Ανταπόκριση από το Βερολίνο: Γιώργος Ευγενίδης
«Θα τα καταφέρουμε». «Η παροχή ασύλου δεν είναι διαπραγματεύσιμη». «Ένα τείχος γύρω από τη Γερμανία δεν λύνει το πρόβλημα». «Είμαστε υποχρεωμένοι να βοηθήσουμε». Αυτές είναι οι φράσεις που επιστρατεύει το τελευταίο διάστημα τόσο η Καγκελάριος Μέρκελ όσο και το επιτελείο της. Έχουν αναχθεί σε επίσημο μήνυμα της κυβέρνησης ή σε πολιτική ανοιχτών συνόρων, όπως της χρεώνουν τόσο η εσωκομματική αντιπολίτευση όσο και οι διαφωνούντες με την κυβερνητική πολιτική. Πάντως, τις φράσεις της Μέρκελ δύσκολα μπορεί κανείς να τις διαψεύσει, αλλιώς κινδυνεύει να πέσει στην παγίδα να χαρακτηριστεί ρατσιστικής, άκαρδος ή υποστηρικτής του κεκρυμμένα νεοναζιστικού και σίγουρα αντιμεταναστευτικού Pegida. Πλην όμως, όπως και αρκετές άλλες φορές, η ίδια η πραγματικότητα μοιάζει να διαψεύδει την Καγκελάριο. Το ζήτημα είναι, αν, όπως έγινε όλες τις υπόλοιπες φορές, θα αντέξει και στο τέλος θα επιβάλλει τις θέσεις της.
Το γερμανικό ομοσπονδιακό πολιτικό σύστημα είναι έτσι δομημένο, ώστε οι αποφάσεις παίρνονται τις περισσότερες φορές σε κεντρικό, ομοσπονδιακό επίπεδο, πλην όμως για την εφαρμογή είναι υπεύθυνες οι τοπικές μονάδες, όπως τα κρατίδια και οι δήμοι. Ομοίως και στο ζήτημα του προσφυγικού. Η Καγκελαρία χαράσσει μια γενικότερη στρατηγική, πλην όμως η ευθύνη για τις υποδομές για την προστασία των προσφύγων και για τη διαδικασία ένταξής τους έγκειται στα κρατίδια και στους δήμους. Και κάπου εδώ αρχίζουν τα προβλήματα. Οι δήμοι, φερ ειπείν, δεν μπορούν να προσδιορίσουν τον αριθμό των προσφύγων που δέχονται, πρέπει όμως να έχουν πάντα έτοιμες τις απαιτούμενες υποδομές. Ο καθορισμός του αριθμητικού μέτρου είναι αρμοδιότητα του Βερολίνου, η οποία όμως πολλές φορές μπαίνει σε δεύτερη μοίρα λόγω της σκληρής πραγματικότητας. Και έτσι, πολλοί δήμοι βρίσκονται να αντιμετωπίζουν καταστάσεις και νούμερα ανθρώπινων ροών που είναι πολύ πιο πάνω από τις δυνατότητές τους.
Έτσι, η Άνγκελα Μέρκελ βρίσκεται αντιμέτωπη με μια ακόμα πρόκληση. Στην Καγκελαρία έφτασε μια επιστολή υπογεγραμμένη από 215 δημάρχους πόλεων, μικρότερων και μεγαλύτερων, της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας, μιας από τις πιο εύπορες περιοχές της Γερμανίας. Οι δήμαρχοι υπογραμμίζουν στην επιστολή τους πως έχουν φτάσει στα όρια των δυνατοτήτων τους και πως πρέπει κάτι να γίνει για να ανακοπούν οι προσφυγικές ροές, αλλιώς σύντομα το πρόβλημα δεν θα είναι διαχειρίσιμο. Αυτοί οι 215 δεν είναι όλοι μέλη του CDU ούτε εκφράζουν ακροδεξιές θέσεις, αντίθετα, πολλοί προέρχονται και από τους Σοσιαλδημοκράτες ή τους Πράσινους, όπως ο δήμαρχος της πόλης Tübingen (γνωστή πανεπιστημιούπολη), ο οποίος μάλιστα έχει προκαλέσει και αναστάτωση τους Πράσινους που έχουν ταχθεί αναφανδόν υπέρ της πολιτικής ανοιχτών συνόρων. «Το 11ο μήνυμα της Μέρκελ πως θα τα καταφέρουμε δεν λύνει το πρόβλημα» γράφει σε ένα επικριτικό του άρθρο στη συντηρητική εφημερίδα Die Welt ο Πράσινος Boris Palmer, ο οποίος επισημαίνει πως, αν η πολιτική των ανοιχτών συνόρων συνεχιστεί και κάθε αιτών ασύλου το παίρνει κιόλας, τότε θα απαιτηθεί δεκαπλασιασμός των πόρων για την κατασκευή προσφυγικών κατοικιών και παράλληλα η άρση πολλών εδαφίων της νομοθεσίας που περιορίζει τη δόμηση. Άλλωστε, δεν μπορούν για πάντα οι πρόσφυγες να στεγάζονται σε καταυλισμούς και γυμναστήρια σχολείων.
Όπως έχουμε πολλάκις επισημάνει στο RP, το προσφυγικό είναι ίσως η δυσκολότερη πρόκληση που έχει κληθεί να αντιμετωπίσει η Γερμανία, μιας και το πρόβλημα είναι πλέον απτό για τους Γερμανούς πολίτες, οι οποίοι μαθαίνουν να ζουν με τους πρόσφυγες. Το βασικό πρόβλημα της Άνγκελα Μέρκελ είναι πως με ευχολόγια το πρόβλημα δεν λύνεται, ενώ δεν είναι σίγουρο κατά πόσο θα συνεργαστεί ο Ρετζέπ Ταγίπ Έρντογαν προκειμένου να ανακοπούν στην πηγή οι προσφυγικές ροές.
Και έτσι, οι καλές προθέσεις συγκρούονται με την πραγματικότητα, η οποία, ίσως για πρώτη φορά, μοιάζει να μην είναι με το μέρος της Καγκελαρίου.
