Η 15η Φεβρουαρίου σηματοδοτεί την 125η επέτειο από την έκρηξη που κατέστρεψε το θωρηκτό USS Maine στο λιμάνι της Αβάνας το 1898, ξεκινώντας τον Ισπανο-Αμερικανικό Πόλεμο. Η νίκη επί της Ισπανίας, που επιτεύχθηκε μέσα σε μόλις πέντε μήνες, έφερε σε πέρας μια φιλοδοξία των ΗΠΑ που εκτείνεται πριν από έναν αιώνα – κυριαρχία στην Κούβα. Αυτή η κυριαρχία διήρκεσε μισό αιώνα έως ότου ο Φιντέλ Κάστρο την τερμάτισε ξαφνικά το 1959, αλλά άφησε ένα ανεξίτηλο σημάδι στην ψυχή των υπευθύνων χάραξης πολιτικής της Ουάσιγκτον – την ιδέα ότι η Κούβα δεν είναι πραγματικά ένα κυρίαρχο έθνος αλλά δικαιωματικά ανήκει στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Έχω δει την Κούβα ως την πιο ενδιαφέρουσα προσθήκη που θα μπορούσε ποτέ να γίνει στο σύστημα των κρατών μας», έγραψε ο Thomas Jefferson, ο οποίος προσπάθησε ανεπιτυχώς να αγοράσει την Κούβα το 1809. Ο John Quincy Adams αιχμαλώτισε την αίσθηση της φυσικής δικαιώματος της Ουάσιγκτον, γράφοντας το 1823, «Αν ένα μήλο, που κόπηκε από την τρικυμία από το εγγενές δέντρο του, δεν μπορεί παρά να πέσει στο έδαφος, η Κούβα, βίαια αποκομμένη από τη δική της αφύσικη σύνδεση με την Ισπανία και ανίκανη να αυτοσυντηρηθεί, μπορεί να έλκεται μόνο προς τη Βορειοαμερικανική Ένωση». Καθ’ όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα, διαδοχικοί πρόεδροι των ΗΠΑ προσπάθησαν να προκαλέσουν την Ισπανία να πουλήσει την Κούβα, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Το 1898 το πήραν οι Ηνωμένες Πολιτείες.
Μετά από τέσσερα χρόνια στρατιωτικής κατοχής από τις ΗΠΑ, δόθηκε στην Κούβα ένα είδος ημικυριαρχίας που περιοριζόταν από την τροποποίηση Platt, που επιβλήθηκε στη νέα κουβανική κυβέρνηση ως προϋπόθεση για την απόσυρση του αμερικανικού στρατού. Απαγόρευσε στην Κούβα να συνάψει συνθήκες με τρίτες χώρες που βλάπτουν τα συμφέροντα των ΗΠΑ. παρείχε στρατιωτικές βάσεις των ΗΠΑ (συμπεριλαμβανομένου του Ναυτικού Σταθμού του Γκουαντάναμο, ο οποίος παραμένει σήμερα ένα διαρκές σύμβολο της άρνησης της Ουάσιγκτον να αναγνωρίσει την κουβανική κυριαρχία)· και έδωσε στην Ουάσιγκτον το δικαίωμα να επέμβει στρατιωτικά στην Κούβα για να διατηρήσει την τάξη, κάτι που έκανε το 1906, το 1912, το 1917 και το 1920.
Μέχρι τη στιγμή που η τροποποίηση Platt καταργήθηκε ως μέρος της πολιτικής καλής γειτονίας του Προέδρου Franklin D. Roosevelt, η οικονομική και πολιτική κυριαρχία των ΗΠΑ είχε εδραιωθεί. Όταν μια εθνικιστική κυβέρνηση ήρθε στην εξουσία το 1933, η Ουάσιγκτον επιστράτευσε οικονομικές κυρώσεις και διπλωματικές πιέσεις για να σχεδιάσει την κατάρρευσή της σε μόλις 100 ημέρες.
Κεντρικός στόχος της επανάστασης του Φιντέλ Κάστρο ήταν να απελευθερώσει την Κούβα από την κυριαρχία των ΗΠΑ. Το πέτυχε σε σύντομο χρονικό διάστημα, εκδιώκοντας τη στρατιωτική αποστολή των ΗΠΑ, αποφεύγοντας τον πρεσβευτή των ΗΠΑ και εθνικοποιώντας αμερικανική περιουσία αξίας άνω του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων. Η Ουάσιγκτον απάντησε με τη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων το 1961, προκαλώντας ένα διαζύγιο του οποίου η αγανάκτηση διαρκεί από τότε.
Τις επόμενες δεκαετίες, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπόρεσαν να ταρακουνήσουν την εμμονή τους για την ανάκτηση της Κούβας. Πρώτα ήρθε ο παραστρατιωτικός «Μυστικός Πόλεμος» στη δεκαετία του 1960 και το οικονομικό εμπάργκο, που εξακολουθεί να ισχύει, με στόχο την ανατροπή της κυβέρνησης της Κούβας. Οι μεταγενέστεροι νόμοι και πολιτικές των ΗΠΑ ήταν εκπληκτικά σαφείς στην απόρριψη του δικαιώματος της Κούβας να διαχειρίζεται τις δικές της υποθέσεις.
Ο νόμος για την ελευθερία και τη δημοκρατική αλληλεγγύη της Κούβας του 1996 (επίσης γνωστός ως Helms-Burton) καθορίζει έναν μακρύ κατάλογο προϋποθέσεων που πρέπει να πληροί η Κούβα πριν να αρθεί το εμπάργκο, συμπεριλαμβανομένης της αντικατάστασης του σοσιαλιστικού της συστήματος με μια οικονομία ελεύθερης αγοράς, της εγκατάστασης ενός πολυκομματικού πολιτικού συστήματος με ίση πρόσβαση στα μέσα ενημέρωσης για όλους και αποζημίωση όχι μόνο στους ιδιοκτήτες των ΗΠΑ των οποίων η περιουσία εθνικοποιήθηκε μετά το 1959, αλλά και στους Κουβανούς Αμερικανούς. Ο Τίτλος ΙΙΙ δίνει στους προηγούμενους ιδιοκτήτες το δικαίωμα να μηνύσουν ενώπιον ομοσπονδιακού δικαστηρίου των ΗΠΑ οποιονδήποτε αμερικανικό, κουβανικό ή άλλο ξένο νομικό πρόσωπο που κάνει «ευεργετική χρήση» αυτής της ιδιοκτησίας. Αυτές οι διατάξεις ουσιαστικά αρνούνται το κυριαρχικό δικαίωμα της Κούβας να διαθέτει περιουσία στην Κούβα που ανήκε, εκείνη την εποχή, σε Κουβανούς πολίτες.
Το 2003, ο Πρόεδρος George W. Bush ίδρυσε μια Επιτροπή Βοήθειας για μια Ελεύθερη Κούβα για να «σχεδιάσει τη μετάβαση της Κούβας». Οι πρώτες 54 σελίδες της έκθεσης των 423 σελίδων ήταν ένας κατάλογος μέτρων «για να επιφέρει ένα γρήγορο τέλος στη δικτατορία του Κάστρο». Τα υπόλοιπα ήταν αφιερωμένα στη λεπτομέρεια του τρόπου με τον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες θα επαναδημιουργούσαν την Κούβα με τη δική τους εικόνα – νομοθετική εξουσία, εκτελεστική εξουσία, δικαστήρια, ένοπλες δυνάμεις, νόμοι, αγορές, κοινωνικές υπηρεσίες, μεταφορές, επικοινωνίες και περιβάλλον. Ήταν ένα σχέδιο τόσο λεπτομερές που έκανε ακόμη και τους αποικιοκράτες του 18ου αιώνα να κοκκινίσουν. Μια δεύτερη έκθεση το 2006 συνέστησε περισσότερα από τα ίδια, προτρέποντας τον Γενικό Γραμματέα του OAS José Miguel Insulza να σχολιάσει: «Δεν υπάρχει μετάβαση και δεν είναι η χώρα σας».
Το 1986, ο Φιντέλ Κάστρο εξέφρασε την ελπίδα του για καλύτερες σχέσεις ΗΠΑ-Κούβας, αλλά μόνο «με βάση τον πιο απεριόριστο σεβασμό για την κατάστασή μας ως μια χώρα που δεν ανέχεται τις σκιές στην ανεξαρτησία της». Στην πρώτη του δημόσια δήλωση μετά την ανάληψη της προεδρίας το 2006, ο Ραούλ Κάστρο επιβεβαίωσε αυτή τη θέση και σε κάθε σημαντική ομιλία έκτοτε, ο ίδιος και ο Πρόεδρος Miguel Díaz-Canel έχουν επαναλάβει ότι οι καλύτερες σχέσεις εξαρτώνται από τον σεβασμό των ΗΠΑ για την κυριαρχία της Κούβας.
Τον περασμένο Δεκέμβριο, ο υφυπουργός Εξωτερικών Σχέσεων Carlos Fernández de Cossio εξέφρασε την ελπίδα ότι η χαλάρωση ορισμένων από τις κυρώσεις του Προέδρου Τραμπ από τον Πρόεδρο Μπάιντεν θα μπορούσε να προκαλέσει θέρμανση στις σχέσεις. Ωστόσο, προειδοποίησε: «Η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν μπορεί να προσποιείται ότι συμπεριφέρεται στην Κούβα σαν να είναι μέρος της επικράτειάς της ή να αντιμετωπίζει την Κούβα σαν να είναι μια αποικιακή κυριαρχία».
Ο Πρόεδρος Μπάιντεν υπήρξε εύγλωττος και σταθερός στην υπεράσπιση της αρχής της εθνικής κυριαρχίας ως απάντηση στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. «Όλοι ξέρουμε τι διακυβεύεται», είπε ο Μπάιντεν τον Δεκέμβριο. «Η ίδια η ιδέα της κυριαρχίας, ο Χάρτης του ΟΗΕ». Αλλά ο σεβασμός της εθνικής κυριαρχίας πρέπει να είναι καθολικός για να είναι αυθεντικός, να ισχύει τόσο για τους αντιπάλους όσο και για τους συμμάχους. Εκατόν είκοσι πέντε χρόνια μετά την πρώτη παρέμβαση των Ηνωμένων Πολιτειών στην Κούβα, παραμερίζοντας τους μαχητές της ανεξαρτησίας που πολεμούσαν με τα ισπανικά στρατεύματα από το 1895, είναι καιρός -πολύ περασμένος καιρός- οι Ηνωμένες Πολιτείες να αρχίσουν να αντιμετωπίζουν την Κούβα σαν το κυρίαρχο έθνος που έχουν είναι.
ΠΗΓΗ: thenation.com
