Όλοι οι τομείς της κοινωνίας ενώθηκαν για να επιτύχουν το όνειρο του έθνους για τους Αγώνες. Η επιτυχία έδειξε ότι η ενότητα είναι δυνατή, αν και συχνά άπιαστη.
Του Roger Cohen
Ακόμη και τα άλματα στα Ολυμπιακά ιππικά αγωνίσματα ήταν σχολαστικά κατασκευασμένα έργα τέχνης. Στους κήπους του Château de Versailles, οι αναβάτες διέσχισαν εμπόδια που είχαν ως πρότυπο την Αψίδα του Θριάμβου, τον Πύργο του Άιφελ, τα μπιστρό του Παρισιού, δρόμους με άλογο στο όνομά τους όπως το Passage du Cheval Blanc και ένα βιτρό από την Παναγία των Παρισίων.
Η Γαλλία, που στόχευε ψηλά για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισιού – επικίνδυνα ψηλά, όπως πίστευαν πολλοί – δεν επρόκειτο να βάλει απλούς στύλους στο έδαφος και να ζητήσει από τα άλογα και τους αναβάτες τους να υπερπηδήσουν αυτά τα εμπόδια στην πρώην κατοικία των βασιλιάδων.
Η ασυμβίβαστη γαλλική φιλοδοξία σημάδεψε τις αξιοσημείωτες 16 ημέρες των Ολυμπιακών Αγώνων, ένα θαύμα λεπτομερούς σχεδιασμού και εκτέλεσης με κόστος περίπου 4,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Η Γαλλία προσήλθε στους Αγώνες συγκλονισμένη από δύο γύρους απροσδόκητων βουλευτικών εκλογών που οδήγησαν σε πολιτικό αδιέξοδο. Θα αποχωρήσει με αυτά τα προβλήματα άλυτα αλλά με νέα αυτοπεποίθηση.
“Σήμερα, κανένας υπεύθυνος πολιτικός δεν μπορεί να πει ότι οι Γάλλοι είναι μόνιμα και οριστικά διχασμένοι και ότι δεν υπάρχουν πιθανοί μοχλοί για να τους ενώσουν”, δήλωσε σε συνέντευξή του ο Gabriel Attal, ο απερχόμενος πρωθυπουργός.
Αυτό φαίνεται να είναι μια σημαντική αλλαγή.
Ακόμη και αν τα πολιτικά προβλήματα αναζωπυρωθούν και πάλι τις επόμενες εβδομάδες, όπως είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα συμβεί, η υπερηφάνεια για ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα, αδύνατο χωρίς τη συμβολή όλων των τομέων της κοινωνίας, φαίνεται ότι θα διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Είναι σαν τα φημισμένα σχολεία της Γαλλίας που παράγουν μηχανικούς παγκόσμιας κλάσης και στοχαστές παγκόσμιας κλάσης να βρήκαν έναν τρόπο να συγχωνευθούν με τους δημιουργούς της γαλλικής καλλιτεχνικής αισθητικής, μετατρέποντας το Παρίσι σε ένα πολυτελές, αποτελεσματικό στάδιο και τους ενίοτε δύστροπους κατοίκους του σε μερικούς από τους πιο ευγενικούς ανθρώπους στη γη.
Τα πράγματα λειτούργησαν, το πάρτι μεγάλωσε, οι άνθρωποι χαλάρωσαν. Το απορριπτικό γαλλικό “Bof” και το ανασήκωμα των ώμων έδωσαν τη θέση τους σε ένα παγκόσμιο χαμόγελο. Το Παρίσι έγινε μια πόλη των ζητωκραυγών και των μουρμουρητών. Η συμμετοχικότητα – των Γάλλων κάθε καταγωγής, χρώματος δέρματος και θρησκείας – ήταν το κεντρικό θέμα από την τελετή έναρξης και μετά σε μια κοινωνία που σπαράσσεται από την έντονη συζήτηση για τη μετανάστευση. Η αγκαλιά επεκτάθηκε στους επισκέπτες από όλο τον κόσμο.
Ακόμα και οι εθελοντές που σκούπιζαν το Ολυμπιακό γήπεδο μπιτς βόλεϊ κάτω από τον Πύργο του Άιφελ εξομάλυναν την άμμο με ελαφρά βήματα. Βερνίκια νυχιών σε μπλε, λευκό και κόκκινο, τα χρώματα της Γαλλίας, υπήρχαν παντού. Η Γαλλία συγκέντρωσε μετάλλια, 56 κατά την τελευταία καταμέτρηση, εκ των οποίων 14 χρυσά, και βρήκε στο πρόσωπο του κολυμβητή Léon Marchand τον ήρωα της εποχής, με τέσσερα χρυσά μετάλλια κολύμβησης.
Το “Dancing Queen” των Abba έγινε ο εθνικός ύμνος της Σουηδίας, καθώς ο Armand Duplantis ανέβηκε πάνω από τα 6,25 μέτρα για να σημειώσει νέο παγκόσμιο ρεκόρ και να κερδίσει το χρυσό μετάλλιο στο άλμα επί κοντώ τη Δευτέρα. Ο ήχος που ακούστηκε θα σήκωνε την οροφή του Stade de France, αν αυτό είχε.
Οι εκατοντάδες “κινητοποιητές” που χρησιμοποιήθηκαν για να ξεσηκώσουν τα πλήθη με το “Freed from Desire” του Gala ή το μεξικάνικο κύμα ήταν φρενήρεις ενεργοποιητές. Φαινόταν ότι είχαν σκοπό να απελευθερώσουν το παιδί που κρύβουν όλοι μέσα τους. Ήταν επίσης επιδέξιοι. Όταν οι εντάσεις ξέσπασαν μεταξύ των ομάδων της Βραζιλίας και του Καναδά στον τελικό του μπιτς βόλεϊ, οδηγώντας σε έναν έντονο διαπληκτισμό στο φιλέ, ο DJ διέλυσε τον καβγά παίζοντας το “Imagine” του John Lennon. Το πλήθος τραγούδησε. Οι παίκτες χαμογέλασαν.
Σε άλλους αγώνες βόλεϊ, στην άμμο ή όχι, οι κινητοποιητές έκαναν χιλιάδες ανθρώπους να φωνάζουν: “Master block! Master, master, master block!!!” καθώς οι θεατές σήκωναν και κατέβαζαν τα χέρια τους για να χαιρετίσουν το μπλοκάρισμα ενός καρφιού.
Μιλώντας για πράγματα που μπλοκάρουν, η Γαλλία εξακολουθεί να βρίσκεται. Το νεοεκλεγέν κοινοβούλιο της είναι τόσο διχασμένο που είναι δύσκολο να φανεί πώς θα μπορούσε να σχηματιστεί κυβερνητικός συνασπισμός.
“Δεν έχουμε πραγματικά την κουλτούρα των συνασπισμών”, δήλωσε ο κ. Attal, αναφερόμενος στο προεδρικό σύστημα από πάνω προς τα κάτω που κυριάρχησε στην Πέμπτη Δημοκρατία.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες αποτέλεσαν διακοπές από αυτό το αδιέξοδο, αλλά το ειδύλλιο δεν θα είναι διαρκές και τα θεμελιώδη ζητήματα -όπως το ποιος θα διοικήσει την κυβέρνηση- θα βρεθούν στο επίκεντρο αμέσως μετά το τέλος των Αγώνων. Ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, για τον οποίο η λάμψη των Ολυμπιακών Αγώνων μπορεί να απαλύνει την ευρέως διαδεδομένη εχθρότητα προς το πρόσωπό του, θα πρέπει να ορίσει έναν νέο πρωθυπουργό τις επόμενες εβδομάδες, ακόμη και αν οι διακοπές του Αυγούστου του δώσουν λίγο περιθώριο.
Τα προηγούμενα δεν είναι ενθαρρυντικά όσον αφορά την παρατεταμένη επίδραση του αθλητικού θριάμβου. Η γαλλική νίκη στο Παγκόσμιο Κύπελλο ποδοσφαίρου το 2018, μια στιγμή που προκάλεσε αίσθηση στο έθνος, ακολουθήθηκε μέσα σε λίγους μήνες από το κίνημα διαμαρτυρίας των “κίτρινων γιλέκων” που έφερε τη Γαλλία σχεδόν σε ακινησία.
Η περίφημη γαλλική ποδοσφαιρική ομάδα “black, blanc, beur” (“μαύρο, άσπρο, αραβικό”) που κέρδισε το Παγκόσμιο Κύπελλο το 1998 και έγινε ο πολύχρωμος αγαπημένος του έθνους, δεν επηρέασε τη Γαλλία για αρκετό καιρό ώστε να εμποδίσει τον Ζαν-Μαρί Λεπέν, τον φανατικό ηγέτη του αντιμεταναστευτικού Εθνικού Μετώπου, να φτάσει στον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών το 2002.
Παρόλα αυτά, προς το παρόν, η Γαλλία απολαμβάνει τον θαυμασμό του κόσμου.
Ο Tony Estanguet, επικεφαλής της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων του Παρισιού, δήλωσε στο ραδιόφωνο France Inter: “Αυτοί οι αγώνες είναι ακόμα πιο όμορφοι στην πραγματικότητα από ό,τι στα πιο τρελά μου όνειρα. Άξιζε να επιμείνουμε σε αυτό το φιλόδοξο όραμα και είναι ωραίο να βλέπουμε το κύμα αδελφοσύνης”.
Αριστερά και Δεξιά, πικρά διχασμένες, βρήκαν έναν κοινό πατριωτισμό στην επιτυχία των Ολυμπιακών Αγώνων, οι οποίοι είχαν επικριθεί ευρέως στο προοίμιο ως πολύ ακριβοί, πολύ ανατρεπτικοί και απλώς πολύ φιλόδοξοι για να τους πραγματοποιήσει η Γαλλία.
“Υπήρξε μια ενορχηστρωμένη προσπάθεια να απεχθάνεται το Παρίσι”, δήλωσε στην εφημερίδα Le Monde η Anne Hidalgo, η σοσιαλίστρια δήμαρχος και κινητήρια δύναμη πίσω από τους Αγώνες. “Επειδή το Παρίσι είναι η πόλη όλων των ελευθεριών”.
Κατηγορώντας την αντιδραστική δεξιά για την καταστροφικότητα και τον αρνητισμό στη Γαλλία πριν από τους Αγώνες, πρόσθεσε: “Δεν πρέπει να προσπαθήσουμε να παρατείνουμε την ολυμπιακή στιγμή, δεν θα τα καταφέρουμε. Αλλά πρέπει να προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε και να αποδομήσουμε αυτό που λειτουργούσε πριν – δηλαδή την επιθυμία να ρίξουμε όλη την ανθρωπότητα σε πολέμους της μιας πλευράς εναντίον της άλλης”.
Στο Parc de la Villette στο βορειοανατολικό Παρίσι, πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας, άνοιξαν περίπτερα για να γιορτάσουν τους Αγώνες και τους εθνικούς τους πολιτισμούς. Τα πλήθη με μεγάλη διάθεση συνέρρεαν εκεί μέρα με τη μέρα.
Το India House, με το αυθεντικό φαγητό του, ήταν ένας σημαντικός πόλος έλξης. Εκεί βρήκα την Esther Benata, 66 ετών, συνταξιούχο ηθοποιό, και την Hélene Castelle, 66 ετών, που κατασκεύαζε δερμάτινες τσάντες με τον σύζυγό της πριν συνταξιοδοτηθεί.
“Έχουμε μεταφερθεί εντελώς!” είπε η κ. Benata.
“Αυτό μας αλλάζει και είναι ένα μεγάλο πάρτι!” δήλωσε η κα Castelle. “Οι Παριζιάνοι που έφυγαν από την πόλη θα το μετανιώσουν μέχρι το τέλος της ζωής τους”.
“Το κλειδί ήταν όλος ο κόσμος, όχι μόνο οι Γάλλοι, ανακατεμένοι μεταξύ τους όπως εδώ, η ανάμειξη”, πρόσθεσε η κ. Benata.
“Τον Σεπτέμβριο, το συνηθισμένο χάος θα ξεκινήσει από την αρχή”, συνέχισε η κ. Castelle. “Αυτό είναι σίγουρο. Αλλά αυτό δεν μπορεί να αλλάξει το γεγονός ότι περάσαμε υπέροχα!”
Υπήρξαν και γκρίνιες – για παράδειγμα, το φαγητό στο Ολυμπιακό Χωριό και το νερό στον καθαρισμένο Σηκουάνα όπου διεξήχθησαν οι κολυμβητικοί αγώνες. Υπήρξε έντονη συζήτηση για το χρώμα του στίβου στο Stade de France – ήταν μοβ, ή απαλό μοβ, ή παστέλ μοβ, ή μήπως βιολετί, ή ακόμη και περιαυτογάλαζο; Η κριτική επιτροπή δεν έχει ακόμη αποφασίσει, αλλά κανένας αθλητής δεν φαίνεται να παραπονέθηκε για αυτή τη φωτεινή γαλλική επιλογή.
Η Γαλλία, στο τέλος, απέδειξε κάτι στον εαυτό της και προσέφερε κάτι θετικό σε έναν τεταμένο και ύπουλο κόσμο. Κανένας Ρώσος αθλητής δεν αγωνίστηκε κάτω από τη ρωσική σημαία. Ήταν η απώλεια της Ρωσίας.
“Δεν έχουν τελειώσει όλα”, είπε η κ. Hidalgo στη συνέντευξή της στη Le Monde, αφήνοντας να εννοηθεί ότι η απαισιοδοξία ήταν υπερβολική.
Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2024 στο Παρίσι έχουν τελειώσει. Αλλά το τέλος είναι επίσης μια αρχή. Το τελευταίο άλμα στα ιππικά αγωνίσματα ήταν το “LA 28”. Στην τελετή λήξης το βράδυ της Κυριακής στο Stade de France, η κ. Hidalgo παρέδωσε την Ολυμπιακή σημαία στην Karen Bass, τη δήμαρχο του Λος Άντζελες.
