Οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ο καρκίνος είναι οι δύο ασθένειες οι συνδυαστικά ευθύνονται για σχεδόν το 50% των θανάτων στις ΗΠΑ. Αν και οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ο καρκίνος φαίνεται να διαφέρουν αρκετά μεταξύ τους, πρόσφατες ανακαλύψεις υποδηλώνουν ότι ορισμένες θεραπείες θα μπορούσαν να είναι αποτελεσματικές και για τις δύο.
Εδώ και δύο δεκαετίες, ο Μπράιαν Σμιθ, αναπληρωτής καθηγητής Μηχανικής Βιοϊατρικής στο Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, μελετά και αναπτύσσει τρόπους βελτίωσης της χορήγησης φαρμάκων. Ο ερευνητής πιστεύει πως τα μικροσκοπικά νανοσωματίδια που στοχεύουν συγκεκριμένα ανοσοποιητικά κύτταρα, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία τόσο του καρκίνου όσο και των καρδιαγγειακών παθήσεων.
Καρδιαγγειακές παθήσεις και καρκίνοι
Η αθηροσκλήρωση είναι η πιο θανατηφόρα μορφή καρδιαγγειακής νόσου. Προκύπτει από τη φλεγμονή και τη συσσώρευση λίπους, χοληστερόλης και άλλων λιπιδίων στο τοίχωμα των αιμοφόρων αγγείων τα οποία σχηματίζουν μια πλάκα. Οι περισσότερες καρδιακές προσβολές προκαλούνται από τη ρήξη της πλάκας. Η προσπάθεια του οργανισμού να επουλώσει την πληγή μπορεί να σχηματίσει έναν θρόμβο αίματος ο οποίος θα μπλοκάρει τα αιμοφόρα αγγεία και θα οδηγήσει σε καρδιακή προσβολή.
Από την άλλη πλευρά, ο καρκίνος συνήθως προκύπτει από γενετικές μεταλλάξεις που ωθούν τα κύτταρα να διαιρούνται ανεξέλεγκτα. Η ανεξέλεγκτη, ταχεία ανάπτυξη των κυττάρων, αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να βλάψει τα υγιή όργανα. Ο καρκίνος μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε όργανο του σώματος.
Παρόλο που οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ο καρκίνος φαίνεται να έχουν διαφορετική προέλευση και αιτίες, μοιράζονται πολλούς κοινούς παράγοντες κινδύνου. Για παράδειγμα, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, το χρόνιο στρες και η κακή διατροφή συνδέονται και με τις δύο ασθένειες. Γιατί αυτές οι δύο ασθένειες μοιράζονται παρόμοιους παράγοντες κινδύνου;
Πολλές από τις ομοιότητες μεταξύ των καρδιαγγειακών παθήσεων και του καρκίνου μπορούν να αποδοθούν στη φλεγμονή. Η χρόνια φλεγμονή αποτελεί πρωταρχική αιτία της αθηροσκλήρωσης, καθώς καταστρέφει τα κύτταρα που επενδύουν τα αιμοφόρα αγγεία και επιδεινώνει προοδευτικά τις πλάκες. Παρόμοια, η χρόνια φλεγμονή μπορεί να πυροδοτήσει την εμφάνιση καρκίνου αυξάνοντας τις μεταλλάξεις και υποστηρίζοντας την επιβίωση και εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων.
Η έρευνα υποδηλώνει ότι οι θεραπείες που έχουν σχεδιαστεί για τον καρκίνο μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη θεραπεία της αθηροσκλήρωσης. Για παράδειγμα, τα φάρμακα που στοχεύουν τα ανοσοποιητικά κύτταρα (μακροφάγα) στους όγκους και τα αναγκάζουν να φάνε τα καρκινικά κύτταρα. Έχει αποδειχθεί ότι ένα παρόμοιο φάρμακο μπορεί να προκαλέσει τα μακροφάγα να απομακρύνουν τα νεκρά και ετοιμοθάνατα κύτταρα στην αθηροσκλήρωση, γεγονός που συρρικνώνει τις πλάκες.
Αν και οι θεραπείες που κυκλοφορούν σήμερα στην αγορά, όπως οι στατίνες και οι φιμπράτες, μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα λιπιδίων και την πήξη του αίματος στην αθηροσκλήρωση, δεν αντιμετωπίζουν επαρκώς τον κίνδυνο θανάτου από καρδιαγγειακή νόσο. Για τη βελτίωση των αποτελεσμάτων, οι κλινικοί γιατροί χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο ένα συνδυασμό φαρμάκων. Μια ενδιαφέρουσα κατηγορία θεραπειών, σύμφωνα με τον Σμιθ, είναι οι αναστολείς συμμεταφορέα γλυκόζης-νατρίου 2 (SGLT2), οι οποίοι χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του διαβήτη. Οι ερευνητές έχουν δείξει ότι τα φάρμακα αυτά παρέχουν προστασία από καρδιαγγειακά νοσήματα και χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του καρκίνου. Οι κλινικές δοκιμές για τις στατίνες και τους SGLT2 δείχνουν μια στενή σχέση μεταξύ φλεγμονής, μεταβολισμού και καρδιαγγειακής νόσου που υποδηλώνει νέες θεραπευτικές μεθόδους. Ένα παράδειγμα είναι οι ανοσοθεραπείες που αναστέλλουν τον μηχανισμό των όγκων για την προστασία τους από το ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτή η προσέγγιση για τη θεραπεία του καρκίνου μείωσε τις αθηρωματικές πλάκες σε ζώα και την αγγειακή φλεγμονή σε ένα μικρό δείγμα ανθρώπων.
Ένας νανοϊατρικός δούρειος ίππος
Μια πρόσφατη ανακάλυψη έδειξε ότι οι νανοσωλήνες – ένα πολύ μικρό σωματίδιο από άνθρακα που είναι πάνω από 10.000 φορές λεπτότερο από μια ανθρώπινη τρίχα – μπορούν να εισέλθουν σε συγκεκριμένα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, να ταξιδέψουν μέσω της κυκλοφορίας του αίματος και να εισχωρήσουν στους όγκους ως δούρειος ίππος. Αυτοί οι νανοσωλήνες μπορούν να μεταφέρουν οτιδήποτε οι ερευνητές τοποθετούν πάνω τους, συμπεριλαμβανομένων φαρμάκων και απεικονιστικών σκιαγραφικών παραγόντων. Επιπλέον, η χορήγηση φαρμάκου σε συγκεκριμένα ανοσοκύτταρα μειώνει τον κίνδυνο παρενεργειών.
Τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που μεταφέρουν τους νανοσωλήνες εισέρχονται φυσικά στους όγκους μέσω της φλεγμονώδους αντίδρασης. Δεδομένου ότι ο καρκίνος και η αθηροσκλήρωση είναι και οι δύο φλεγμονώδεις ασθένειες, η ερευνητική ομάδα του Σμιθ μελετά κατά πόσο τα ανοσοκύτταρα που μεταφέρουν τους νανοσωλήνες μπορούν επίσης να μεταφέρουν τις πλάκες.
Βελτίωση της ανάπτυξης φαρμάκων
Τα νανοσωματιδιακά αντικαρκινικά φάρμακα εισήλθαν για πρώτη φορά στην κλινική το 1995 και έκτοτε οι ερευνητές έχουν αναπτύξει πολλά άλλα. Ωστόσο επί του παρόντος μόνο ένα καρδιαγγειακό νανοφάρμακο έχει εγκριθεί από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων. Αυτό υποδηλώνει την ευκαιρία για νέες προσεγγίσεις νανοθεραπείας με σκοπό τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των καρδιαγγειακών φαρμάκων και τη μείωση των παρενεργειών.
ΠΗΓΗ: The Conversation
