Λαμβάνοντας υπόψη τον γιγαντιαίο μηχανισμό ασφαλείας της, η αργή αντίδραση της Μόσχας στην τρομοκρατική επίθεση είναι σοκαριστική
Των Shaun Walker, Pjotr Sauer και Andrew Roth
Καθώς η Ρωσία πενθεί για τα θύματα της τρομοκρατικής επίθεσης της Παρασκευής, μαζί με τη θλίψη έρχεται και το σκληρό ερώτημα που ακολουθεί τα περισσότερα παρόμοια περιστατικά: Πώς μπόρεσε να συμβεί αυτό;
Η εξάρθρωση αποφασισμένων και καλά εκπαιδευμένων τρομοκρατικών πυρήνων δεν είναι εύκολη υπόθεση για τις υπηρεσίες ασφαλείας σε καμία χώρα, αλλά υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι η αποτυχία να αποτραπεί η επίθεση της Παρασκευής οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε μια καταστροφική αποτυχία ασφαλείας εκ μέρους των ρωσικών αρχών.
Πρώτον, υπήρξε η δημόσια προειδοποίηση από την αμερικανική κυβέρνηση, νωρίτερα το Μάρτιο, ότι είχε μάθει για “επικείμενα σχέδια τρομοκρατών να στοχεύσουν μεγάλες συγκεντρώσεις στη Μόσχα”. Η προειδοποίηση, η οποία κοινοποιήθηκε επίσης ιδιωτικά στη ρωσική κυβέρνηση, υποδήλωνε ότι η Ουάσινγκτον είχε λάβει κάποιες αρκετά συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με μια επερχόμενη επίθεση. Όμως ο Πούτιν, τρεις ημέρες πριν από την επίθεση, απέκρουσε τις προειδοποιήσεις αυτές, χαρακτηρίζοντάς τες “προσπάθεια τρομοκράτησης και εκφοβισμού της κοινωνίας μας”.
Υπό το πρίσμα της δημόσιας απόρριψης της απειλής από τον Πούτιν, φαίνεται επίσης ότι οι ρωσικές αρχές δεν έλαβαν πρόσθετα μέτρα ασφαλείας για την προστασία τόσο μεγάλων συγκεντρώσεων, με πολυάριθμους μάρτυρες να μιλούν για μια εξαιρετικά ελαφριά παρουσία ασφαλείας στο Crocus City Hall. Η αντίδραση της αστυνομίας στις επιθέσεις ήταν τόσο αργή που η χούφτα των επιτιθέμενων μπόρεσε να περιφέρεται στο χώρο κατά βούληση, να σκοτώσει περισσότερους από 100 ανθρώπους και στη συνέχεια να ξεγλιστρήσει χωρίς να συλληφθεί ή να πυροβοληθεί επί τόπου.
Για μια χώρα με έναν γιγαντιαίο, εκτεταμένο μηχανισμό ασφαλείας, αυτή η αργή αντίδραση είναι σοκαριστική. Ορισμένοι Ρώσοι συνέκριναν με νόημα την απούσα αντίδραση της αστυνομίας την Παρασκευή, με τη συντριπτική αστυνομική παρουσία στην κηδεία του ηγέτη της αντιπολίτευσης Αλεξέι Ναβάλνι, μετά το θάνατό του σε ρωσική φυλακή.
“Η FSB είχε προφανώς λάθος προτεραιότητες. Είχαν τους κύριους πόρους τους στην Ουκρανία και στην εγχώρια αντιπολίτευση. Αυτές είναι οι προτεραιότητες που τους δόθηκαν από την κορυφή”, δήλωσε ο Μαρκ Γκαλεότι, ειδικός στις ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας.
Καθώς η καταστολή των διαφωνούντων έχει ενταθεί στα δύο χρόνια από την ολοκληρωτική εισβολή στην Ουκρανία, οι υπηρεσίες ασφαλείας του Πούτιν έχουν κυνηγήσει ανθρώπους που έβαζαν like σε αντιπολεμικό περιεχόμενο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, LGBTQ+ εφήβους που μπορούν πλέον να κατηγορηθούν για “εξτρεμισμό” απλώς και μόνο επειδή παρακολουθούν βραδιές σε γκέι κλαμπ, και ανθρώπους που καταθέτουν λουλούδια στη μνήμη του Ναβάλνι.
Χιλιάδες αξιωματούχοι ασφαλείας έχουν σταλεί μακριά από τις καθημερινές τους δουλειές στη Ρωσία για να αναλάβουν τον έλεγχο των πρόσφατα κατακτημένων τμημάτων της Ουκρανίας, συλλαμβάνοντας Ουκρανούς συμπαθούντες και σπέρνοντας τον τρόμο σε μια ξένη χώρα αντί να παρακολουθούν τις απειλές για την ασφάλεια στο εσωτερικό της χώρας.
Υπήρχε επίσης η αίσθηση ότι η απειλή από την εγχώρια ισλαμιστική τρομοκρατία, που ήταν πάντα παρούσα κατά την πρώτη δεκαετία της διακυβέρνησης Πούτιν, είχε υποχωρήσει. Η τακτική των ισχυρών όπλων στην περιοχή του Βόρειου Καυκάσου, σε συνδυασμό με την άδεια σε αρκετές χιλιάδες ριζοσπάστες να φύγουν για τη Συρία και το Ιράκ πριν από αρκετά χρόνια, οδήγησε στην αίσθηση ότι ο αγώνας κατά της ισλαμιστικής τρομοκρατίας είχε τελειώσει.
“Όλοι χαλάρωσαν και υπήρχε μια γενική αίσθηση ότι δεν υπήρχε πλέον σοβαρή απειλή”, δήλωσε ένας αναλυτής που ασχολείται με το φαινόμενο στο εσωτερικό της Ρωσίας.
Η δυναμική που διαδραματίστηκε στην επίθεση της Παρασκευής, με τους περισσότερους από τους δράστες να είναι προφανώς ριζοσπαστικοποιημένοι πολίτες του Τατζικιστάν, είναι διαφορετική από τις τρομοκρατικές επιθέσεις στην αρχή της διακυβέρνησης Πούτιν, όταν οι δράστες έτειναν να προέρχονται από τον Βόρειο Καύκασο.
Ο Galeotti δήλωσε: “Η ισλαμική τρομοκρατία της Κεντρικής Ασίας παραμένει ένα πραγματικό πρόβλημα για την FSB. Η FSB έχει μεγάλη εμπειρία στην αντιμετώπιση των εξτρεμιστών στον Καύκασο, έχει δαπανήσει τεράστιους πόρους γι’ αυτό, αλλά η κεντρική Ασία είναι περισσότερο ένα τυφλό σημείο”.
Όπως ήταν αναμενόμενο, στον απόηχο της επίθεσης, οι φήμες και οι άγριες θεωρίες αφθονούσαν σχετικά με το ποιος μπορεί να ήταν “πραγματικά” υπεύθυνος, ακόμη και όταν το Ισλαμικό Κράτος ανέλαβε την ευθύνη για την αιματοχυσία.
Ο Πούτιν υπαινίχθηκε υποτιθέμενες ουκρανικές διασυνδέσεις με τις επιθέσεις και οι Ρώσοι φιλοπόλεμοι σχολιαστές προχώρησαν ακόμη περισσότερο, κάνοντας μια συντονισμένη προσπάθεια να υποδηλώσουν ότι οι ισχυρισμοί του Ισλαμικού Κράτους ήταν παραπλανητικοί και ότι οι επιθέσεις οργανώθηκαν στην πραγματικότητα από το Κίεβο. Η Ουκρανία αρνήθηκε σθεναρά κάτι τέτοιο.
Εν τω μεταξύ, οι ουκρανικές στρατιωτικές υπηρεσίες πληροφοριών και ορισμένοι δυτικοί σχολιαστές υπέθεσαν ότι το όλο θέμα ήταν ένα γεγονός με “ψεύτικη σημαία”, που οργανώθηκε ή διευκολύνθηκε από το Κρεμλίνο για να εδραιώσει την πολεμική προσπάθεια στην Ουκρανία.
Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι καμία από αυτές τις προτάσεις είναι αληθινή, αν και οι συντονισμένοι ισχυρισμοί περί ουκρανικής εμπλοκής από ρωσικές πηγές υποδηλώνουν ότι το Κρεμλίνο σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει τα επακόλουθα των επιθέσεων για πολιτικό όφελος.
Οι επόμενες ημέρες θα δείξουν αν οι ισχυρισμοί του Κρεμλίνου περί ουκρανικής εμπλοκής είναι απλώς μια τακτική αντιπερισπασμού από την αποτυχία των μυστικών υπηρεσιών ή αν θα χρησιμοποιηθούν για να ενισχύσουν την αναβάθμιση της πολεμικής ρητορικής.
Σε πολλές κοινωνίες, θα εγείρονταν σοβαρά πολιτικά ερωτήματα μετά από μια τέτοια επίθεση, αλλά ο Πούτιν σπάνια τιμωρεί υφισταμένους για αποτυχίες και πιθανότατα θα θέλει να αποφύγει να γίνει πολύς λόγος για μια καταστροφή των μυστικών υπηρεσιών.
“Θα πίστευε κανείς ότι θα έπρεπε να πέσουν κεφάλια στην FSB, αλλά δεν υπήρξε καμία ουσιαστική τιμωρία για τις αποτυχίες των πληροφοριών τους κατά τη διάρκεια της εισβολής στην Ουκρανία. Ο Πούτιν διστάζει να εφαρμόσει έναν σημαντικό ανασχηματισμό”, δήλωσε ο Galeotti.
Πηγή: The Guardian
https://www.theguardian.com/world/2024/mar/24/did-ukraine-war-russian-security-services-neglect-islamist-threat-moscow
