Οι διακοπές δεν χρειάζεται να είναι κόλαση
Το δολάριο κυμαίνεται κοντά σε υψηλό δύο δεκαετιών. Αυτό έχει εξαπολύσει ένα πλήθος Αμερικανών τουριστών που επιθυμούν να εκμεταλλευτούν τη νεοαποκτηθείσα αγοραστική τους δύναμη, προς μεγάλη απογοήτευση των σνομπ Ευρωπαίων και όλων όσων έχουν αδυναμία στις άδειες, ανεκμετάλλευτες παραλίες. Και αυτό συνέβη σε μια εποχή που ο τουρισμός είναι και πάλι στη μόδα. Τα ταξίδια αυξήθηκαν κατά 19% το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν. Προβλέπεται ότι θα ξεπεράσουν τα προ της σοβιετικής περιόδου επίπεδα κατά τη διάρκεια όλου του έτους.
Αλλά η αναζωογόνηση του τουρισμού συναντά αντιδράσεις. Δημοφιλείς προορισμοί, όπως η Βαρκελώνη, το Ντουμπρόβνικ, η Μαγιόρκα και η Σαντορίνη, είτε έχουν εισαγάγει είτε εξετάζουν το ενδεχόμενο θέσπισης περιορισμών στα κρουαζιερόπλοια. Η Ιαπωνία υψώνει εμπόδια για να εμποδίσει τους τουρίστες να συγκεντρώνονται για να χαζέψουν το όρος Φούτζι. Δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές στη Βαρκελώνη και στις Βαλεαρίδες Νήσους ζήτησαν ακόμη και τον τερματισμό του «μαζικού τουρισμού».
Τα επιχειρήματα που στηρίζουν τις διαμαρτυρίες είναι λανθασμένα -όπως και πολλές από τις πολιτικές που εμπνέουν. Ο τουρισμός είναι μια χρήσιμη πηγή εσόδων. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μπορούν να βρουν τρόπους να τον κάνουν πιο υποφερτό και ταυτόχρονα πιο προσοδοφόρο. Οι τρόποι αυτοί δεν περιλαμβάνουν απαγορεύσεις στους τουρίστες ή να κάνουν τους προορισμούς λιγότερο ελκυστικούς. Αντίθετα, οι χώρες θα πρέπει να επιδιώξουν μια πιο καπιταλιστική λύση, ασκώντας την τιμολογιακή τους δύναμη.
Ο τουρισμός είναι μεγάλη επιχείρηση. Σύμφωνα με μια ευρεία εκτίμηση, ο κλάδος κέρδισε πέρυσι 3,3 τρισ. δολάρια, ποσό που αντιστοιχεί στο 3% του παγκόσμιου ΑΕΠ και στο 6% των διασυνοριακών χρηματοοικονομικών ροών. Για τις χώρες υποδοχής, είναι μια ευπρόσδεκτη πηγή θέσεων εργασίας καθώς και εσόδων. Τα ποσοστά ανεργίας που ξεπέρασαν το 20% σε μεγάλο μέρος της νότιας Ευρώπης τη δεκαετία του 2010 θα ήταν ακόμη υψηλότερα αν δεν υπήρχαν τα εκατομμύρια των επισκεπτών που ήρθαν για να απολαύσουν τον ήλιο.
Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι οι μεμονωμένοι επισκέπτες αναπόφευκτα δεν λαμβάνουν υπόψη τους την επίδραση που έχουν στους άλλους. Η κυκλοφοριακή συμφόρηση αποτελεί πονοκέφαλο τόσο για τους κατοίκους όσο και για τους τουρίστες. Το να πρέπει να ανταγωνιστείς με το πλήθος για ενοικίαση διαμερίσματος, θέσεις στο λεωφορείο και χώρο στα πεζοδρόμια χαλάει την ποιότητα ζωής των κατοίκων της πόλης όσο και την εμπειρία των διακοπών για τους τουρίστες.
Οι φόροι μπορούν να βοηθήσουν, εξασφαλίζοντας ότι οι τουρίστες πληρώνουν το κόστος της συμφόρησης που προκαλούν. Σε ορισμένα μέρη οι φόροι μπορούν να αποτρέψουν τα πλήθη. Οι ταξιδιώτες που αναζητούν υπέροχες παραλίες έχουν πολλές επιλογές, για παράδειγμα. Αν η Ταϊλάνδη έκανε πιο δαπανηρή την επίσκεψή τους, οι τουρίστες θα πήγαιναν στο Βιετνάμ. Πράγματι, μια μελέτη διαπιστώνει ότι κάθε αύξηση των τουριστικών φόρων κατά 10% στις Μαλδίβες οδηγεί σε μείωση του αριθμού των επισκεπτών κατά 5%.
Σε ορισμένα μέρη τα πλήθη μπορεί να εξακολουθούν να έρχονται. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι τουριστικοί φόροι είναι ως επί το πλείστον αναποτελεσματικοί στο να αποτρέπουν τους ανθρώπους από το να επισκέπτονται προορισμούς με αξιοθέατα που ξεχωρίζουν και δεν μπορούν να βρεθούν αλλού, όπως η Sagrada Família της Βαρκελώνης. Οι άνθρωποι αντιδρούν με ανακατανομή των δαπανών, για παράδειγμα με την επιλογή φθηνότερου ξενοδοχείου, αντί να ακυρώνουν τα ταξίδια τους.
Ωστόσο, αυτό δεν αποτελεί λόγο απόγνωσης. Για ένα πράγμα, η επιβολή πολύ υψηλότερων εισφορών μπορεί να έχει μεγαλύτερη επίδραση στους αριθμούς. Οι φόροι που ήδη υπάρχουν έχουν καθοριστεί σε πενιχρά επίπεδα. Τον Οκτώβριο θα αυξηθεί ο φόρος διανυκτέρευσης στο ξενοδοχείο της Βαρκελώνης, αλλά μόνο στα 4 ευρώ (4,30 δολάρια)- ένα ημερήσιο πάσο για την είσοδο στη Βενετία σας κοστίζει μόλις 5 ευρώ, που μόλις και μετά βίας θα κάλυπτε ένα φλιτζάνι καφέ στην πλατεία του Αγίου Μάρκου. Η αγορά θα μπορούσε να αντέξει πολύ υψηλότερες τιμές.
Εάν οι επισκέπτες είναι πρόθυμοι να πάνε αλλού, οι υποανάπτυκτες τουριστικές περιοχές θα μπορούσαν τότε να έχουν την ευκαιρία να προσελκύσουν την προσοχή τους. Αν οι άνθρωποι επιμένουν να επισκέπτονται τα hot spots, οι επιπλέον φόροι που επιβάλλονται μέσω των αεροπορικών εταιρειών ή των ξενοδοχείων θα μπορούσαν να πληρώσουν για υποδομές που κάνουν τη ζωή καλύτερη τόσο για τους τουρίστες όσο και για τους κατοίκους. Επιπλέον, άλλα μέτρα μπορούν να ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να περνούν χρόνο σε λιγότερο επιβαρυμένα μέρη ή γειτονιές. Εκτός από την ανέγερση εμποδίων, οι ιαπωνικές αρχές, πιο λογικά, επιβάλλουν μερικές φορές τέλος κυκλοφοριακής συμφόρησης στο όρος Φούτζι. Η Κοπεγχάγη προσφέρει παγωτό στους τουρίστες που μαζεύουν τα σκουπίδια. Όταν η τιμολόγηση είναι σωστή, οι κάτοικοι που εξακολουθούν να είναι γκρινιάρηδες ή που μισούν τα πλήθη έχουν την ελευθερία να μετακινηθούν κάπου αλλού.
Κάποιοι μπορεί να αντιτείνουν ότι οι τουριστικοί φόροι είναι άδικοι, επειδή εμποδίζουν τους νέους ή τους φτωχούς επισκέπτες να δουν τον κόσμο. Ωστόσο, ο τουρισμός είναι πάντα άνισος. Και θα μπορούσαν να χορηγούνται πάσο ή αφορολόγητα ταξίδια σε φοιτητές ή ανέργους, όπως συμβαίνει σε πολλά μουσεία. Οι Βενετσιάνοι μπορεί να κουνάνε τις γροθιές τους όταν καταφθάνει ένα νέο πλοίο με επιβάτες κρουαζιέρας- αντίθετα θα έπρεπε να τρίβουν τα χέρια τους με χαρά.
