Οι κρουαζιέρες αναψυχής, το γκολφ και η ανίχνευση του γενεαλογικού δέντρου δεν είναι και τόσο ικανοποιητικές
Σε ένα επεισόδιο της δημοφιλούς τηλεοπτικής σειράς “The Sopranos”, που άρχισε να προβάλλεται τη δεκαετία του 1990, ένας γκάνγκστερ λέει στον Τόνι, από την ομώνυμη οικογένεια, ότι θέλει να αποσυρθεί. “Τι είσαι, παίκτης του χόκεϊ;” απαντά ο Τόνι. Οι μη φανταστικοί, μη εγκληματίες που σκέφτονται να βάλουν τέλος στον εργασιακό τους βίο δεν χρειάζεται να ανησυχούν για σπασμένα δάχτυλα ή άλλες σωματικές βλάβες. Πρέπει όμως να αντιμετωπίσουν άλλες δυνητικά οδυνηρές απώλειες: του εισοδήματος, του σκοπού ή, το πιο οδυνηρό, της σημασίας.
Κάποιοι απλώς δεν θα παραιτηθούν. Ο Giorgio Armani αρνείται να εγκαταλείψει το ρόλο του ως διευθύνων σύμβουλος του οίκου μόδας του σε ηλικία 89 ετών. Το γεγονός ότι είναι ο δεύτερος πλουσιότερος άνθρωπος της Ιταλίας δεν έχει μειώσει την εργασιακή του συμπεριφορά. Ο Charlie Munger, βοηθός του Warren Buffett στην Berkshire Hathaway, εργάστηκε για τον επενδυτικό οίκο μέχρι που πέθανε στα τέλη του περασμένου έτους σε ηλικία 99 ετών. Ο ίδιος ο κ. Buffett συνεχίζει δυναμικά στα 93 του χρόνια.
Άνθρωποι όπως οι κύριοι Armani, Buffett ή Munger είναι εξαιρετικοί. Αλλά στο να παραμένουν επαγγελματικά ενεργοί σε αυτό που ιστορικά θα θεωρούνταν γεροντική ηλικία, δεν είναι μοναδικοί. Μια δημοσκόπηση φέτος διαπίστωσε ότι σχεδόν ένας στους τρεις Αμερικανούς δηλώνει ότι μπορεί να μη βγει ποτέ στη σύνταξη. Η πλειονότητα αυτών που δεν θα αποσυρθούν δήλωσε ότι δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να εγκαταλείψουν μια εργασία πλήρους απασχόλησης, ειδικά όταν ο πληθωρισμός τρώει την ήδη πενιχρή επιταγή κοινωνικής ασφάλισης. Ας υποθέσουμε όμως ότι είστε ένας από τους τυχερούς που μπορούν να επιλέξουν να κάνουν στην άκρη. Πρέπει να το κάνετε;
Το τόξο του εργαιακού βίου συνήθιζε να είναι προβλέψιμο. Ανεβαίνατε τη σκάλα της καριέρας σας, αποκτώντας μεγαλύτερο κύρος και μεγαλύτερους μισθούς σε κάθε βήμα. Στη συνέχεια, όταν η ηλικία έφτανε στα πρώτα χρόνια των 60, το απόγευμα μιας Παρασκευής γινόταν ένα πάρτι συνταξιοδότησης, ίσως ένα χρυσό ρολόι, και αυτό ήταν όλο. Την επόμενη μέρα ο κόσμος των συσκέψεων, των στόχων, των καθηκόντων και της λοιπής πολυπραγμοσύνης ξεθώριαζε. Αν ήσασταν μέτρια ανήσυχοι, μπορούσατε να παίξετε μπριτζ ή να βοηθήσετε με τα εγγόνια. Αν δεν ήσασταν, υπήρχαν τα σταυρόλεξα, η τηλεόραση και μια κουβέρτα.
Παρόλο που η πνευματική διέγερση τείνει να κρατάει μακριά την κατάθλιψη και τη γνωστική εξασθένιση, πολλοί επαγγελματίες στον τομέα της τεχνολογίας αποσύρονται το συντομότερο δυνατό στην προτεινόμενη ημερομηνία για να δημιουργήσουν χώρο για τη νεότερη γενιά, παραδεχόμενοι ότι θα ήταν μη ρεαλιστικό να διατηρήσουν το προβάδισμά τους στον τομέα. Παρόλα αυτά, το να αποσυρθείς σημαίνει να φύγεις από την κεντρική σκηνή – ο ελεύθερος χρόνος σου δίνει όλο τον χρόνο του κόσμου, αλλά τείνει να σε περιθωριοποιήσει καθώς δεν είσαι πλέον στο παιχνίδι.
Τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η διάρκεια ζωής μεγαλώνει. Είναι αλήθεια ότι αν και τα χρόνια μετά τη συνταξιοδότηση, η περίοδος του λυκόφωτος είναι μακρά, δεν χρειάζεται να οδηγούν σε πλήξη ή σε μια ζωή χωρίς νόημα. Μόλις συνταξιοδοτηθείτε μετά από 32 χρόνια ως δικηγόρος στην Παγκόσμια Τράπεζα, μπορείτε να αρχίσετε να μοιράζετε το χρόνο σας ανάμεσα στη φωτογραφία και στο ψάξιμο σε υπαίθριες αγορές για να ξεκινήσετε μια συλλογή. Δεν χρειάζεται να σας λείπει η δουλειά σας ή να υποφέρετε από έλλειψη σκοπού. Αν δεν είστε πλέον επικεφαλής του νοσοκομείου, μπορείτε να ενταχθείτε στους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα για περιστασιακές αποστολές, να διδάξετε ή να βοηθήσετε στην τοπική σας κλινική. Η αυτοεκτίμηση και η προσωπική ανάπτυξη μπορούν να προέλθουν από πολλά μέρη, συμπεριλαμβανομένης της μη κερδοσκοπικής εργασίας ή της καθοδήγησης άλλων για το πώς να στήσουν μια επιχείρηση.
Αλλά μπορεί κάτι να αντικαταστήσει πραγματικά το πλαίσιο και τον ενθουσιασμό του να είσαι μέρος της δράσης; Μπορείτε να έχετε ένα γεμάτο ημερολόγιο χωρίς προθεσμίες, συσκέψεις και λογιστικά φύλλα και να ανθίσετε ως καταναλωτής θεατρικών απογευματινών παραστάσεων, εκθέσεων τέχνης και μαθημάτων μπάντμιντον. Τα χόμπι είναι ωραία και καλά για πολλούς. Άλλοι, όμως, που είναι εξαιρετικά δραστήριοι, μπορεί να αισθάνονται άσκοπα ή και ελαφρώς ενοχλητικά.
Αυτό συμβαίνει επειδή υπάρχει βάθος στο να είσαι χρήσιμος. Και ο ενθουσιασμός, ακόμη και σε σημαντικά χαμηλότερες δόσεις από αυτές που είναι συνηθισμένες κατά τη διάρκεια της καριέρας, μπορεί να λειτουργήσει ως αντιγηραντικός ορός. Κάθε φορά που λένε στον κ. Armani να αποσυρθεί και να απολαύσει τους καρπούς της δουλειάς του, απαντά “σε καμία περίπτωση”. Αντιθέτως, είναι σαφές ότι τον ενεργοποιεί η καθημερινή συμμετοχή του στη λειτουργία της επιχείρησης, υπογράφοντας κάθε σχέδιο, έγγραφο και αριθμό.
Στο “Seinfeld”, μια άλλη τηλεοπτική σειρά της δεκαετίας του 1990, ο Jerry πηγαίνει να επισκεφθεί τους γονείς του, Αμερικανούς της μεσαίας τάξης που μετακόμισαν στη Φλόριντα όταν συνταξιοδοτήθηκαν, τρώγοντας δείπνο το απόγευμα. “Δεν θα ταΐσω με το ζόρι τον εαυτό μου μια μπριζόλα στις 4.30 μόνο και μόνο για να γλιτώσω μερικά δολάρια!” διαμαρτύρεται ο Τζέρι. Όταν αυτή η επισκέπτρια Bartleby μπήκε στην αγορά εργασίας, υπέθεσε ότι όταν θα ερχόταν η μέρα θα ήταν και εκείνη συνταξιούχος με ένα πουκάμισο σε παστέλ χρώμα. Ένα τέταρτο του αιώνα μετά, η 48χρονη αρθρογράφος σας ελπίζει ότι θα γράφει για τον Economist σε δεκαετίες από τώρα, ακόμη και αν τραμπαλίζει στις συνεντεύξεις της στηριζόμενη σε έναν περιπατητήρα. Ο κύριος Σάινφελντ εξακολουθεί να είναι δυνατός στα 69 του, άλλωστε. Αλλά ρωτήστε την ξανά σε 21 χρόνια.
Πηγή : The Economist
