην δήμαρχο του Σάο Πάολο, Φερνάντο Χαντάντ και τον πρώην πρόεδρο της Banco Fator, Γκαμπριέλ Γκαλίπολο.
Ο Λούλα εξήγγειλε επίσης ότι θα αναδιοργανώσει το μπλοκ Mercosur, ένα οικονομικό και πολιτικό μπλοκ που αρχικά απαρτιζόταν από τη Βραζιλία, την Αργεντινή, τη Βενεζουέλα, την Παραγουάη και την Ουρουγουάη.
ΑΠΟΜΟΝΩΣΗ ΤΗΣ ΒΕΝΕΖΟΥΕΛΑΣ
Η απομόνωση της Βενεζουέλας υπήρξε ακρογωνιαίος λίθος της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική. Αυτός ο ακρογωνιαίος λίθος έδειξε πρόσφατα σημάδια ρήγματος. Η Αργεντινή ανακοίνωσε ήδη, ότι θα αποκαταστήσει τις σχέσεις της με τη Βενεζουέλα. Αρκετές άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής άνοιξαν ξανά τα κανάλια επικοινωνίας με τη Βενεζουέλα, συμπεριλαμβανομένων του Μεξικού, του Περού, της Ονδούρας και της Χιλής. Ο Ισημερινός εξετάζει επίσης την αποκατάσταση διπλωματικών σχέσεων με τη Βενεζουέλα, ενώ ο πρόεδρος της Αργεντινής Αλμπέρτο Φερνάντες κάλεσε όλες τις χώρες της Λατινικής Αμερικής να αναθεωρήσουν τις σχέσεις τους με το Καράκας.
Ο βασικός σύμμαχος των ΗΠΑ στην περιοχή στην αντίθεση και στην απομόνωση της Βενεζουέλας, η Κολομβία μόλις εξέλεξε τον Γκουστάβο Πέτρο ως πρόεδρο. Στις 29 Αυγούστου, η Κολομβία επέστρεψε τον πρεσβευτή της στη Βενεζουέλα, καθώς ο Πέτρο εκπλήρωσε την προεκλογική του υπόσχεση να αποκαταστήσει πλήρως τις διπλωματικές σχέσεις με τη Βενεζουέλα.
Η προσθήκη του οικονομικού και πολιτικού βάρους της Βραζιλίας θα είχε ισχυρή επίδραση στην επανένταξη της Βενεζουέλας, όπως έγινε και με την υποστήριξη του Τσάβες από τον Λούλα, στην πρώτη του θητεία. Τον Μάιο, ο Λούλα είπε σε συνέντευξή του στο Time ότι «ανησυχούσα πολύ όταν οι ΗΠΑ και η ΕΕ υιοθέτησαν τον Γκουαϊδό ως πρόεδρο της χώρας. Δεν παίζεις με τη δημοκρατία».
Ο Σέλσο Αμορίμ, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών του Λούλα και ο κορυφαίος σύμβουλός του για θέματα εξωτερικής πολιτικής, είπε ότι η εκλογή του Λούλα «θα άνοιγε την πόρτα στη Βραζιλία να επανασυνδεθεί διπλωματικά με τη γειτονική Βενεζουέλα». Πρόσθεσε ότι «ο Μπολσονάρο και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ πέτυχαν ελάχιστα διακόπτοντας τις σχέσεις με τον πρόεδρο της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο».
ΕΝΑΣ ΜΟΝΟΠΟΛΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
Οι BRICS είναι ένας σημαντικός διεθνής οργανισμός που στοχεύει στην εξισορρόπηση της ηγεμονίας των ΗΠΑ. Μέλη του είναι η Ρωσία, η Κίνα, η Ινδία, η Βραζιλία και η Νότια Αφρική. Στον πρώτο γύρο της θητείας του, ο Λούλα ήταν ιδρυτικό μέλος των BRICS.
Στον δεύτερο γύρο στην εξουσία, ο Λούλα είναι πιθανό να συνεχίσει από εκεί που σταμάτησε. Ο Βάισμπροτ θεωρεί ότι ο Λούλα «θα επιδιώξει καλές σχέσεις τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με την Κίνα, κάτι που έκανε και στο παρελθόν». Ο Λούλα έχει ξεκαθαρίσει ότι πρόκειται να συνεχίσει να αναπτύσσει οικονομικές σχέσεις με την Κίνα και θα επιδιώξει ακόμη πιο φιλικές σχέσεις.
Η αντικατάσταση του Μπολσονάρο με τον Λούλα θα μπορούσε να έχει σημαντικό αντίκτυπο στον τρόπο που βλέπει ο κόσμος τους BRICS. Στη μανιχαϊστική διαίρεση του κόσμου του Μπάιντεν ανάμεσα σε δημοκρατίες και σε απολυταρχίες, ήταν δυνατό να απεικονιστούν οι BRICS ως ένα μπλοκ απολυταρχιών. Έτσι, η απλή απόρριψή τους θα είναι πιο δύσκολη με την ένταξη του Λούλα, ενός υποστηρικτή της δημοκρατίας, που έχει εκλεγεί δίκαια στη χώρα του και μια αξιοσέβαστη διεθνή προσωπικότητα. Ο Λούλα βοήθησε να δοθεί στους BRICS σημαντικός ρόλος στις διεθνείς υποθέσεις. Η επιστροφή του στους BRICS θα μπορούσε να έχει ξανά αυτό το αποτέλεσμα.
Η εκλογή του Λούλα θα ενισχύσει τις σχέσεις τόσο των BRICS όσο και της Βραζιλίας με την Κίνα και τη Ρωσία.
ΟΥΚΡΑΝΙΑ
Ακόμη και υπό τον Μπολσονάρο, η Βραζιλία ήταν απρόθυμη είτε να ενταχθεί στις κυρώσεις που καθοδηγούνται από τις ΗΠΑ στη Ρωσία, είτε να ψηφίσει μαζί με τις ΗΠΑ εναντίον της Ρωσίας στον ΟΗΕ. Δεν θα είναι πιο εύκολο για τις ΗΠΑ υπό τον Λούλα. Ο Λούλα χαρακτήρισε τις κυρώσεις πολιτικό λάθος.
Πιο σημαντικό για τις ΗΠΑ, σε μια συνέντευξη στις 4 Μαΐου, ο Λούλα είπε στο Time ότι «ο Πούτιν δεν έπρεπε να είχε εισβάλει στην Ουκρανία. Αλλά δεν είναι μόνο ο Πούτιν που είναι ένοχος. Οι ΗΠΑ και η ΕΕ είναι και αυτοί ένοχοι. Ποιος ήταν ο λόγος της εισβολής στην Ουκρανία; Το ΝΑΤΟ; Τότε οι ΗΠΑ και η Ευρώπη θα έπρεπε να είχαν πει: “Η Ουκρανία δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ”. Αυτό θα είχε λύσει το πρόβλημα».
Συνέχισε επικρίνοντας τον Μπάιντεν και την έλλειψη προσπάθειας για μια διπλωματική λύση: «Δεν νομίζω ότι πήρε τη σωστή απόφαση για τον πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Οι ΗΠΑ έχουν μεγάλη πολιτική επιρροή. Και ο Μπάιντεν θα μπορούσε να είχε αποφύγει [τον πόλεμο], να μη τον υποκινήσει. Θα μπορούσε να είχε μιλήσει περισσότερο, να συμμετάσχει περισσότερο. Ο Μπάιντεν θα μπορούσε να είχε πάρει ένα αεροπλάνο για τη Μόσχα, για να μιλήσει με τον Πούτιν. Αυτή είναι η στάση που περιμένεις από έναν ηγέτη. Να παρέμβει για να μην εκτροχιαστούν τα πράγματα Δεν νομίζω ότι το έκανε αυτό».
Ο Λούλα θα μπορούσε να παίξει ρόλο στην αλλαγή αυτής της έλλειψης διπλωματίας. Ο Σέλσο Αμορίμ, λέει ότι ο Λούλα θα μπορούσε να επαναλάβει τον ηγετικό του ρόλο στις παγκόσμιες ειρηνευτικές συνομιλίες. Λέει ότι, υπό τον Λούλα, η Βραζιλία θα ξαναρχίσει την πολιτική της ουδετερότητας και ειρηνικής επίλυσης των συγκρούσεων.
Ο Αμορίμ λέει και ότι οι BRICS, γενικά, θα μπορούσαν να είναι ένα φόρουμ για διαπραγματεύσεις για το τέλος του πολέμου και ότι ο Λούλα, ειδικότερα, θα μπορούσε να παίξει σημαντικό ρόλο. Ο Λούλα έχει καλές σχέσεις και τον σεβασμό της Ρωσίας. Έχει «τη διάθεση και το ιστορικό, για να συμβάλει στις ειρηνευτικές συνομιλίες», σύμφωνα με τον Αμορίμ. «Έχει τις προϋποθέσεις για να συμμετάσχει σε μια διαπραγματευτική προσπάθεια, η οποία πρέπει να καθοδηγηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά με τη συμμετοχή της Κίνας, προφανώς. Η Βραζιλία μπορεί επίσης να είναι μια σημαντική χώρα, της οποίας η φωνή έχει απήχηση στον αναπτυσσόμενο κόσμο», είπε ο Αμορίμ. «Οι BRICS ως ομάδα θα μπορούσαν να βοηθήσουν».
Η επιστροφή του Λούλα στη Βραζιλία και στη διεθνή σκηνή θα μπορούσε να είναι μια πρόκληση για τον μονοπολικό κόσμο των ΗΠΑ τόσο σε περιφερειακό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Σε περιφερειακό επίπεδο, ο Λούλα θα μπορούσε να είναι μια δύναμη για την περιφερειακή ολοκλήρωση και ενάντια στο να αντιμετωπίζεται η Λατινική Αμερική ως η αυλή των ΗΠΑ, μπροστά ή πίσω. Σε διεθνές επίπεδο, ο Λούλα θα μπορούσε να είναι μια δύναμη στην ενίσχυση των BRICS και στη βελτίωση της εικόνας τους, στην καθοδήγηση της συνεχούς βελτίωσης των οικονομικών και πολιτικών σχέσεων της Λατινικής Αμερικής με την Κίνα και τη Ρωσία και στην πίεση για μια διευθέτηση μέσω διαπραγματεύσεων για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
*Ο Ted Snider έχει πτυχίο στη φιλοσοφία και γράφει για την ανάλυση προτύπων στην εξωτερική πολιτική και ιστορία των ΗΠΑ.
ΠΗΓΗ: https://www.geoeurope.org/2022/11/05/tesseris-tropoi-poy-i-niki-toy-loyla-tha/
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στις 2 Νοεμβρίου 2022 στο Antiwar
